Przedmiot: Media w edukacji dnia:28 luty 2009 rok
Wykład: 2 Temat : Teorie mediów
Marshall McLuhan 1911-1980. Urodzony w Kanadzie w środowisku protestanckim . W dzieciństwie ,tak jak i inni znani ludzie , nie wykazywał się zbyt rozwiniętą intelektualnością umysłową. Po latach żmudnej drogi edukacyjnej stał się filologiem a w końcu Teoretykiem Komunikacji. Zasłyną z takich dzieł jak :
„Mechaniczna narzeczona” The Mechanical Bride 1951 , ( reklama, kultura masowa)
„Galaktyka Gutenberga - między oralnością a piśmiennością” The Gutenberg Galaxy 1962,
„Zrozumieć media - przedłużenie człowieka” Understanding Media 1964
Był wykładowcą na Uniwersytecie Totonto i innych uczelniach w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Zyskał on rozgłos w latach 60 tych twierdząc , że elektroniczne media , zwłaszcza telewizja , tworzą „globalną wioskę” w której „ medium jest przekazem” to znaczy - środki komunikacji mają większy wpływ na ludzi niż sama przekazywana wiadomość.
Inni socjolodzy zajmujący się kulturą masową mediów:
Krzysztof Loska "Dziedzictwo McLuhana - między nowoczesnością a ponowoczesnością", Rabid 2001 ( Zwąizek techniki i seksualności).
„Ulisses” powieść Jamesa Joyce'a na podstawie Odysei Homerowskiej.
Niektórzy socjologowie uznali ,iż kultura masowa została wpleciona w życie ekonomiczne. Ludzie poszukują niską cenę jednostkową do kupna produktu. Człowiek chcąc nabyć coś cennego (nietypowego, rzadkiego) musi płacić więcej niż za powszechny , globalnie uznany produkt. Kultura masowa ma swoją odrębność ( indywidualność). U ludzi indywidualność ta ma już mniejsze znaczenie , ponieważ ulegają oni modzie masowej konsumpcji. Kultura ta stała się centralnym problemem a zwłaszcza za pośrednictwem telewizji. Media uderzają w psychikę ludzką.
W książce „ Dziedzictwo McLuhana - między nowoczesnością a ponowoczesnością” tytułowy bohater stara się zmierzyć ze współczesnymi „ prądami i wirami” jakie są w tym przypadku prasa , radio, filmy, reklamy. Przedstawiany jest „folklor człowieka epoki industrialnej” w stanie ciągłego , dynamicznego rozwoju, w procesie płynnej ewolucji. Autor „Mechanicznej narzeczonej” rezygnuje z systematycznego podejścia , jednolitej metody, tradycyjnych narzędzi badawczych a nawet formy rozprawy naukowej na rzecz podejścia fragmentarycznego, „ mozaikowego”, pozwalającego na uchwycenie różnorodności zjawisk bez konieczności narzucania ujednoliconego schematu.
W „Mechanicznej narzeczonej „ McLuhan zwracał uwagę , że niezwykłe przyspieszenie techniczne wpływa na emocjonalną strukturę całego społeczeństwa, wywołując stres spowodowany nadmiarem bodźców, których nie można przyswoić, zintegrować z psychiką. Człowiek zostaje przekształcony w przedstawiciela bezimiennej masy, od którego wymaga się jedynie biernej konsumpcji dostarczonych towarów. Książka ta dzieli się na pewnego rodzaju części (tytuły):
No How lub Dedal.
Sex i technologia lub Pazefai i Minotaur.
Taniec absolutu lub Dionizos.
Sześć milinów mami synków lub Tyfon.
W” Galaktyce Gutenberga” autor rozróżnił dwa typy umysłowości. Przeciwstawił on sobie dwa modele społeczne: oparty na piśmiennictwie i oralności. Kluczową rolę w dziejach ludzkości odegrało przejście od społeczności plemiennej do demokracji, z tym że wspólnota plemienna była w rozważaniach elementem bardzo pozytywnym , zapewniającym poczucie jedności oraz tożsamości z grupą.
