Wykład 2

Czynniki wpływające na planowaniu turystycznym

- od zasad rozwoju zrównoważonego po współczesne trendy w rozwoju turystyki

1. Zasady planowania turystycznego wynikające z czynników ładu przestrzennego

- odpowiednie rozmieszczenie funkcji np. turystycznej (funkcje terenu w optymalnych miejscach),
- odpowiednie sąsiedztwo funkcji (minimalizacja konfliktów, najwięcej korzyści),
- odpowiednia struktura pionowa (zachowanie proporcji wysokości, zachowanie dominanty),
- odpowiednia struktura pozioma (harmonijna struktura użytkowania, odpowiedni układ
infrastruktury turystycznej - miejsc noclegowych,
parkingów, szlaków, miejsc wypoczynkowych)

2. Problemy sporządzania strategii rozwoju ruchu turystycznego

Patrz artykuł Cieszewska A., Strategia rozwoju turystyki na terenach cennych przyrodniczo, Zeszyt 23 Studia i Materiały CEPL

Instytucje przygotowujące elementy strategii ruchu turystycznego: Województwo, Powiat, Gminy Nadleśnictwa, Zarządy parków narodowych / lub / parków krajobrazowych / lub Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska (rezerwaty, obszary Natura 2000), obszary chronionego krajobrazu (Urząd Marszałkowski), NGOs (non goverment organization) - organizacje pozarządowe w tym PTTK

Dokumenty zawierające elementy strategii ruchu turystycznego: strategie sektorowe m.in. Strategia Rozwoju Turystyki Województwa, Strategia Rozwoju Turystyki Powiatu, strategie rozwoju lokalnego tj. Strategia Rozwoju Gminy, dokumenty planowania przestrzennego m.in. Plan Zagospodarowania Województwa, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy, Program Ochrony Nadleśnictwa, Plan Ochrony dla parków narodowych, krajobrazowych, rezerwatów, obszarów Natura 2000.

Zależności:

Realizacja wdrażania strategii rozwoju ruchu turystycznego - efekt???

Nie ma jednego podmiotu realizującego kompleksową strategię rozwoju ruchu turystycznego - każdy realizuje swoją wizję rozwoju turystyki - brak koordynacji działań. Chaotyczny, niespójny system obsługi ruchu turystycznego.

3. Zasady planowania turystycznego wynikające z czynników ładu przestrzennego

1) zasady rozwoju zrównoważonego w tym stan zasobów turystycznych,
2) uwzględnienie nowych trendów rozwoju turystyki: demograficznych, społecznych,
3) rozpoznanie potrzeb - badanie oczekiwań i monitoring ruchu turystycznego
4) tworzenie nowych produktów promujących specyfikę lokalną oraz tworzących nowe miejsca pracy

3.1. a. Zasady rozwoju zrównoważonego turystyki

rentowna pod względem gospodarczym i społecznym, nie szkodząc przy tym środowisku i lokalnej kulturze

• sukces gospodarczy i finansowy, ale i …

• troska o środowisko, jego ochronę i rozwój

• odpowiedzialne postępowanie względem społeczeństwa i wartości kulturalnych

• rozwiązania obejmujące wielostronne partnerstwo

• rzetelne zarządzanie

• pokonanie braku koordynacji

Patrz szczegóły: Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Gospodarczego i Społecznego oraz Komitetu Regionów podstawowe kierunki dotyczące zrównoważonego rozwoju turystyki europejskiej

http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/3D645434-76E0-4998-8218-8EE3CEC10CD2/10386/7Podstawowekierunkirozwojuturystykizr%C3%B3wnowa%C5%BConej.DOC

www.mg.gov.pl/.../7Podstawowekierunkirozwojuturystykizrównoważonej.DOC

3.1.b. Zasady rozwoju zrównoważonego w tym stan zasobów turystycznych - wskaźniki
Chłonność turystyczna - maksymalna liczba uczestników ruchu turystycznego, którzy mogą jednocześnie przebywać na danym obszarze nie powodując dewastacji środowiska przyrodniczego

