Data 01.12.2010 r.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ ZINTEGROWANYCH DLA KLASY II.
Prowadzący:
Ośrodek tematyczny: Zwierzęta przed zimą.
Temat dzienny: Święto górnika.
Edukacja: polonistyczna, matematyczna, przyrodnicza, społeczna, plastyczna
Cel ogólny:
Zapoznanie się z sylwetką górnika, jego pracą i świętem.
Cele operacyjne:
Uczeń:
zna znaczenie węgla,
wie jak powstał węgiel,
potrafi rozpoznać węgiel spośród innych skał,
uważnie słucha utworów,
wie kim jest górnik,
wie jak wygląda galowy i roboczy strój górnika,
zna niebezpieczeństwa w pracy górnika,
wie kim jest święta Barbara,
wie kiedy górnicy obchodzą swoje święto,
dodaje i odejmuje liczby w zakresie 20,
wykonuje pracę plastyczną.
Metody pracy:
czynna: zadań stawianych do wykonania, samodzielnych doświadczeń,
słowna: pogadanka, czytanie tekstu,
percepcyjna: obserwacja, pokaz.
Formy:
indywidualna,
zbiorowa.
Środki:
ilustracje (górnik w galowym i roboczym strój, kopalnia, święta Barbara, węgiel, las dawniej, mieszkanie ogrzewane piecem),
karta pracy - matematyka s. 34 - 35,
węgiel,
kamienie,
sól,
Przebieg zajęć:
FAZA WSTĘPNA:
Przywitanie.
- Dzień dobry dzieci.
- Dzień dobry Pani.
Wprowadzenie do tematu lekcji.
Zaczniemy od małej zagadki.
„W głębi ziemi był ukryty.
Na powierzchnię wydobyty.
Dał nam ciepło, moc i światło.
Co to jest ? Odgadną łatwo.”
- Jak myślicie, o czym jest mowa w zagadce? (o węglu).
Przed chwilą się dowiedzieliśmy, że węgiel jest wydobywany na powierzchnię.
- Czy wiecie skąd jest wydobywany? (z kopalni).
- A przez kogo jest wydobywany? (przez górników).
Zgadza się. Górnik to bardzo ważna osoba i warto się trochę o nim dowiedzieć. Dlatego na dzisiejszych zajęciach będziemy mówić o pracy górnika, o jego stroju i jego święcie. Poznamy też historię powstania węgla i jego znaczenie oraz przedmioty, które można z niego wytworzyć.
FAZA ZASADNICZA:
Odczytanie wiersza Jana Babicza pt.: „To Oni".
Wiecie już, że dziś będziemy mówić o wszystkim, co jest związane z górnikami. Teraz przeczytam Wam wiersz Jana Babicza pt.: „To Oni”, który jest właśnie o bohaterach naszej dzisiejszej lekcji. Posłuchajcie.
To Oni, To Oni To Oni,
W głębi ziemi, W ciemnych chodnikach, Z czeluści kopalń,
Czarne zwalają bryły, W kurzu węglowych ścian Filarów, szybów i sztolni,
Żeby we wszystkich oknach, Trudem codziennej pracy W swych uznojonych dłoniach
Jasne się światła paliły. Dają Ojczyźnie blask. Niosą górnicze plony.
Rozmowa o górnikach i ich pracy (nawiązanie do wiersza).
- Czym zajmują się górnicy? (Górnicy wydobywają spod ziemi węgiel).
- Czym są czarne bryły i górnicze plony, o których mowa w wierszu? (węgiel).
- Gdzie pracuje górnik? (w kopalni, pod ziemią).
- Jak wygląda kopalnia? (ma ciemne chodniki, filary i szyby, jest zakurzona).
- Jaka jest praca górnika? (trudna i niebezpieczna).
- Dlaczego? (ponieważ zagraża życiu górników).
Górnicy pracują w bardzo trudnych warunkach. Na każdym kroku grozi im niebezpieczeństwo (np. pożary, zawalenia, wybuchy gazu, zalania).
Prezentacja ilustracji przedstawiających kopalnię z zewnątrz.
Zawieszę na tablicy ilustrację, na której zobaczymy, jak wygląda kopalnie z zewnątrz.
Opiszcie ją.
Wygląd górnika. Opis stroju galowego.
- Czy widzieliście już górnika? (Tak).
- A jak on wyglądał? (miał czarny mundur, czapkę z piórami).
Górnik, który był właśnie tak ubrany, miał na sobie strój galowy. Zakłada się go w czasie różnych uroczystości.
Galowy strój jest bardzo piękny. Górnicy zakładają mundur ze złotymi guzikami, spodnie z lampasami, eleganckie buty. U boku zapinają szablę, a na głowę
zakładają czapkę z pióropuszem (czako).
Ale dlaczego szpada? Dawno, dawno temu, kiedy górnicy wydobywali skarby ziemi i
rozwozili je po kraju, aby nie skradziono wydobytego węgla czy soli zabierali szpady, aby bronić wydobyte minerały przed opryszkami. I tak szpada została przy mundurze do dziś.
