Zestaw 9

Czynniki wzrostu gospodarczego.

Wzrost gospodarczy jest to stałe zwiększenie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi, mierzona wzrostem PKB.

        Proces wzrostu gospodarczego uzależniony jest od czynników ekonomicznych, politycznych, kulturowych, demograficznych i przyrodniczych. Czynniki to warunki, w których odbywa się gospodarowanie. Mogą one sprzyjać szybkiemu wzrostowi gospodarczemu lub mogą ten wzrost hamować.

Czynników wzrostu gospodarczego jest wiele np.:

·         nakłady pracy i jej wydajność

·         zasoby naturalne                                                                                                 

·         kapitał finansowy

·         technologia - wiedza o tym, jak wykorzystać pracę i kapitał do wytwarzania dóbr i usług

·         postęp organizacyjny

·         nauka

·         czynniki rynkowe, np. rozwój rynków finansowych

·         polityka gospodarcza państwa

·         stabilność polityczna

 

Cztery podstawowe czynniki wzrostu gospodarczego (cztery „siły napędowe” wzrostu).                                                                                   

1.Postęp techniczny - to wszelkiego rodzaju zmiany w metodach wytwarzania i produktach, w wyniku których uzyskane efekty przewyższają poniesione na nie nakłady.

2.Praca - zarówno pod względem ilości, jak i jakości (na ogół okresy spadku liczby ludności odpowiadają okresom mniejszego wzrostu lub stagnacji ekonomicznej). Poziom wykształcenia polepsza jakość i zwiększa rentowność pracy. Bardzo duże znaczenie mają koszty pracy, czyli koszty, które musi ponosić pracodawca z tytułu zatrudnienia pracownika (na przykład ubezpieczenia zdrowotne i świadczenia socjalne).

3.Kapitał - to zasoby środków wykorzystane w procesie wytwarzania produkcji.(maszyny, fabryki, ludzie, wiedza itp.)

Podstawowe formy kapitału produkcyjnego to:                           

   -Kapitał rzeczowy- kapitał rzeczowy jest tym większy, im większy jest kapitał finansowy w gospodarce.

   -Kapitał finansowy- w  gospodarkach rozwiniętych wolnym kapitałem finansowym (tj. możliwym do zamiany na kapitał rzeczowy) dysponują instytucje finansowe np. banki, fundusze inwestycyjne czy emerytalne, pełniące funkcje instytucji pośrednictwa finansowego, ale także takie podmioty, jak giełda, Komisja Papierów Wartościowych i Giełd.

-Kapitał ludzki- są to ludzie zdolni i chętni do pracy.

-Kapitał intelektualny- w  ostatnich latach coraz większego znaczenia dla gospodarki nabiera właśnie ten kapitał.    

4.Otoczenie zewnętrzne - żaden kraj nie może rozwijać się sam. Gospodarka krajowa prowadzi ze światem zewnętrznym wymianę towarów, kapitałów, wyników badań naukowych. Dlatego też otoczenie ma również ważny wpływ na rozwój gospodarki.

Globalna podaż i globalny popyt.

Popyt globalny (AD) - (zwany zagregowanym popytem) to suma wydatków, którą wszystkie podmioty

rynku planują dokonać na zakup towarów i usług w określonych warunkach.

Popyt globalny zależy od poziomu dochodu narodowego oraz od poziomu cen w ujęciu ogólnym.

Popyt globalny jest rosnącą funkcją dochodu narodowego i malejącą funkcją poziomu cen.

Podaż globalna - zagregowana (AS) to łączna ilość towarów i usług jaką producenci decydują się

wytworzyć i dostarczyć na rynek w określonych warunkach.

Podaż globalna zależy od trzech czynników:

1. Od zasobów czynników produkcji i efektywności wykorzystania

2. Od ogólnego poziomu cen

3. Od kosztów wytwarzanych dóbr i usług

Podaż globalna jest rosnącą funkcją ogólnego poziomu cen i rosnącą funkcją zasobów czynników produkcji i efektywności wykorzystania oraz malejącą funkcją kosztów produkcji.

Zmiany popytu globalnego i podaży globalnej wpływają na poziom wytworzonej produkcji, na poziom zatrudnienia i bezrobocia oraz na ogólny poziom cen.

Schemat przedstawia wzajemne zależności między popytem globalnym a podażą globalną.

Popyt globalny wyznaczający możliwości dokonywania wydatków jest wypadkową poziomu obciążeń podatkowych w wysokości wydatków publicznych oraz w wysokości stóp procentowych, które wyznaczają możliwości dóbr i usług z kapitału zewnętrznego.

W wymiarze realnym globalna podaż zdeterminowana jest od ilości, jakości zasobów, zwłaszcza pracy i kapitału.