• określa możliwość użytkowania turystycznego obszarów bez określania ich funkcji i sposobu zagospodarowania

• jest etapem wyjściowym do obliczenia wielkości projektowanych, czyli pojemności turystycznej

• jest uzależniona w głównej mierze od odporności poszczególnych ekosystemów na użytkowanie turystyczne

• w przypadku szlaków turystycznych pojęcie to zastąpione jest terminem „przepustowość” 

Pojemność turystyczna - pojemność bazy noclegowej, gastronomicznej i towarzyszącej

• to maksymalna liczba uczestników ruchu turystycznego mogących równocześnie korzystać z poszczególnych urządzeń, nie przyczyniając się do zmniejszenia zakresu i poziomu podaży usług turystycznych

Szczegółowe omówienie stanu zasobów turystycznych - kolejny wykład

3.2. Nowe trendy w rozwoju turystyki

Zmiany o charakterze demograficznym:

• wzrost liczby mieszkańców miast kosztem terenów wiejskich

• wzrost długości życia

• wzrost zróżnicowania etnicznego

Skutki zmian demograficznych

• zwiększenie zapotrzebowania na tereny rekreacyjne w sąsiedztwie dużych miast i dostosowanie infrastruktury

• dla ludzi starszych

• dla różnych grup etnicznych

Skutki zmian demograficznych - zmiany społeczne:

- społeczeństwo dobrobytu,

- społeczeństwo zdrowe,

- społeczeństwo informatyczne,

- społeczeństwo proekologiczne,

Skutki zmian społecznych:

• zainteresowanie nowymi formami turystyki możliwymi do uprawiania w czasie wypoczynku codziennego lub weekendowego m.in. jazda na rowerze (downhill biking)

• wzrost aktywności niepełnosprawnych

- zagrożenia związane z nowymi formami rekreacji - głównie sporty motorowe

- poszukiwanie miejsc do spędzania wolnego czasu via internet

- wymagania w zakresie ochrony środowiska

Zmiany środowiskowe

zmiany krajobrazowe m.in. w wyniku procesów urbanizacyjnych, zmian w produkcji rolniczej (zwiększanie się powierzchni odłogowanych i zalesianych)

- zmiany klimatyczne (zmiany w zakresie dostępnych form rekreacji)

3.2.1. Narastające konflikty związane z rozwojem turystyki

(1) pomiędzy różnymi grupami użytkowników - dotyczy to zwłaszcza dróg wykorzystywanych jednocześnie przez wiele grup użytkowników np. rowerzystów i jeźdźców;

(2) wynikające z nadmiernego obciążenia terenów rekreantami - efekt zatłoczenia obszarów leśnych zwłaszcza w sąsiedztwie tzw. „hot spots” np. bram do lasu w sąsiedztwie dużych miast związane z ochroną przyrody - które przejawiają się jedynie lokalnie i dotyczą wybranych obiektów lub obszarów - szczególnie jednak pożądanych przez wypoczywających

(4) gdy na funkcje rekreacyjne nakładają się funkcje produkcyjne, a zachowanie bezpieczeństwa może tworzyć problem z wartościami estetycznymi i materialnymi (ekonomicznymi);

3.3. Rozpoznanie potrzeb - analiza oczekiwań i monitoring ruchu turystycznego

Dlaczego potrzebny jest monitoring ruchu turystycznego / rozpoznanie potrzeb i oczekiwań turystów?

1. Zaproponowanie zagospodarowania odpowiedniego do oczekiwanych i pożądanych form rekreacji

2. Ocena społecznego, ekonomicznego i środowiskowego wpływu na zasoby środowiska 3.Ocena skuteczności wdrażanych programów i projektów na rzecz zrównoważonego rozwoju

Kluczowe staje się rozwijanie wiedzy na temat intensywności i form wykorzystania rekreacyjnego różnych obszarów wypoczynkowych w tym terenów cennych przyrodniczo

Główne pytania do postawienia:

Kto uczestniczy w rekreacji na wolnym powietrzu?