Dlaczego Galaktyka Gutenberga? Ponieważ Gutenberg jest wynalazcą druku i czcionki. Dzięki niemu powielanie książek, prasy stało się łatwiejsze i szybsze. Druk stał się powszechny i ogólnie dostępny. Przełom technologiczny druku objawił się w „Biblii Gutenberga”.
„Przekaźnik jest przekazem” -slogan.
Oralna komunikacja to porozumiewanie się przez słowa werbalne (mowa głosowa) i elektroniczne (internet, telewizja).
W dziele tym mowa jest również o „GLOBALNEJ WIOSCE”. Termin ten został wprowadzony w 1962 przez autora w tejże książce. Opisuje on trend , w którym masowe media elektroniczne obalają bariery czasowe i przestrzenne , umożliwiając ludziom komunikacje na masową skalę. W tym sensie glob staje się wioską za sprawą elektronicznych mediów. Obecnie termin ten najczęściej stosowany jest w formie metaforycznej do opisania internetu , World Wide Web. Internet globalizuje komunikację, pozwalając użytkownikom całego świata komunikować się ze sobą.
„Zrozumieć Media - przedłużenie człowieka” McLuhan. Media to wszystkie wytwory cywilizacji np., okulary to przedłużenie oka( wzroku). „Środki przekazu (media) są przedłużeniem człowieka” a zwłaszcza centralnego układu nerwowego.
Schematy:
Każdy typ mediów ma zawartość kapsuły wiadomości (treści).
Media wzajemnie się zawierają.
Przedstawiają ludzkie myśli w słowach i obrazach. Np, nie widzimy reklamy ale tylko jej treść.
Kiedyś ludzkie organizmy w pełni na siebie oddziaływały, były jednością. Przełomem była kultura pisma a zwłaszcza drukowanego. Najważniejszym w piśmiennictwie europejczyka był alfabet. Alfabet od dawna zmusza człowieka do myślenia abstrakcyjnego. Jest prostą strukturą pisma, stał się bardzo powszechny wśród populacji posługującej się tą formą pisma. W raz z powszechnością pisma drukowanego nastał szkolny obowiązek w pisaniu i czytaniu książek. W szkole lektury i podręczniki są formą zdobywania wiedzy zmuszają to konstruowania wyobraźni ( jej wizualizacji).
Nikt się nie zastanawia nad tym co to jest właściwie książka. Mówimy ,że to książka ale tak naprawdę jej nie widzimy. Widzimy za to jej treść. Gdybyśmy tak chcieli zanalizować pojęcie „KSIĄŻKA” powiedzielibyśmy, że to jest :
forma geometryczna o prostokącie a właściwie (prostopadłościanie)
kartki zadrukowane nieruchomymi czarnymi znakami alfabetycznymi na białym tle
są prostokątne marginesy
druk ustawiony jest w poziomie w linii prostej
Czytając nie wpatrujemy się w formę geometryczną. Świat jest geometryczny. Architektura składa się z geometrii ( linii i kątów).
Książka to przekaz ideału prostoty oraz wyznacza zasadę tego co wcześniejsze było późniejszym. To jest tak zwana zasada przyczynowo- skutkowa. Preferuje ona linearność ukazującą rzeczywistość. Jest ona dla oczu a nie dla uszu. Aby zrozumieć media trzeba wiedzieć, że się mówi wtedy o kulturze zwanej Oko zamiast uszu jeśli chodzi o książkę lub Ucho zamiast oka jeśli środkiem przekazu jest radio.
Nieruchomość dla filozofów jest czymś niezwykłym. Inspirowała ich do myślenia oraz oddziaływała na ich wyobraźnię.
Czytanie tekstów to dyscyplina wzroku. Ludzie ukształtowali swoją uwagę wzroku na tekst, obraz i uruchomili wyobraźnię. Książka jest kulturą ciszy , oddziałuje na nasze odczucia (emocje). Czytanie zwykle odbywa się w samotności, we właściwym dla każdego człowieka rytmie (tempie). Człowiek oczytany z łatwością kształtuje swój światopogląd ( samokrytykę) na jakiś temat ( problematykę).
Kultura elektroniczna nie działa na indywidualność myślenia ( internet, telewizja). W kulturze książki indywidualność jak najbardziej występuje.