PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY

Wydział Nauk o zdrowiu i kulturze fizycznej

Ratownictwo Medyczne

PRACA SAMOKSZTAŁCENIOWA

Z PRZEDMIOTU: Farmakologia

Prowadzący: prof. dr hab. n. med. Józef Prandota

Nr albumu 31569

Legnica 2012

Temat 10: Zmiany parametrów farmakokinetycznych digoksyny w wieku rozwojowym.

1. Digoksyna i jej działanie

Digoksyna organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów, uzyskiwany z naparstnicy wełnistej (łac. Digitalis lanata), stosowany w medycynie głównie do leczenia niewydolności serca i migotania przedsionków z szybką akcją komór. Zwiększa siłę i pobudliwość mięśnia sercowego oraz powoduje zwolnienie przewodnictwa w węźle przedsionkowo-komorowym i zmniejszenie częstości akcji serca.

Glikozyd nasercowy wyizolowany z naparstnicy wełnistej (Digitalis lanata), w swojej strukturze, podobnie jak inne glikozydy nasercowe, zawiera pierścień aglikonowy decydujący o właściwościach farmakologicznych, jest związkiem spolaryzowanym z grupą OH dołączoną do pierścienia steroidowego. Działa na m. sercowy, mięśnie poprzecznie prążkowane i gładkie, cewki nerkowe i ośrodek n. błędnego. Zwiększa siłę i szybkość skracania się włókien mięśniowych. Powoduje zwiększenie uwalniania wapnia z siateczki śródplazmatycznej, hamowanie błonowej pompy sodowo-potasowej powoduje przejściowe zwiększenie wewnątrzkomórkowego stężenia sodu w bezpośredniej bliskości błony komórkowej, co zwiększa napływ jonów wapnia do komórki w mechanizmie wymiany wapniowo-sodowej. W efekcie ww. procesów glikozydy nasercowe wywierają działanie ino- i batmotropowe dodatnie oraz chrono- i dromotropowe ujemne.

Digoksyna wywiera poprzez układ wegetatywny i katecholaminy bezpośredni i pośredni wpływ na układ krążenia. Aktywacja układu parasympatycznego powoduje zwolnienie rytmu zatokowego i przewodzenia w węźle AV, przy czym wpływ hamujący na węzeł AV zależy w pewnym stopniu od osobniczo zmiennego stanu aktywacji nerwu błędnego. Wywiera także bezpośredni wpływ hamujący na komórki węzła. Objawy charakterystyczne dla przedawkowania (nudności, wymioty, brak apetytu) wydają się związane z pobudzeniem układu parasympatycznego. Wykazuje także korzystny hamujący wpływ na układ sympatyczny, co może odgrywać istotną rolę w przewlekłej niewydolności serca.

Poprzez hamowanie pompy sodowej w kanalikach nerkowych zmniejsza wydzielanie reniny, a wtórnie nasila efekt natriuretyczny. Zmniejszone wydzielanie reniny prowadzi w efekcie do rozszerzenia naczyń obwodowych, co kompensuje w niewielkim stopniu działanie kurczące na naczynia.

Wskazania: Zaawansowana skurczowa, przewlekła, zastoinowa niewydolność serca w skojarzeniu z innymi lekami (diuretyki, inhibitory ACE, β-adrenolityki). Migotanie lub trzepotanie przedsionków z przyspieszoną czynnością komór (w celu kontroli częstotliwości rytmu komór) w przebiegu niewydolności serca oraz innych przyczyn, napadowe częstoskurcze nadkomorowe w mono- i politerapii z werapamilem, diltiazemem lub β-adrenolitykami.

Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na glikozydy nasercowe, prawdopodobieństwo przedawkowania, bradykardia zatokowa, blok AV II i III stopnia, częstoskurcz komorowy, migotanie komór, zespół WPW, hipokaliemia, hiperkalcemia, kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem drogi odpływu, tętniak aorty, choroba beri-beri, zaciskające zapalenie osierdzia, guzy przedsionków, nadciśnienie tętnicze, zatrucie glikozydami naparstnicy, planowana kardiowersja elektryczna w ciągu najbliższych 1-2 dni. Względne: krążenie hiperkinetyczne, przewlekłe serce płucne, migotanie przedsionków bez cech niewydolności, przewlekłe choroby układu oddechowego, obrzęk śluzowaty, ostra hipoksemia, niedokrwistość, ostra faza zawału

Dawkowanie: noworodki urodzone przedwcześnie dawka nasycająca (łączna) 20-30 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 20-30% dawki nasycającej; noworodki urodzone o czasie dawka nasycająca (łączna) 25-35 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej; 1.-2. rż. dawka nasycająca (łączna) 35-60 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej; 2.-5. rż. dawka nasycająca (łączna) 30-40 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej; 5.-10. rż. dawka nasycająca (łączna) 20-35 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej; po 10. rż. dawka nasycająca (łączna) 10-15 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej. I.v. w powolnym wlewie i.v., gdy podanie leku p.o. jest niemożliwe lub przeciwwskazane. noworodki urodzone przedwcześnie dawka nasycająca (łączna) 15-25 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 20-30% dawki nasycającej; noworodki urodzone o czasie dawka nasycająca (łączna) 20-30 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej; 1.-2. rż. dawka nasycająca (łączna) 30-50 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej; 2.-5. rż. dawka nasycająca (łączna) 25-35 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej; 5.-10. rż. dawka nasycająca (łączna) 15-30 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej; po 10. rż. dawka nasycająca (łączna) 8-12 μg/kg mc., dawka podtrzymująca 25-35% dawki nasycającej.

2. Farmakokinetyka

Farmakokinetyka jest nauką o szybkości procesu adsorpcji(wchłaniania) dystrybucji, biotransformacji i wydalania. Bada przebieg zmian, stężenia ilości leku i jego metabolitów w płynach ustrojowych, tkankach, wydalinach z równoczesnym ustaleniem zależności matematycznych opisujących i tłumaczących dane analityczne.

Farmakokinetyka liniowa (I°) - opisuje procesy farmakokinetyczne, których szybkości są liniową funkcją stężenia, a wielkości parametrów farmakokinetycznych nie zależą od podanej dawki leku.

Farmakokinetyka nieliniowa (0°) - opisuje procesy farmakokinetyczne, których szybkości nie są liniową funkcją stężenia leku, lecz zmieniają się w sposób opisany przez równanie Michaelisa-Menten. Konsekwencją nieliniowości tych procesów jest zmienność parametrów farmakokinetycznych.

Farmakokinetyka populacyjna- dział farmakokinetyki zajmujący się określaniem parametrów farmakokinetycznych, przewidywaniem stężeń oraz ustalaniem schematu dawkowania u indywidualnego chorego na podstawie jednego pomiaru stężenia leku we krwi i na podstawie populacyjnych wartości parametrów farmakokinetycznych, ich odchyleń standardowych oraz danych fizjologicznych, takich jak: wiek, płeć, wzrost, masa ciała, klirens kreatyniny itp. Metoda wymaga korzystania z programów komputerowych.

3.Zmiany parametrów farmakokinetycznych digoksyny w wieku rozwojowym.

Udowodniono, że odpowiedź tkanek w stosunku do digoksyny jest u dzieci zmniejszona, co może być powiązane ze wzrostem ilości receptorów farmakologicznych dla glikozydów nasercowych. Przesączanie kłębkowe ponadto jest u noworodków zmniejszone, szczególnie u wcześniaków, i dlatego okres półtrwania digoksyny 2-3 razy przekracza normę przyjętą dla dorosłych. Noworodki wykazują zwiększoną wrażliwość na leki blokujące płytkę nerwowo-mięśniową. Stosowanie ogólnoustrojowe kortykosteroidów u dzieci jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ może hamować ich wzrost. Dlatego bardzo pożądane jest miejscowe stosowanie kortykosteroidów u dzieci z dychawicą oskrzelową.

---