Sherborne W. „Ruch rozwijający dla dzieci”

ROZDZIAŁ I. Rozwijanie wzajemnych kontaktów.
Świadomość obecności innych:
-w zabawach relacyjnych potrzebny jest kontakt „jeden na jeden”, gdzie bardziej dojrzała/ sprawna osoba staje się partnerem osoby mniej dojrzałej/ sprawnej (zwykle dorosły partnerem DZ) korzyści dla obu stron!
-istnieje wiele sposobów dobierania partnerów: mogą nimi być rodzice, studenci, uczniowie szkół średnich, nauczyciele, dzieci w normie mogą być partnerami dla siebie nawzajem

Cele zabawy relacyjnej:
1. Zaufanie do samego siebie:
małe DZ czerpie poczucie pewności i zaufania do siebie ze sposobu, w jaki dorosły fizycznie się z nim obchodzi; ważna jakość wzajemnego oddziaływania; DZ powinno zaznać sukcesu, satysfakcji, poczuć się na tyle pewnie by wykazać inicjatywę w kontakcie ze starszym partnerem świadomość własnej wartości
2. Znajomość ciała:
świadomość ta rozwija się pod wpływem doświadczeń „przeciwko” ciału starszego partnera; doświadczenie swojego ciała w zabawie relacyjnej; rozwija się poczucie całości i ścisłego połączenia poszczególnych części ciała
3. Bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne:
rozwija się głównie gdy dorosły podtrzymuje, obejmuje i zajmuje się DZ w sposób wzbudzający zaufanie
4. Komunikacja:
rozwój różnorodnych form komunikacji- odbieranie doświadczeń ruchowych, odpowiadanie własnymi sygnałami dialog wspólnej zabawy ruchowej; DZ może później przejąć inicjatywę; ważne! Wrażliwość na sygnały płynące od DZ; dorosły może wzbogacić słownictwo zachęcając do działań ruchowych („pchaj”, „delikatnie”); kontakt wzrokowy!!

Typy zabawy relacyjnej:
1. Relacja opiekuńcza, czyli „z”:
a. Obejmowanie partnera- rodzaj ten występuje w różnych sytuacjach, są to m.in.:
-„kołyska”
-„koń na biegunach”
-przewrót do tyłu
U niektórych małych DZ (gł. zaniedbanych środowiskowo) można spotkać się z rezerwą i brakiem pewności siebie z racji tego, że nie są przyzwyczajone do zabaw fizycznych z innymi stworzyć radosną atmosferę
b. Podtrzymywanie- może być całkowite (podparty jest cały ciężar ciała) lub częściowe (np. gdy DZ opiera się o opiekuna); ćwiczenie jest proste i zachęca do nawiązania kontaktu
-turlanie
-kołysanie poziome
-ciągnięcie
-„tunel”
c. Podtrzymywanie zaawansowane- gdy DZ pozwala dorosłemu dźwigać ciężar swojego ciała tzn., że jest gotowe do wspólnego działania z drugą osobą; DZ z zaburzeniami często z trudem oddaje się w opiekę dorosłego, ten musi więc zdobyć jego zaufanie (aby nie był postrzegany jako zagrożenie)- najlepiej wówczas zacząć od częściowego podtrzymania (doświadczanie ciała dorosłego)
-balansowanie na partnerze
-przytrzymywanie
-balansowanie na plecach partnera
-„samolot”
-przewroty
-wzajemny uścisk
-skakanie
-przenoszenie ciężaru ciała ze stóp na ręce
-„huśtawka”

2. Relacja „razem”:
-„wiosłowanie”
-balansowanie z partnerem
-„wahadło”

3. Relacja „przeciwko”:
DZ będzie do niej gotowe gdy doświadczy już bycia „z” partnerem ; DZci z trudnościami w uczeniu się i emocjonalnie zaburzone często osiągają ten poziom dopiero po kilku miesiącach; ten typ relacji podoba się szczególnie DZciom aktywnym i pewnym siebie; bywa też jedynym sposobem dotarcia do niektórych DZci zaburzonych, nadmiernie ruchliwych i agresywnych (czują się zagrożone w relacjach opiekuńczych i wymagają dużej wrażliwości);
CEL relacji „przeciwko”: ukierunkowanie i skanalizowanie energii DZ oraz rozwinięcie jego zdeterminowania i determinacji (DZ musi odkryć i kontrolować własną siłę, odpowiednie jej używanie); zachęcanie nie tylko do wysiłku, ale i stworzyć mu warunki, aby odniosło sukces;
-przygniatanie
-„skała”
-plecy-w-plecy
-„więzienie”

