6.06 (sobota)

KONSEKWENCJE WPŁYWU SPOŁECZNEGO

Konformizm informacyjny → działanie `społecznego dowodu słuszności'

Zjawiska: `kumulacja ignorancji', `niewiedza wielu', `śmierć z małpowania'

Konformizm normatywny → działanie potrzeby akceptacji społecznej

Zjawiska: myślenie grupowe, uleganie modzie (Asch 56')

Posłuszeństwo autorytetom → (Hofling 66', Milgram 65', Sheridan, King 72')- jest przejawem zarówno konformizmu informacyjnego jak i normatywnego

CZYNNIKI SYTUACYJNE NASILAJĄCE KONFORMIZM

Konformizm normatywny

Wielkość kar i nagród, obecność autorytetów, atrakcyjność grupy, jednomyślność grupy, liczba osób w grupie (największe nasilenie konformizmu obserwuje się gdy jednomyślna grupa liczy 3-4 osób)

Konformizm informacyjny

Sytuacje niejasne, złożone, kryzysowe, obecność ekspertów

CZYNNIKI OSOBOWOŚCIOWE

Niska inteligencja

Niska samoocena sprzyja konformizmowi informacyjnemu

Umiarkowany poziom samooceny sprzyja konformizmowi normatywnemu

W wielu badaniach kobiety zachowują się bardziej konformistycznie niż meni- dotyczy to jednak gw zadań męskich, w których kobiety czują się mniej kompetentne (Sistrunk, McDavid 71')

ZACHOWANIA SPOŁECZNE

Prospołeczne

1. Allocentryczne (pomocne)- zaspokajanie potrzeb pojedynczej osoby

2. Socjocentryczne- zaspokajanie potrzeb grupy społecznych

Egocentryczne

1. Bierne - obronna koncentracja na własnej osobie wynikająca z lęku, niepewności, niskiego poczucia własnej wartości

2. Aktywne - aktywne zaspokajanie własnych potrzeb bazujące na poczuciu własnej wartości, faworyzowaniu własnej osoby

MOTYWY ZACHOWAŃ PROSPOŁECZNYCH

Egocentryczne - zaspokajanie potrzeb innych jest środkiem do zaspokojenia potrzeb własnych

Empatyczne - współodczuwanie z innymi, rozumienie ich sytuacji jest motywem zachowań bezinteresownych (altruistycznych)

Normatywne - kierowanie się normami nakazującymi, pomaganie innym. Przestrzeganie norm może mieć charakter zewnętrzny- wynikać z podporządkowania się bieżącej sytuacji (nagrody i kary za zachowanie zgodne/ niezgodne z normami) lub wewnętrzny - wynikać z uwewnętrznionych norm (osobowość zinternalizowana)

TEORIE WYJAŚNIAJĄCE ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE

TEORIE WYMIANY - Homans (61'), Thibaut i Kelley (59') Latane i Darley (70') Davidio (84')- jednostka dokonuje bilansu kosztów i zysków własnych zachowań prospołecznych

TEORIE EMPATII - altruizmu - Bateson (91') - jednostka postępuje bezinteresownie jeśli zostanie wzbudzona empatia wobec innych

TEORIE EWOLUCJONISTYCZNE - Hamilton (64'), Trivers (71') - zachowania prospołeczne leżą w interesie jednostki oraz gatunku

TEORIE NORM - Schwartz (70'), Berkowitz (70') - jednostka pomaga innym z powodu norm społecznych, które akceptuje; ważną rolę odgrywa internalizacja norm oraz sytuacyjna aktywizacja norm (Macaulay 70', Hornstein 70')

MODEL INTERWENCJI W SYTUACJI KRYZYSOWEJ Latane i Darleya 70'

ZAUWAŻENIE WYDARZENIA

( przeładowanie urbanistyczne)

INTERPRETACJA ZDARZENIA JAKO WYPADKU

( zjawisko kumulacji ignorancji)

PRZEJĘCIE ODPOWIEDZIALNOSĆI

( rozproszenie odpowiedzialności)

WIEDZA O WŁAŚCIWYCH FORMACH POMOCY

OCENA KOSZTÓW POMOCY

UDZIELENIE POMOCY

ZACHOWANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH W ZALEŻNOŚCI OD KOSZTÓW UDZIELENIA I ZANIECHANIA POMOCY (Davidio, za: Wojciszke 02')

		Koszty udzielenia pomocy
Koszty zaniechania pomocy		Małe	Duże
		Małe	Różne reakcje zależne od: zachowania innych, widoczności normy	Wycofanie się, zignorowanie, zaprzeczenie
		duże	Bezpośrednia interwencja	Pośrednia interwencja, redefinicja kosztów zaniechania

PODEJŚCIE NORMATYWNE DO POMAGANIA

Dwie normy pomagania:

1. Norma odpowiedzialności społecznej - pomaganie ludziom, których losy zależą od naszych działań

2. Norma wzajemności - rewanżowanie się za wcześniej uzyskane przysługi

Na podstawie jakich kryteriów identyfikujemy wewnętrzną motywację normatywną?