Zaś skąd się wziął pióropusz przy czapce górnika? Górnicy wydobywali węgiel korzystając z młotów i siły swoich mięśni. Niestety były skały, które aby skruszyć potrzebna była większa siła. Górnik przygotowywał młotem otwór w skale, wymiatał piórkiem resztki skruszonej skały, piórko wkładał w czapkę, a w otwór skalny wkładał dynamit. I tak zostało piórko w czapce górnika. Pióropusze są w czterech kolorach: czarny - górnicy, biały - sztygar, zielony - dyrektor, czerwony - orkiestra.
Wygląd górnika. Opis stroju roboczego.
- Czy górnik zakłada taki piękny mundur do pracy pod ziemią? (Nie)
- Dlaczego? (bo mógłby się ubrudzić).
A poza tym, taki strój galowy jest niepraktyczny. Do pracy górnik zakłada gładką, bawełnianą bluzę, proste bawełniane spodnie, solidne gumowe buty, które chronią przed wodą, głowę chroni hełm z lampką, a w rękę bierze kilof. Strój ten jest wygodny i praktyczny.
Pokaz ilustracji przedstawiających strój galowy i roboczy.
Zawieszę na tablicy ilustrację, na których jest pokazane, jak wyglądają stroje górnika.
Odkrywanie słowa „Barbórka” w wykreślance.
W podanym ciągu zakreślcie co trzecią literę:
DABHGATYRNCBOKÓLORDEKUYA
Hasło: BARBÓRKA.
Rozmowa na temat święta i patronki górników. Pokaz ilustracji przedstawiającej świętą Barbarę.
Słowo jakie się pojawiło to Barbórka.
- Czy ktoś wie co to jest Barbórka? (święto górników).
- Kiedy obchodzimy święto górników? (4.grudnia).
- Czyje imieniny są obchodzone tego dnia? (Barbary)
Święta Barbara jest patronką górników. A to oznacza, że nad nimi czuwa, ochrania przed niebezpieczeństwem. Legenda głosi, że Barbara była córką poganina (nie wierzył w Boga), zaś ona była chrześcijanką (wierzyła w Boga). Ojciec kazał jej wyrzec się swojej wiary, lecz ona odmówiła. Zamknął ją w wierzy, w której były dwa okna. Barbara kazała wybić trzecie okno na pamiątkę trójcy świętej. Rozzłoszczony ojciec ponownie kazał jej wyrzec się Boga, grożąc jej śmiercią. Wtedy uciekła z wieży i ukryła się w szczelinie skalnej. Zdradził jej kryjówkę pastuszek. Ojciec zabił Barbarę. Święta Barbara została patronką górników, ponieważ kryła się w skale.
Pokażę teraz wszystkim, jak patronką górników jest przedstawiana na obrazach.
Pochodzenie węgla. Słuchanie utworu „O czym szeptały iskierki” H. Zdzitowieckiej .
Wiemy już, że górnik pracuje w kopalni i że wydobywa węgiel spod ziemi. Ale skąd się on tam wziął? Odpowiedź na to pytanie uzyskamy po wysłuchaniu opowieści pt.: „O czym szeptały iskierki”:
Ewa siedzi przed piecem i patrzy, jak z paleniska spadają iskierki do popielnika. To
węgiel się pali.
- Co to jest węgiel? - myśli Ewa.
Patrzy w ogień, gdy nagle…
Pst! - wyskoczyła z ognia iskierka i zaszemrała cichutko:
- Posłuchaj…- ale nim skończyła, już zgasła.
- Dawno, dawno temu, przed laty… syknęła druga iskierka i też zgasła. - Tam gdzie
teraz jest kopalnia węgla… - zaczęła trzecia. Przez chwilę nie pokazywała się żadna
iskierka. Ewa myślała, że nie dowie się, co było na miejscu kopalni, gdy cała gromadka
błyszczących iskierek wpadła do popielnika.
- Był wielki, wielki zielony las…
- A w tym lesie rosły gęsto wysokie drzewa…
- Takich drzew już nie ma w żadnym lesie - dodała następna iskierka, gdy jej poprzedniczka
zgasła. Iskierki szeptały teraz jedna po drugiej:
- Drzewa rosły i po wielu, wielu latach przewracały się od starości…
- Łamały je burze i wichury…
- Zalewały je wody… przysypywała ziemia…
- Na obalonych pniach wyrastały nowe i coraz to nowe…
- Po wielu, wielu latach…
- To już było - przerwała Ewa.
- Pst, słuchaj, nie przerywaj - syknęły naraz trzy iskierki.
- Przez wiele, wiele lat leżały pod ziemią nieraz bardzo głęboko…i zmieniały się powoli
w czarne, twarde bryły…
- Jeszcze dziś możesz zobaczyć czasem na kawałku węgla ślady odciśniętych liści prastarych
drzew… to drzewa, które rosły, gdy jeszcze ludzi nie było na ziemi…
- … gdy jeszcze ptaki nie śpiewały i nie wiły gniazd pomiędzy gałęziami…
- … gdy między drzewami przesuwały się olbrzymie zwierzęta, które dawno, już dawno
wyginęły…
- gdy… - zaczęła ostatnia iskierka i zgasła.
