Pytania na egzamin z makroekonomii

1. Porównaj podstawowe kategorie produktu społecznego według SNA

PKB (PKB +dochody netto czynników produkcji=PNB

PNB-amortyzacja=produkt narodowy netto
PKN-podatek od sprzedaży i akcyza-transfery przedsiębiorstw- rozbieżności statystyczne+dotacje netto dla przedsiębiorstw państwowych= dochód narodowy
DN-składki na bezp..społ- nierozdzielne zyski s.a-podatki od osób prawnych+odsetki od długów zaciąganych przez podmioty niegospodarcze+ płatności transferowe państwa i przedsiębiorstw = dochód osobisty
DO-podatek dochodowy= dochody rozporządzalne

2. Omów okrężny obieg dochodów w gospodarce narodowej.

Gospodarstwa domowe oferują przedsiębiorstwom podaż usług czynników produkcji, przedsiębiorstwa zaś wykorzystują te czynniki do produkcji dóbr i usług. Tym usługom odpowiadają pewne płatności. Gospodarstwa domowe otrzymują dochody z tytułu świadczonych usług (płace, czynsze, zyski), wypłacane przez przedsiębiorstwa za dostarczone i wykorzystane czynniki wytwórcze. Następnie gospodarstwa domowe wydają swoje dochody na zakup od przedsiębiorstw dóbr i usług, dając tym samym przedsiębiorstwom pieniądze potrzebne do zapłacenia za usługi czynników wytwórczych wykorzystane w produkcji.

W rzeczywistości gospodarstwo domowe nie wydają całości swoich dochodów na konsumpcję. Nadwyżkę dochodów nad konsumpcją, w postaci oszczędności, odprowadzają np. do banków. Banki z kolei wolne środki finansowe udostępniają przedsiębiorstwom na finansowanie inwestycji. Zdarzenia te mają miejsce na rynku finansowym, który został uwzględniony na poniższym schemacie.

3. Omów podział dochodów w gospodarce narodowej wg SNA

4. Omów proces tworzenia PKB jako sumy wydatków

5. Omów tabele przepływów międzygałęziowych jako model tworzenia i podziału dochodów w gospodarce narodowej.

6. Wymień i omów czynniki wzrostu gospodarczego
   wzrost nakładów pracy

Wzrost prodykcyjności pracy w tym:

-wzrost nakładów kapitału

- wzrost wiedzy i doświadczenia pracowników

- postęp techniczny

- korzyści skali

- zmiany alokacji zasobów w gospodarce

- zmiany prawne, kulturowe, społeczne

7. Opisz proces akumulacji kapitału w gospodarce i jego skutki

Akumulacja kapitału- powoduje zwrost produkcji i płac, obniża jednak przychody z kapitału (lub stopę procentową)

Produkcja-rośnie

Stopa przychodu do kapitału- spada

Oszczędności- rosną

Poziom płac realnych- wzrasta

Wydajność krańcowa zatrudnionych- spada

Sytuacja kapitalistów-spada

Kapitałochłonność produkcji - rośnie

8. Omów hipotezę konwergencji krajów o różnym stopniu rozwoju gospodarczego
Kryteria te to:

- stabilność cen: stopa inflacji nie może przekroczyć 1,5% średniej stopy inflacji trzech państw członkowskich z najniższą inflacją;

- stopy procentowe: stopa oprocentowania długoterminowego nie może różnić się o więcej niż 2% od średniej stopy oprocentowania trzech państw, w których jest ona najniższa;

- deficyt: deficyt budżetowy w poszczególnych krajach nie może przekraczać 3% PKB;

- dług publiczny: nie może przekroczyć 60% PKB;

- stabilność kursów wymiany: przez ostatnie dwa lata przed przystąpieniem do unii walutowej kursy wymiany muszą mieścić się w określonym marginesie wahań.

Kryteria te są restrykcyjne jednak przyjęcie wspólnej waluty euro to przede wszystkim brak ryzyka walutowego, jednolite ceny i zmniejszenie kosztów transakcyjnych. Euro zapewnia i ułatwia zrównoważenie finansów publicznych, niską inflację oraz niskie stopy procentowe oraz znacznie ułatwia życie obywateli np. podróże w strefie euro.

8. Przedstaw pojęcie i klasyfikację bezrobocia

Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.

-bezrobocie neutralne

Frykcyjne- SA osoby w trakcie poszukiwania lub zmiany pracy

Strukturalne- wynika z jakościowego niedopasowania podaży rpacy do popytu

-bezrobocie dobrowolne- wynika z posiadania innych źródeł utrzymania

-bezrobocie przymusowe-wiąże się z działalnością związków zawodowych lub zbyt wysoką płacą minimalną

-bezrobocie koniunkturalne-wiąże się z fazą kryzysu i depresji

-bezrobocie ukryte- występuje gdy zwalnianie kolejnych pracowników nie podowudje zmian wydajności pracy

9. Przedstaw neomonetarystyczną oraz keynesowską interpretację krzywej Philipsa (posłuż się wykresem).

10. Zinterpretuj ilościową teorię pieniądza (MV=PY)

11. Scharakteryzuj przyczyny i skutki inflacji

Przyczyny inflacji są różne. Mogą one tkwić w polityce pieniężnej, kredytowej, budżetowej i inwestycyjnej w dysproporcjach gospodarczych, w spadku wartości waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych, we wzroście cen surowców czy paliwa i energii na rynku światowym. Do najważniejszych możemy zaliczyć:

• niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)

• przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)

• ingerencję państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.