Kto nie uczestniczy ?

Jak często i w jaki sposób ludzie wypoczywają ?

- pozyskanie informacji na temat profilu turystów

Rozpoznanie oczekiwań odwiedzających - kto i gdzie?

Porównanie informacje w badaniach Instytutu Turystyki DO ZNALEZIENIA na http://www.intur.com.pl/statystyka.htm

m.in. Sposób spędzania czasu podczas krajowych długookresowych wyjazdów turystycznych, cele wyjazdów długo i krótkookresowych

Rodzaje zakwaterowania w czasie krajowych podróży krótkookresowych (%) i długookresowych

3.3.a. Preferencje wypoczynkowe mieszkańców Warszawy

Badania z 1991r. Kowalczyk A., - (n = 1143)

• 42% wyjazdów weekendowych - ekwidystanta 25 km

• 65% wyjazdów weekendowych - ekwidystanta 50 km

Najczęściej odwiedzane:

• Rejon Zalewu Zegrzńskiego 13,1%

• Lasy Chojnowskie 12,7%

• Puszcza Kampinoska 12% wskazań

• Rejon Otwocka 10.8%

Preferencje wypoczynkowe mieszkańców Warszawy badania w 2008 r Maksymiuk G. (n = 1028):

• 31% badanych deklaruje, że wolne dni spędza w lesie

• 33% badanych spędza weekend poza Warszawą

4. Zasady Turystyki Zrównoważonej

• PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI NA LATA 2007 . 2013

• wykonane na zlecenie Departamentu Turystyki - dokument krytyczny względem Strategii Rozwoju Turystyki

• Ministerstwa Gospodarki i Pracy

Na stronie http://www.mg.gov.pl/Wiadomosci/Archiwum/Rok+2007/Strategia+rozwoju+turystyki.htm

Przygotowana przez Instytut na rzecz Ekorozwoju http://www.ine-isd.org.pl

Literatura:

Cieszewska A., Strategia rozwoju turystyki na terenach cennych przyrodniczo, Zeszyt 23 Studia i Materiały CEPL http://cepl.sggw.waw.pl/sim/pdf/sim23_pdf/31_SIM23.pdf

Kowalczyk A., 2001; Geografia turyzmu. PWN. Warszawa, s. 203

Dokumenty do Zapoznania się:

1) STRATEGIA ROZWOJU TURYSTYKI NA LATA 2007 . 2013

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU 2) TURYSTYKI NA LATA 2007 . 2013

Obydwa dokumenty patrz:

http://www.mg.gov.pl/Wiadomosci/Archiwum/Rok+2007/Strategia+rozwoju+turystyki.htm

3) Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Gospodarczego i Społecznego oraz Komitetu Regionów podstawowe kierunki dotyczące zrównoważonego rozwoju turystyki europejskiej

http://www.mg.gov.pl/NR/rdonlyres/3D645434-76E0-4998-8218-8EE3CEC10CD2/10386/7Podstawowekierunkirozwojuturystykizr%C3%B3wnowa%C5%BConej.DOC

www.mg.gov.pl/.../7Podstawowekierunkirozwojuturystykizrównoważonej.DOC

Nadleśnictwo

Województwo

Powiat

Gminy

Zarząd parku narodowego, parku krajobrazowego, RDOŚ (rezerwaty, Natura 2000)

NGOs - organizacje pozarządowe w tym PTTK

Program Ochrony Nadleśnictwa

Strategia Rozwoju Turystyki Woj.

Strategia Rozwoju Turystyki Pow.

Strategia Rozwoju Gminy, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy

Plan Ochrony

Program rozwoju regionu

Inst rumenty

---