Rozmowa na temat treści wysłuchanego opowiadania.
- Co przydarzyło się Ewie? (Do Ewy przyszły iskierki z popielnika).
- O czym opowiedziały iskierki Ewie? (Iskierki opowiedziały Ewie o powstaniu węgla).
Ustalenie kolejności powstania węgla. Rozwój logicznego myślenia.
Mam tu trzy ilustracje. Na jednej z nich są przedstawione bryłki węgla z odciśniętymi liśćmi, na drugiej jest las z czasów, gdy na Ziemi nie było jeszcze ludzi, a na ostatniej jest mieszkanie ogrzewane piecem. Waszym zadaniem jest ustalenie kolejności powstania węgla, na podstawie opowiadania, które przed chwilą usłyszeliście.
Rozmowa o węglu.
- Co to jest węgiel? (czarne bryły, wydobywane przez górników).
- Gdzie możemy spotkać węgiel? (w kopalni, w domach przy piecach, na hałdach).
„Szukanie węgla”
Przyniosłam kilka różnych skał (węgiel, kamienie, sól). Waszym zadaniem jest odszukanie węgla.
„Czarny węgiel” - zabawa badawcza (omówienie właściwości fizycznych węgla).
Rozdam teraz każdemu, grudki węgla. Zbadajcie je dokładnie i opiszcie.
Znaczenie węgla. Słuchanie wiersza Marii Terlikowskiej pt: "Węglowa rodzinka".
- Do czego ludzie wykorzystują węgiel? (do palenia w piecach podczas zimy).
To prawda, ale węgiel ma o wiele szersze zastosowanie. Przeczytam teraz wiersz pt.: „Węglowa rodzinka”. Słuchajcie uważnie, a dowiecie się, do czego jeszcze wykorzystujemy węgiel i jakie przynosi on korzyści.
„Węglowa rodzinka”
To węglowa jest rodzina: w białej piłce w białe groszki
parafina, i z apteki w proszku gorzkim,
peleryna, i w ołówku w twym piórniku,
duża piłka w białe groszki i w koszyku tym z plastiku…
i z apteki proszek gorzki, Nawet świeczki te z choinki
i ołówek w twym piórniku, to też węgla są kuzynki.
i z plastiku sześć koszyków, Lecz wśród wielkiej tej rodziny,
gąbka, co się moczy w wodzie, wśród kuzynów i rodzeństwa,
i benzyna w samochodzie, nie ma ani odrobiny
czarna smoła, rodzinnego podobieństwa.
biała świeca- Węgiel jest jak czarna skała,
to rodzinka węgla z pieca. Koszyk żółty, świeca biała,
Widzę już zdziwione miny... skąd się wzięły te różnice?
- Co ma węgiel do benzyny?
- Czy jest z węglem spokrewniona O! To już są tajemnice,
gąbka miękka i czerwona? Które kryją się w fabryce.
Otóż właśnie wiem na pewno,
że jest jego bliską krewną:
węgla jest po odrobinie
w parafinie
w pelerynie,
- Czy możemy powiedzieć, że węgiel to czarne złoto? (Tak).
- Dlaczego? (jest bardzo cenny, ogrzewa, dzięki niemu mamy wiele potrzebnych rzeczy).
Zadania matematyczne. Praca w kartach.
Zajmiemy się teraz zadaniami matematycznymi. Otwórzcie karty Kracy na s. 34 i 35.
W zadaniach 1 i 4 obliczcie i sprawdźcie poprawność odejmowania za pomocą dodawania. Wpiszcie brakujące liczby.
Zadnie 2, 3 i 5 to zadania z treścią rozwiążcie je. Za chwile wyniki sprawdzimy wspólnie.
Rachunek pamięciowy.
Zawieszę na tablicy tarczę cyfrową. Będziecie celować papierową kulą w tarczę. Jeśli wypadnie np. 8 to wymyślacie takie działanie, którego wynikiem będzie 8.
Praca plastyczna. Rysowanie górnika.
Rozdam wszystkim kartki. Narysujcie górnika. Może on być w stroju galowym lub roboczym. Możecie dorysować wszystko, co się Wam kojarzy z górnikiem.
FAZA KOŃCOWA:
Przypomnienie treści zajęć.
-Ułóżcie zdanie z rozsypanki wyrazowej. Pamiętajcie, że zdania rozpoczynamy wielką litera, a kończymy kropką.
to, bogactwo, Węgiel, cenne, kraju. naszego, (Węgiel to cenne bogactwo naszego kraju.)
- Uzupełnijcie luki w zdaniach.
Węgiel spod ziemi wydobywają … (górnicy). Ich praca jest … i … (trudna i niebezpieczna). Święta … (Barbara) jest ich patronką. W dniu jej imienin … (4) grudnia górnicy obchodzą swoje święto, nazywane … (Barbórką).
Pożegnanie.
Dziękuję. Świetnie dziś pracowaliście.
Do widzenia.
______________________
data i podpis nauczyciela
(opiekuna praktyk)