05.03.2011 r.
Przyjmując za kryterium zakres integracji nadzoru nad poszczególnymi segmentami systemu finansowego wyróżnia się modele:
nadzór sektorowy - zakładający istnienie odrębnych instytucji nadzorujących poszczególne segmenty finansowe, tj. sektor bankowy, ubezpieczeniowy i rynek kapitałowy.. W ramach tego modelu funkcję nadzoru bankowego sprawuje zazwyczaj bank centralny,
nadzór zintegrowany - polegający na całkowitym lub częściowym łączeniu funkcji nadzorczych nad wszystkimi bądź niektórymi segmentami rynku finansowego w jednej instytucji o charakterze „megandzorcy”.
Nadzór zintegrowany
Przesłanki wyboru modelu zintegrowanego:
na rynku finansowym występuje spora ilość złożonych, a równocześnie są konglomeraty finansowe,
pozwala uniknąć powtarzania i pokrywania się kompetencji poszczególnych instytucji nadzorczych oraz zwiększa przejrzystość celów, odpowiedzialności , działalności oraz obowiązującego prawa,
posiada większy status w strukturze instytucjonalnej kraju stosunku do pojedynczych nadzorców nad poszczególnymi sektorami,
pozwala osiągnąć korzyści skali i efektywne wykorzystanie dostępnych środków.
Obok przesłanek można mówić o argumentach przeciw zintegrowanemu nadzorowi finansowemu:
każdy z segmentów rynku finansowego charakteryzuje się swoją specyfiką, swoimi typami ryzyka, odrębnym układem sprawozdawczości,
korzyści skali mogą okazać się znikome, a w związku z tym podmiot nadzorujący może być mniej efektywny w stosunku do kilku wyspecjalizowanych nadzorców,
integracja nadzorców wiąże się z problemami natury legislacyjnej oraz trudnościami wprowadzeniu nowych zintegrowanych systemów integracyjnych,
ewentualne zmiany w zakresie organizacji nie wspomagają procesu implementacji nowych rozwiązań.
IMPLEMENTACJA- wdrażanie, wprowadzanie.
Kryterium stopnia zaangażowania banku wobec banku centralnego w nadzór bankowy, można wskazać 3 następujące modele:
bank centralny odpowiedzialny tylko za nadzór bankowy (nadzór niebankowy poza bankiem centralnym),
bank centralny odpowiedzialny za nadzór finansowy (zarówno bankowy jak i nie bankowy),
bank centralny nie zaangażowany w nadzór finansowy.
Stosuje się również pracy tzw. Podejście funkcjonalne określone jako „Twin Peaks”. Zakłada ono tworzenie 2 odrębnych instytucji nadzorczych odpowiadających za różne aspekty nadzoru finansowego:
jedna instytucja odpowiedzialna jest za nadzór ostrożnościowy nad wszystkimi instytucjami finansowymi. W ramach tego modelu nadzór ostrożnościowy ulokowany jest w banku centralnym,
druga instytucja kontroluje pewne aspekty operacji finansowych i odpowiada za ochronę konsumentów.
Czynniki, które mają wpływ na sposób organizacji nadzoru nad systemem finansowym, wymieniane są:
poziom rozwoju ekonomicznego kraju,
rozmiar rynku finansowego,
struktura systemu finansowego i rozwój konglomeratów finansowych,
koszty działalności instytucji nadzorczych,
czynniki (uwarunkowania polityczne),
uwarunkowania historyczne.
Argumenty za tym, że bank centralny ma być zaangażowany nad rynkiem finansowym:
zapewnienie stabilności sektora bankowego; finansowego,
przepływ informacji pomiędzy bankami komercyjnymi a bankiem centralnym,
uniknięcie powlekania pewnych zadań,
uwarunkowania historyczne,
w przypadku pogorszenia się płynności na rynkach finansowych wymaga się instrumentów banku centralnego (reakcji).
KNF - sprawuje nadzór nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym,
ubezpieczeniowym i emerytalnym, oraz nad instytucjami pieniądz elektronicznego. Do zadań KNF należy:
podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego,
podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności,
podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego,
udział w przygotowaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym,
stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, a w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty,
wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
Celem nadzoru nad rynkiem finansowym jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego typu rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku.
KNF podlegają podmioty prowadzące działalność na rynku kapitałowym na podstawie zezwoleń Komisji lub innego właściwego organu administracyjnego, oraz inne podmioty w szczególności:
firmy inwestycyjne w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
agenci firm inwestycyjnych w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
podmioty, o których mowa w art. 71 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przyjmujące i przekazujące zlecenia w zakresie papierów wartościowych lub tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania,
banki powiernicze,
spółki prowadzące rynek regulowany,
spółki prowadzące depozyt papierów wartościowych,
emitenci dokonujący oferty publicznej papierów wartościowych, fundusze inwestycyjne,
fundusze inwestycyjne,
towarzystwa funduszy inwestycyjnych,
inne podmioty prowadzące obsługę funduszy inwestycyjnych, w tym podmioty, którym towarzystwa funduszy inwestycyjnych powierzyły wykonanie swoich obowiązków,
spółki prowadzące giełdy towarowe,
towarowe domy maklerskie,
zagraniczne osoby prawne prowadzące na terytorium RP działalność maklerską w zakresie obrotu towarami giełdowymi,
przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące na podstawie zezwolenia Komicji rachunki lub rejestry towarów giełdowych,
giełdowe izby rozrachunkowe w rozumieniu ustawy o giełdach towarowych.
Organem administracji publicznej sprawującym państwowy nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce jest KNF. W skład wchodzi 7 osób.
Komisja podejmuje uchwały, w tym decyzje i postanowienia, zwykłą większością głosów, które odbywają się co ok. 2 tygodnie oraz w „trybie obiegowym” (korespondencyjnym).
Komisja i Przewodniczący KNF wykonują zadania przy pomocy Urzędu KNF (UKNF). Działają następujące piony:
nadzór bankowy,
nadzór rynku kapitałowego,
nadzór rynku ubezpieczeniowo - emerytalnego,
inspekcja,
prawno - legislacyjny,
polityki rozwoju rynku finansowego,
polityki międzysektorowej oraz organizacyjnej.