ROZDZIAŁ II. Rozwijanie świadomości własnego ciała
Wczesny rozwój.
1. Znaczenie wczesnych doświadczeń poznawczych.
Niemowlęta odbierają doświadczenia ruchowe dzięki rodzicom/ opiekunom (bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne). Doświadczony i pewny siebie opiekun będzie przekazywał pewność siebie, zaufanie, kompetencje, wrażliwość i świadomość potrzeb DZ. Moc i stanowczość wzbudzają u odbiorcy zaufanie i dowodzą, że opiekun jest pewny tego, co robi. Wrażliwy opiekun powinie wczuwać się w sytuacje DZ, przewidywać, stwarzać atrakcyjne sytuacje. Głos- ciepły, dodający otuchy, nucenie, śpiewanie. Rytmiczne kołysanie.
Pierwsze DZ wiąże się z nauką trzymania go (nie nerwowo!), pierwsze czynności decydują o jakości doznań DZ odbieranych od otoczenia. Dorosły musimy rozwinąć w sobie pewność poprzez praktykę i doświadczenie. Jeśli w dzieciństwie doznał ciepłej opieki prawdopodobnie przekaże to dalej. Im większy kontakt ciała DZ z ciałem opiekuna, tym lepiej. Ciało DZ „wpasowuje się” w ciało dorosłego, elastycznie się w nie wtapia.
Wczesne doświadczenia DZ poznawcze związane z pierwszymi doznaniami mają wpływ na zdolność DZ di pozytywnego reagowania na kontakt z drugim człowiekiem oraz do tworzenia więzi międzyludzkiej.
Niemowlęta reagują na masaż i głaskanie ciała (wartościowa forma komunikacji matka-DZ!). ważne jest też poklepywanie i łaskotanie ciała niemowlęcia.
2. Wzajemne oddziaływanie DZ i rodzica lub opiekuna.
Każda zabawa ruchowa jest swego rodzaju rozmową między DZ a dorosłym. Najpierw rodzic inicjuje kontakt, DZ odpowiada. DZ z NI potrzebują więcej bodźców czuciowych i wysiłku w budowaniu kontaktu, dlatego rodzic łatwo może się zniechęcić, gdy nie uzyska żadnej reakcji. Należy zachęcać DZ aby skupiało uwagę na twarzy RDZ, gł. oczy! Wspierać, gdy się cieszy i wydaje różne dźwięki w odpowiedzi na sygnały RDZ. Dość wcześnie należy wykształcić zwyczaj kontaktu wzrokowego, który później należy wzmacniać.
Rodzice DZ z NI (stres, depresje) wymagają pomoc i wsparcia, zwłaszcza na początku.
3. Rozwój umiejętności fizycznych.
Potrzeba poruszania kończynami u DZ w normie pojawia się samoistnie (energiczne kopanie, chwytanie pojawia się najpierw)- DZ upośledzone fizycznie potrzebuje stymulacji aby uświadomiło sobie, że posiada ciało, należy nim poruszać (ważna! Pomoc fizjoterapeuty, który pokaże jak dobrze i przyjemnie dla DZ). Potrzeba wiele wytrwałości, bo łatwo o zniechęcenie i pozostawienie DZ samemu sobie.
Kiedy to tylko możliwe- niemowlę leży na brzuchu z głową zwróconą w bok, bez poduszki (podnoszenie główki ćwiczenie mięśni grzbietu i szyi przygotowanie do siadania, współdziałanie między rękami i oczami). Ćwiczenie to przygotowuje też do raczkowania. Turlanie się z miejsca na miejsce jako najwcześniejsza forma poruszania się- nauczenie tego DZ jest bardzo pożyteczne (Kładziemy ramię lub nogę DZ w poprzek ciało, kiedy leżu na plecach i pociągamy delikatnie). Ważne, by podczas raczkowania czynności ruchowe obu nóg rozwijały się równomiernie. Raczkowanie wymaga koordynacji wszystkich czterech kończyn, użycia kończyn na przeciwnych stronach ciała, utrzymania równowagi, odpowiedniego balansowania własnym ciałem, pomaga rozwijać świadomość ciała.
DZ normalnie rozwijające się podczas nauki siadania, raczkowania, stania i chodzenia- nastawienie na przezwyciężanie siły ciążenia. DZ z NF wymagają pomocy, ponieważ napotykają na różne przeszkody.

DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM
Problem świadomości ciała. Umiejętności „obiektywne” (manipulowanie przedmiotami, ruchy na większych przyrządach) są cenne dla DZ. „subiektywne” podejście do edukacji ruchowej- rozwój świadomości ciała. Oba rodzaje umiejętności są niezbędne do prawidłowego posługiwania się różnymi przedmiotami oraz radzenia sobie ze światem zewnętrznym.
1. Ruch ciała jako całości.
U DZ trzeba budować poczucie całości ciała, a nie koncentrować się na ruchu jego pojedynczych części. Ruch całego ciała związany jest ze swobodnym przepływem jego ciężaru uczucie harmonii (podobnie przy odbijaniu na trampolinie, podskakiwaniu). Swobodny ruch ciała daje też ślizganie, huśtanie (spokój+ harmonia).
2. Świadomość części ciała przenoszących jego ciężar.
Na ile to możliwe należy rozwijać umiejętność poruszania się na różne sposoby (stać, biegać, siadać). Jeżeli dolna połowa ciała jest dobrze wykształcona, górna „zajmie się sobą” rozwinąć „Strukturę podstawową”!
DZci są świadome swoich stóp, rąk i tych części ciała, które dają się łatwo obserwować i poruszać.
a. Świadomość kolan: „Stacja przekaźnikowa” między biodrami i stopami; najważniejsze stawy, które kontrolują poruszanie się; u DZci z UU warto rozpocząć kształtowanie świadomości kolan od siedzenia na podłodze, kiedy nogi nie są obciążone i można nimi swobodnie poruszać (widzą, czują=> konkret!)
-unoszenie ciężaru
-„zamykanie i otwieranie”
-„krótkie nóżki”
-wysokie unoszenie kolan
-„dziwne kroki”
-„śmieszne kroki”
b. Świadomość bioder: trudno je obserwować, dlatego trudno wykształcić ich świadomość;
-swobodny ruch w trakcie obrotu (przewracanie się)
-przewroty nad barkiem partnera
-zadanie, w którym dwie osoby utrzymują równowagę w pozycji stojącej (str. 39), balansowanie biodrami nad piętami
-skoki zajęcze i skoki kuczne
c. Świadomość tułowia: łącznik między kończynami, więc bez jego świadomości DZci będą poruszały się w sposób niepełny i niespójny; jeśli środek ciała jest czuły i ruchomy=> DZ potrafi uczyć się z doświadczeń ruchowych; szczególne ważna elastyczność i wrażliwość brzucha i splotu słonecznego; ćwiczenia w formie zabawy, np. boczne ruchy tułowia
d. Świadomość środka ciała: jeżeli DZ potrafi zwinąć się w kłębek, tzn., że jest świadome środka ciała, do którego się rozwija; przykład: „paczka”
e. Ruch obrotowy tułowia: zwijanie się w kłębek to ruch symetryczny, zaś obracanie- asymetryczny (jedna część ciała inicjuje, druga za nią podąża); miękkie turlanie się służy rozwijaniu elastyczności ciała, gibkości kręgosłupa i płynności ruchów; przykłady: przechodzenie płynne z jednej czynności do drugiej

NAUKA UPADANIA- punkty na końcu rozdziału II.

---