POSTĘPOWANIE W OSTRYCH STANACH PSYCHOTYCZNYCH
Psychozy z jakościowymi zaburzeniami świadomości
W skład zespołu objawów jakościowych zaburzeń świadomości wchodzą:
zahamowanie lub nagłe zablokowanie czynności pamięciowych,
dezorientacja w czasie, miejscu, otoczeniu, sytuacji chorego, czasami co do własnej osoby,
obniżenie sprawności intelektualnej,
spowolniały, niespójny tok myślenia,
bezkrytycyzm,
nadmierna przerzutność uwagi,
zaburzenia rytmu snu i czuwania.
Czynniki etiologiczne :
alkohol (zatrucie, zespół z odstawienia),
leki (zatrucie, objawy uboczne),
zatrucia różnymi substancjami,
padaczka,
zaburzenia wewnątrzwydzielnicze,
zaburzenia krążenia,
stany niedotlenienia,
infekcje,
urazy głowy,
krwotoki i zawały mózgowe,
guzy śródczaszkowe,
choroby wątroby i nerek,
encefalopatia nadciśnieniowa,
Psychozy z zaburzeniami świadomości przeważnie nie wymagają osobnego leczenia, poza dążeniem do opanowania podstawowej choroby.
Najistotniejszym zadaniem jest dbałość o stan ogólny chorego.
W stanach podniecenia psychoruchowego podaje się leki neuroleptyczne, wśród nich :
pochodne fenotiazyny, jak chlorpromazyna (Fenactil), Promazyna,
pochodne tioksantenu, jak Chlorprotiksen,
pochodne butyrofenonu, jak Haloperidol.
Leki te powinno się podawać w takich dawkach, które spowodują zahamowanie pobudzenia psychoruchowego, gdyż jest ono szkodliwe dla układu krążenia.
Doraźnie można także zastosować pochodne benzodiazepiny, np. Relanium.
Najskuteczniejszym lekiem uspokajającym, który sprawdza się głównie w leczeniu majaczenia drżennego (delirium tremens) jest Hemineuryna, podawana drogą kroplowego wlewu dożylnego lub w lżejszych postaciach drogą doustną.
W ciężkich postaciach majaczenia alkoholowego podaje się domięśniowo Hydrokortyzon.
W trakcie leczenia należy kontrolować ciśnienie tętnicze, i pamiętając o możliwości wystąpienia zapaści ortostatycznej, chronić chorego przed nagłą zmianą pozycji.
Należy dbać o szybkie wyrównanie niedoborów wodno - elektrolitowych i witaminowych.
W razie wystąpienia niewydolności krążenia stosuje się preparaty naparstnicy.
Należy dbać o zapewnienie drożności dróg oddechowych i prawidłowe natlenienie organizmu.
U chorych podnieconych i przejawiających agresję najczęściej stosuje się Relanium drogą domięśniową lub dożylną.
W zaburzeniach o podłożu padaczkowym unika się podawania neuroleptyków, gdyż obniżają one próg pobudliwości drgawkowej i zwiększają ryzyko napadu.
Stany pobudzenia psychoruchowego
Poza psychozami z zaburzeniami świadomości, pobudzenie psychoruchowe może występować w psychozach schizofrenicznych, stanach maniakalnych, depresjach, zespołach psychoorganicznych, ciężkich chorobach somatycznych, zatruciach itp. Leczenie nie może być więc ukierunkowane tylko na objaw, lecz musi uwzględniać także podłoże psychozy.
Stany podniecenia w przebiegu schizofrenii i manii dobrze reagują na neuroleptyki o działaniu uspokajającym, np. chlorpromazyna (Fenactil), lewomepromazyna (Tisercin, Nozinan), promazyna (Promazin, Frenil, Sparin). W leczeniu stanów maniakalnych doraźne uspokojenie można osiągnąć także stosując Haloperidol drogą domięśniową lub dożylną. Niekiedy podaje się również barbiturany, np. Luminal.
U chorych wykazujących ponadto zaburzenia lękowe stosuje się Relanium domięśniowo lub powoli dożylnie.
W leczeniu ostrych stanów pobudzenia psychoruchowego należy dążyć do ustalenia przyczyny pobudzenia i wdrożyć jak najszybciej postępowanie przyczynowe. Przymus bezpośredni można zastosować jako ostateczność, gdyż fizyczne metody krępowania chorych najczęściej wzmagają tylko agresję i wywołują efekt przeciwny do zamierzonego.
Zespoły depresyjne
Zespołom depresyjnym często towarzyszą tendencje samobójcze, które pacjenci umieją dyssymulować. Jeżeli rodzina pacjenta nie jest w stanie zapewnić mu właściwej, stałej opieki to lepiej jest zaproponować leczenie chorego w warunkach szpitalnych.
Chorzy otrzymują leki przeciwdepresyjne w dużych dawkach przez długi okres czasu, nawet 6 miesięcy po wyrównaniu stanu psychicznego. Dawki leków zmniejsza się stopniowo, aby uniknąć pojawienia się objawów abstynencyjnych.
W kontakcie z pacjentem depresyjnym ważne jest umiejętne unikanie pouczania chorego. Może to powodować irytację pacjenta i pogłębić tendencje samobójcze.