KRWAWIENIA Z PRZEWODU POKARMOWEGO

HAEMORRHAGIA E TRACTU DIGESTIVI

Krwawienia i krwotoki z przewodu pokarmowego mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia chorego.

Wymagają one bardzo sprawnego i celowego postępowania.

Podstawowym następstwem, bez względu na przyczynę i umiejscowienie źródła krwawienia jest wstrząs krwotoczny.

Najczęstsze przyczyny krwawień i krwotoków z przewodu pokarmowego to :

1. Żylaki przełyku - Varices oesophagi

2. Wrzód żołądka lub dwunastnicy - Ulcus ventriculi vel duodenii

3. Ostry krwotoczny nieżyt żołądka - Gastritis haemorrhagica acuta

4. Rak żołądka - Carcinoma ventriculi

5. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - Colitis ulcerosa

6. Rak odbytnicy - Carcinoma recti

7. Żylaki odbytu - Varices haemorrhoidales

8. Polipy żołądka - Polypus ventriculi

Objawy kliniczne :

1. wymioty :

• treścią krwistą - świadczą o tym, że aktywne źródło krwawienia znajduje się w górnym odcinku przewodu pokarmowego,

• np. w przełyku lub żołądku,

• skrzepami krwi - świadczą o tym, że krwawienie nie jest bardzo intensywne,

• tzw. treścią fusowatą - świadczą o tym, że doszło do przemiany hemoglobiny wynaczynionej krwi pod wpływem kwasu solnego w żołądku w hematynę

• intensywne, chlustające wymioty żywą krwią - świadczą o krwotoku z żylaków przełyku lub żołądka (krwotoczny nieżyt),

• wymioty skrzepami krwi lub treścią fusowatą - świadczą o tym, że krwawienie jest niewielkie

po pewnym czasie od początku krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego chory oddaje czarny, luźny, smolisty stolec,

jeżeli chory oddaje stolec wymieszany z krwią, to krwawienie prawdopodobnie dotyczy jelita grubego,

krew żywoczerwona na powierzchni stolca świadczy najczęściej o krwawieniu z końcowego odcinka przewodu pokarmowego (np. żylaki odbytu, rak odbytnicy)

objawy wstrząsu krwotocznego

Rozpoznanie źródła krwawienia :

1. Gastrofiberoskopia

2. Rectoskopia lub colonoskopia

(wziernikowanie całej okrężnicy lub wziernikowanie całego jelita grubego)

3. Wywiad chorobowy

4. Charakterystyczne objawy kliniczne

Postępowanie ratownicze i lecznicze :

1. ułożenie chorego w pozycji przeciwwstrząsowej z głową odchyloną na bok

2. założenie dostępu do żyły igłą typu Venflon

3. pobranie krwi do badań rutynowych i specjalistycznych

4. oznaczenie grupy krwi i wykonanie próby krzyżowej

5. podłączenie kroplowego wlewu dożylnego płynów elektrolitowych lub krwiozastępczych, a po oznaczeniu grupy krwi i wykonaniu próby krzyżowej przetoczenie masy erytrocytarnej

6. tlenoterapia, czasami oddech wspomagany lub kontrolowany

7. dieta ścisła, wprowadzenie zgłębnika do żołądka i odsysanie treści oraz jej obserwacja

(czasami płukanie żołądka zimną solą fizjologiczną)

8. obserwacja podstawowych czynności życiowych pod kątem rozwijającego się wstrząsu,

9. wspomaganie krążenia i podniesienie ciśnienia tętniczego krwi

(np. Dopamina)

10. założenie cewnika do pęcherza moczowego na stałe i pomiar diurezy godzinowej

11. wdrożenie postępowania przyczynowego :

• wykrycie źródła krwawienia

• założenie zgłębnika Sengstakena (przy krwotoku z żylaków przełyku)

• ostrzykiwanie żylaków przełyku

• podawanie leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego w żołądku

np. Ranigast i.v.

• podawanie leków przeciwkrwotocznych

np. Exacyl, Cyclonamine,

12. zapewnienie choremu miski nerkowatej i płatków ligniny

13. zadbanie o higienę jamy ustnej

14. jeżeli krwawienie zostało zatrzymane metodami zachowawczymi to można powoli wdrażać odżywianie doustne, podając choremu zimne płyny a potem dietę płynną chłodną

15. jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi skutku, a stan chorego pogarsza się, to należy wdrożyć leczenie operacyjne i w trybie pilnym przygotować chorego do zabiegu operacyjnego

Założenie zgłębnika Sengstakena :

1. zgłębnik Sengstakena posiada dwa balony :

• żołądkowy - o kształcie kulistym, służący do utrzymania sondy w żołądku,

• przełykowy - o kształcie walca, służący do uciśnięcia krwawiących żylaków przełyku,

• do każdego z tych balonów prowadzi przewód służący do wypełniania ich powietrzem lub wodą; trzeci przewód pełni funkcję zwykłej sondy odbarczającej i służy do odsysania treści z żołądka lub płukania żołądka,

• po wprowadzeniu zgłębnika przez nos do żołądka wypełnia się balon żołądkowy i pociąga zgłębnik do siebie, aż do oparcia się balonu o wpust żołądka; następnie wypełnia się balon przełykowy;

• koniec zgłębnika przeprowadza się przez bloczek na ramie łóżka i obciąża ciężarkiem o masie ok. 100 g,

• zgłębnik pozostawia się w takiej pozycji przez 24 - 48 godzin, po czym sprawdza się, czy krwawienie ustąpiło; jeżeli tak to zgłębnik można delikatnie usunąć,

• co pewien czas odsysamy treść żołądkową, obserwując jej ilość i wygląd oraz przepłukujemy sondę 0,9% NaCl

---