Inflacja popytowa - przyczyny, skutki i polityka antyinflacyjna.

INFLACJA POPYTOWA- Występuje wtedy, gdy popyt jest większy niż podaż, czyli chętnych do zakupienia jakiegoś towaru jest więcej niż towaru na rynku. Mówi się wówczas, że na rynku powstała tzw. luka inflacyjna. W wyniku powstałej luki wzrastają ceny. Dlaczego? Ponieważ producenci nie są w stanie w krótkim czasie zaspokoić potrzeb rynku. Gdy wielkość popytu jest większa niż możliwości produkcyjne gospodarki (przy całej mocy produkcyjnej i pełnym zatrudnieniu), nabywcy starając się o deficytowy towar płacą za niego coraz wyższe ceny.

PRZYCZYNY INFLACJI POPYTOWEJ:
(inflacja ciągniona przez popyt - inflacja nabywców)
- nadmierny popyt na określone dobra konsumenta w stosunku do określonej podaży

- gospodarstwa domowe, które są głównymi nabywcami dóbr konsumpcyjnych;

- związki zawodowe, które spekulują wzrostem płac;

- zaciąganie kredytów - banki udzielają kredytu mniej lub bardziej zależnie od potrzeb upłynnienia pieniądza;

- państwo jako dysponent budżetu (jest nabywca wielu dóbr i usług), jeżeli wydatki państwa są wyższe od jego możliwości (dochodu) to również zwiększy się popyt a przy tym wzrośnie inflacja;

- inwestorzy przedsiębiorstw - stopa inwestycji może wpływać na. inflację w sposób pośredni. Inwestorzy kupują dobra kapitałowe (maszyny, budynki itp.) w efekcie rosną ceny materiałów itd. - wzrasta cena produkcji, co powoduje wzrost cen w efekcie końcowym. Tak więc inwestorzy w dużym stopniu spowodowali nadmierny popyt;

- nadmierny wzrost eksportu, wtedy gdy eksport odbywa się kosztem rynku wewnętrznego. W momencie kiedy dany rynek nie jest w stanie produkować danego towaru - wzrost takiego eksportu może spowodować wzrost cen na rynku.

SKUTKI INFLACJI:

 Kto traci na inflacji:
- grupy społeczne, które maja stałe dochody czyli emeryci, renciści, pracownicy sfery budżetowej;

- inwestorzy - inwestują kapitał, aby otrzymać dochód; ryzyko inwestycyjne wzrasta gdyż nie zna cen jakie będą za kilka lat przez co traci;

- osoby, które oszczędzają - w każdym przypadku mamy do czynienia z deprecjacją czyli ze stałym spadkiem siły nabywczej pieniądza. Zaoszczędzona suma staje się mniejsza za kilka lat niż w dniu oszczędzania, zyskują oszczędności szufladowe.

Kto zyskuje na inflacji:
- osoby, które zaciągają kredyt przy stałym oprocentowaniu - w przypadku wzrostu cen pieniądz traci na wartości a rata kredytu jest taka sama;

- budżet państwa -jeżeli ceny rosną szybciej niż koszty produkcji; wysoka cena sprzedaży - wyższy podatek.

Inflacja jest procesem wyniszczającym ponieważ: niweluje oszczędzanie; - zmniejsza inwestowanie; jest nieprzewidywalna.

ZWALCZANIE INFLACJI:

1. jeżeli przyczyną jest nadmierny wzrost płac to musi powstać kontrola systemu plac;

2. dyscyplina budżetowa rozumiana jako zwalczanie deficytu w budżecie np. zwiększenie podatków, wówczas płaci je mniej osób lub zmniejszenie podatków wówczas płaci je więcej osób. Ograniczenie deficytu budżetowego jest procesem długotrwałym, zwłaszcza w gospodarce, która ma ogromne potrzeby rozwojowe;

3. dążenie do demopolizacji gospodarki - zwalczać monopol;

4. reformy walutowe - procesy naprawcze: - dewaluacja pieniądza - obniżenie wartości narodowej waluty w przeliczeniu na walory pieniężne innego państwa; denominacja pieniądza - wprowadzenie do obiegu jednostki pieniężnej zastępującej wielokrotność jednostki pieniężnej dotychczas stosowanej.

5. polityka restrykcyjna - zaostrzająca dopływ pieniądza do obiegu.

Ceny i inflacja

Zatrudnienie i bezrobocie

Produkt (realny PNB)

Wzajemne oddziaływania globalnego popytu i globalnej podaży

Globalna podaż

praca

kapitał

Zasoby naturalne, technologia

Globalny popyt

Inne siły

Wydatki, podatki

pieniądz

---