Zestaw 14.
Dokonaj analizy charakteru polityki monetarnej (przyczyny, skutki) za pomocą modelu IS - LM.
Ekspansywna polityka monetarna oznacza przesuniecie LM w dół, jej efektem są wzrost dochodu narodowego (z Y0 do Y1) oraz spadek stopy procentowej (z r0 do r1) w nowym punkcie równowagi. Ekspansywna polityka monetarna polega na wzroście podaży pieniądza, poprzez zastosowanie takich narzędzi jak: obniżenie wskaźnika rezerw obowiązkowych, czy obniżenie stopy dyskontowej.
Mechanizm przechodzenia gospodarki do nowego punktu równowagi przebiega następująco: wzrost realnej podaży pieniądza powoduje obniżenie stopy procentowej, ponieważ tylko przy niższej stopie procentowej możliwe jest zwiększenie popytu na pieniądz i zaabsorbowanie dodatkowej podaży pieniądza. Niższa stopa procentowa z kolei prowadzi do zwiększenia wydatków, co w konsekwencji skutkuje wzrostem dochodu narodowego. Przyrost Y prowadzi do wzrostu transakcyjnego popytu na pieniądz.
Ekspansywna polityka monetarna stosowana jest wtedy, gdy gospodarka nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości produkcyjnych, w okresie wysokiego bezrobocia.
Z kolei restrykcyjna polityka monetarna polega na ograniczeniu podaży pieniądza. Jej efektem są: spadek poziomu dochodu narodowego (z Y0 do Y2) i wzrost stopy procentowej (z r0 do r2). Stosuje się ją w okresie napięć inflacyjnych.
Polityka monetarna, podobnie jak fiskalna, może być mniej lub bardziej skuteczna, jej skuteczność mierzy się skalą zmian dochodu narodowego w efekcie zastosowania instrumentów polityki pieniężnej. Skuteczność omawianej polityki zależy od kąta nachylenia krzywych IS oraz LM. Polityka monetarna jest tym skuteczniejsza im bardziej stroma jest LM, a im bardziej płaska IS. Przy wyższym kącie nachylenia LM jej przesunięcia w dół powodują znaczące zmiany w poziomie stopy procentowej. Przy płaskiej IS spadek stopy procentowej powoduje stosunkowo duży wzrost wydatków sektora prywatnego, w konsekwencji przyrost dochodu narodowego jest znaczący.
Skuteczność polityki fiskalnej i monetarnej jest zróżnicowana w ujęciu różnych szkół teoretycznych: keynesistowskich i monetarystycznych.
Scharakteryzuj koncepcję keynesistowską kształtowania DN.
Keynesiści odrzucają przekonanie neoklasyków neoklasyków doskonałej giętkości cen i płac i skuteczności działania mechanizmu rynkowego.
Zakładają, że ceny i płace są lepkie, zcyli mało elastyczna. Według nich krzywa podaży globalnej jest zupełnie pozioma, aż do osiągnięcia poziomu produkcji potencjalnej. O to, że przy danym poziomie cen rynkowych P1 producenci są gotowi dostarczyć na rynek więcej towarów, jeżeli będą mieli zapewniony zbyt.
Po osiągnięciu przez podaż globalną poziomu produkcji potencjalnej zmiany popytu globalnego nie skutkują zmianami w produkcji. Według nich samoczynne mechanizmy rynkowe nie są w stanie zagwarantować popytu globalnego na poziomie produkcji potencjalnej.
Według nich popyt globalny kształtuje się poniżej produkcji potencjalnej. Niezbędna jest ingerencja państwa celu zapewnienia produkcji potencjalnej.
Scharakteryzuj popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych.
Największym składnikiem popytu globalnego jest popyt konsumpcyjny C , który stanowi 2/3 ogółu produktów.
Jest to także najbardziej stabilny składnik popytu globalnego a jego stabilność zdeterminowana jest stabilnością dochodów rozporządzalnych Yd.
Yd = Y + B - Td
Dofinansowania popytu konsumpcyjnego.
Podstawowym źródłem finansowania popytu konsumpcyjnego są dochody rozporządzalne.
Dochody mogą być dysponowane na Yd = C + S , im większa konsumpcja tym mniejsze oszczędności.
Decyzje dotyczące konsumpcji gospodarstw domowych zależą także od wielkości nagromadzonego bogactwa. Związek między konsumpcją, majątkiem bogactwa obrazuje teoria dochodu permanentnego M. Friedmana i teoria cyklu życia F. Modiglianiego.
Obydwie teorie traktują konsumentów jako racjonalne jednostki potrafiące podejmować racjonalne decyzje nie tylko bieżącego poziomu konsumpcji ale także i przyszłego.
Konsumenci próbują oceniać przyszły dochód rozporządzalny prognozując przyszłe dochody z pracy, dochody z nagromadzonego majątku i prognozując wielkość przyszłego opodatkowania.
W ten sposób konsumpcja stanowi rodzaj planu gospodarstwa domowego.
Dochody z pracy rosną wraz z wiekiem doświadczenia zawodowego, po osiągnięciu wieku emerytalnego spadają do zera.
Racjonalnie postępujący konsumenci preferujący gładką ścieżkę, konsumenci będą skłonni do zadłużenia się w początkującym okresie funkcjonowania gospodarstwa domowego i do oszczędzania w ich wieku średnich.
Udział konsumpcji w dochodzie gospodarstw domowych maleje w czasie.
Teoria dochodu relatywnego.
Według której braki konsumpcyjne zależą od standardu życia najbliższego otoczenia.
Gdy dochody gospodarstw domowych zmniejszają się w odniesieniu do dochodu otoczenia to gospodarstwo domowe i tak będzie utrzymywało standard konsumpcyjny na poziomie swego otoczenia.
Drugi obok dochodów czynnikiem oddziałującym na wielkość wydatków jest wielkość majątku.
Wzrost realnej wartości majątku gospodarstw domowych powoduje wzrost wydatków konsumpcyjnych. Zmiana wydatków konsumpcyjnych spowodowana jest zmianą realnej wartości majątku o efekt majątkowy lub efekt bogactwa.