• brak presji zew (nagród i kar) skłaniającej do przestrzegania normy pomagania

• brak sympatii do osób którym się pomaga

SYTUACYJNA AKTYWIZACJA NORMY UDZIELANIA POMOCY

• `widoczność normy' - Macaulay 70', Harvey Hornstein 70'

Macaulay- schemat badania

W miejscu publicznym postawiono skrzynkę z napisem : `złóż datek potrzebującym dzieciom'. Model demonstrował jedno z dwóch zachowań:

1. Ostentacyjnie wrzucał datek

2. Ostentacyjnie wahał się i nie wrzucał datku

WYNIKI:

• wśród osób które zauważyły zachowanie modela ( 1 lub 2) 15% wrzucało datek

• rodzaj zachowania modela (wrzuca- nie wrzuca) nie miał istotnego wpływu na liczbę osób udzielających pomocy

• wśród osób które nie zauważyły zachowania modela tylko 4% ofiarowało pieniądze

SYTUACJA KONCENTRACJI NA WŁASNEJ OSOBIE

Badania Karyłowskiego pokazują że odmienne są konsekwencje koncentracji na sobie w zależności od tego, czy jednostka posiada zinternalizowane normy pomagania czy nie

1. Jeśli jednostka posiada- koncentracja na `ja' zwiększa gotowość do pomagania

2. Jeśli nie posiada- koncentracja na `ja' zmniejsza gotowość

TEORIE EWOLUCJONISTYCZNE

TEORIA DOSTOSOWANIA ŁĄCZNEGO → (Hamiltona 64') pomaganie osobom bliskim jest formą propagowania własnych genów

TEORIA ALTRUIZMU WZAJEMNEGO → (Trivers 71') altruizm wzajemny jest cechą wrodzoną, gdyż na drodze ewolucji doszło do wyselekcjonowania takich osób, które tę cechę posiadają a która warunkuje przetrwanie gatunku

Badania Burmsteina 71' - krótki opis

Osoby badane odpowiadały na pytanie komu pomogłyby w wyobrażonych sytuacjach dwóch rodzajów: drobne sprawy i poważne typu `życie- śmierć'

WYNIKI:

• w sytuacji `życie- śmierć' gotowość do udzielenia pomocy zależała od stopnia pokrewieństwa- większa dla bliżej spokrewnionych

• w sytuacji `życie- śmierć' zależała od wieku- największa w przypadku małych dzieci- spadała gwałtownie u osób po 60-ce

• w sprawach drobnych- zależało od wieku- najwyższe u dzieci i osób starszych

Badania pokrewne : korchmoros, Kemy 01'; Euler, Weitzel 96' nt poziomu opiekuńczości

Wybrane badania dotyczące sytuacyjnych wyznaczników zachowań pomocnych:

→ ROLA SAMOPOCZUCIA W ZACHOWANIACH POMOCNYCH

• hipoteza redukcji negatywnego stanu emocjonalnego Cialdiniego- mając złe samopoczucie jednostka pomaga innym jeżeli jest przekonana że w ten sposób polepszy sobie nastrój (Cialdini i In 81')

• dobre samopoczucie zwiększa gotowość do pomagania- ludzie w dobrym nastroju pomagają, bo pozytywnie postrzegają innych ludzi oraz/lub dlatego, że pragną przedłużyć sobie pozytywne samopoczucie

OPIS BADANIA CALDINIEGO 81'

Osoby badane wprawiano w jeden z 3 nastrojów: neutralny, pozytywny lub negatywny. Następnie połowę badanych z każdej grupy informowano, że po wypiciu pewnego płynu ich samopoczucie się nie zmieni w ciągu 30 minut. Osoby badane proszone były o pomoc przez pomocnika eksperymentatora. Badano czy poziom pomagania zależy od `zamrożenia nastroju'

WYNIKI: badani w negatywnym nastroju tylko reagowali na `zamrożenie'- znacznie mniej osób z grupy 2 z `zamrożonym nastrojem' wyraziło chęć pomocy

ROLA CZASU (POŚPIECH)- badania Darley'a i Batesona 73'

Klerycy przygotowujący kazanie o miłosiernym Samarytaninie. Manipulowano czasem: połowa badanych musiała się spieszyć na kazanie, połowa nie. W bramie leżał człowiek udający zawał serca

WYNIKI:

10% udzieliło pomocy ze śpieszących się

60% z nie śpieszących się

---