• wadliwą strukturę gospodarki

• wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i wzrostu cen)

• import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji , a co za tym idzie wzrost cen)

• długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)

• recesją gospodarczą (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji)

• monopolizację gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)

Skutki inflacji ponosi zarówno społeczeństwo, jak i gospodarka narodowa. Negatywne skutki inflacji, zwłaszcza przy inflacji nieprzewidzianej ponoszą;

• ludzie oszczędzający - kiedy trzymają pieniądze w kieszeni lub na rachunku oszczędnościowym płatnym na żądanie,

• banki, które udzielają pożyczek na długie okresy i w momencie wypłaty udzielonych pożyczek pieniądze przy inflacji mają dal banków mniejszą siłę nabywczą,

• ludzie pracujący, którzy w związku z inflacją otrzymują podwyżkę płac popadają w wyższy podatek ,czyli w wyższą kategorię stawek podatkowych,

• emeryci, gdyż indeksacja emerytur, tak jak wzrost płac pracowników nie nadąża za wzrostem cen.

Korzyści z inflacji mają ludzie, którzy:

• przewidując wzrost cen kupują wcześniej po relatywnie niskich cenach i sprzedają później po cenach wyższych,

• zaciągają kredyty hipoteczne w okresie inflacji i spłacają je w pieniądzach mających mniejszą siłę nabywczą - takie zjawisko nazywa się premią inflacyjną.

Korzyści z inflacji ma również rząd, który dodrukowuje pieniądze i powiększa budżet przez zwiększenie podatków. Jednak wskutek tego zostaje naruszona równowaga między popytem a podażą, wzmaga się tempo inflacji i zubożenie społeczeństwa.

Skutkami dla gospodarki narodowej będzie:

• niechęć przedsiębiorców do podejmowania inwestycji, gdyż nie można przewidzieć realnych zysków,

• spadek innowacji i produkcyjności w przedsiębiorstwach gdyż u przedsiębiorców zmniejsza się zainteresowanie kredytami, na które nakładane są wysokie odsetki,

• dewaluacja waluty krajowej - więcej złotówek należy zapłacić za jednego dolara,

• zakłócenie w systemie finansowym na skutek dużych zmian cen papierów wartościowych,

• osłabienie wiarygodności państwa u wierzycieli.

12. Jakie są sposoby ograniczania inflacji?

Ograniczenie inflacji lub przeciwdziałanie jej wystąpieniu wymaga odpowiedniej polityki państwa w zakresie kształtowania dochodów społeczeństwa, ograniczania deficytu budżetowego (polityka fiskalna), kontroli emisji pieniądza przez bank centralny i kreacji pieniądza kredytowego przez banki komercyjne (polityka monetarna).

13. Przedstaw miary podaży pieniądza i opisz proces jego kreacji

14. Omów rolę banku centralnego w polityce pieniężnej

Do ustawowych zadań BC należy :

● organizowanie rozliczeń pieniężnych;

● prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;

● prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami;

● prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa;

● regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie;

● kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego;

● opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, a także

● wykonywanie innych zadań określonych ustawami.

15. Jakie zależności występują między popytem na pieniądz (transakcyjnym i spekulacyjnym), dochodem narodowym oraz stopą procentową?

16. Jakie są możliwości banku centralnego w zakresie zwiększania podaży pieniądza?

17. Jakie są możliwości rządu w zakresie zwiększania podaży pieniądza?

18. Omów sposoby finansowania deficytu budżetowego oraz ich wpływ na podaż pieniądza i inflację

Sposoby finansowania deficytu budżetowego

- Emitowanie skarbowych papierów wartościowych ( bonów i obligacji skarbowych) nabywanych przez podmioty niebankowe tzn. gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa oraz nabywanych przez banki komercyjne.
- Korzystanie z kredytów banków komercyjnych,
- Korzystanie z kredytów międzynarodowych instytucji finansowych,
- Zaciąganie kredytu w banku centralnym lub emitowanie papierów wartościowych zaciąganych przez ten bank. W Polsce i w wielu innych państwach ten sposób jest ustawowo zakazany jako najbardziej inflacjogenny.

19. Cele i narzędza polityki fiskalnej

20. Przyczyny i skutki efektu wypierania (crowding out)

Efekt wypierania (wypieranie) polega na ograniczeniu popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego sektora prywatnego pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który powoduje zwiększenie popytu globalnego i w konsekwencji wzrost stopy procentowej.

Efekt wypychania pojawia się, gdy powodem początkowej zmiany wielkości produkcji jest wzrost wydatków państwa. Dochodzi wtedy do wzrostu popytu na pieniądz oraz wzrostu stopy procentowej, a tym samym do ograniczenia popytu inwestycyjnego i konsumpcyjnego sektora prywatnego. Wypieranie to inaczej zastąpienie inwestycji prywatnych wydatkami państwa.

Wypieranie finansowe związane jest ze wzrostem stopy procentowej w wyniku niepieniężnego finansowania wydatków państwa, natomiast wypieranie realne może być spowodowane np. zastąpieniem konsumpcji prywatnej konsumpcją państwa lub hamującym wpływem potencjalnej rosnącej niepewności, będącej rezultatem zwiększonych wydatków państwa.

21. Pojęcie i rola automatycznych stabilizatorów koniunktury

22. Omów zależności między stopą podatkową, a dochodami fiskalnymi

23. Omów ekonomiczne skutki zwiększania deficytu budżetowego.

---