Ustawa - w świetle prawa państwowego oznacza akt prawny o charakterze ogólnym, powszechnie obowiązującym, uchwalony w specjalnym trybie przez najwyższy organ władzy państwowej;

Ustawa - w prawie K. - obowiązująca, rozumna i stała norma postępowania mająca na celu dobro wspólne społeczności, należycie ogłoszona przez właściwego przełożonego;

Kościół łaciński - zwany też Kościołem rzymskokatolickim lub zachodnim, to Kościół podlegający biskupowi Rzymu jako patriarsze Zachodu, uznającym język łaciński za własny, zwłaszcza w liturgii;

Prawo liturgiczne - zespół norm regulujących obrzędy, jakie należy zachować przy sprawowaniu czynności liturgicznych

Luka prawna - brak normy prawnej, która regulowałaby konkretny stan faktyczny;

Wątpliwość (dubium) - to stan umysłu zawieszonego między 2 opiniami sprzecznymi, pozbawionymi obiektywnej oczywistości, jest to więc brak pewności czyli wahanie się między pewnością a niepewnością;

Nieznajomość ( ignorantia) - to brak wiedzy, a ściślej tej wiedzy którą z natury możemy i powinniśmy poznać;

Błąd (error ) - stan nieznajomości pozytywnej będącej wynikiem posiadania wiedzy fałszywej; jest fałszywym sądem o rzeczy czyli mniemaniem sprzecznym z rzeczywistością;

Nieuwaga - przejściowy stan nieznajomości;

Zwyczaj (consuetudo) - to co powszechnie przyjęte w jakiejś społeczności, czyli to, co zostało zatwierdzone przez tradycję;

Zwyczaj prawny - stałe i jednakowe postępowanie wiernych w jakiejś dziedzinie życia kościelnego, odpowiadające warunkom określonym w prawie, stanowiące niepisaną normę prawną dla społeczności;

Instrukcja - dokładne pouczenie, ustalające sposób postępowania w jakiejs dziedzinie; w prawie - akt normatywny wladzy wykonawczej, wyjaśniający przepisy ustawy oraz odkrywający i określający racje, które należy uwzględnić przy ich zachowywaniu;

Statuty (statuta) - zbiory przepisów, powstałych zgodnie z normami prawa w zespołach osób lub rzeczy, określających ich zadania, strukturę, sposoby dzialania;

Dekret szczególny - akt administracyjny wydany przez kompetentną władzę wykonawczą, poprzez który w przypadku partykularnym, zgodnie z przepisami prawa, zostaje odjęta decyzja bądź dokonuje się nadanie urzędu, które ze swej natury nie zakladają uprzedniego wzniesienia przez kogoś prośby;

Nakaz szczególny - dekret, poprzez który osobie lub osobom określonym poleca się wprost i zgodnie z prawem coś wykonać lub czegoś zaniechać, przede wszystkim w celu przynaglenia do zachowania ustawy;

Reskrypt ( rescriptum, od rescribere= odpisywać, dać pisemną odpowiedź ) - akt adm. Wydany na piśmie przez komp. Władzę wyk., poprzez który, zależnie od jego natury, na czyjąś prośbę udziela się przywileju, dyspensy lub innej łaski;

Przywilej (privilegium) - szczególne uprawnienie przyznane jednostce lub grupie osób; p. jest łaską udzieloną szczególnym aktem przez ustawodawcę lub władzę wyk, upoważnioną przez ustawodawcę, dla pożytku pewnych osób fizycznych lub prawnych - kan. 76.1;

Dyspensa (dispensatio) - zawieszenie ustawy czysto kościelnej w przypadku partykularnym; jest zwolnieniem o charakterze szczególnym od obowiązku zachowania ustawy, przy dalszym jej trwaniu i obowiązywaniu ogólnym;

Osoba - podmiot praw i obowiązków;

Osoba prawna - zespół osób lub rzeczy, który na mocy ustawy lub nadania władzy kompetentnej ma zdolność prawną czyli jest podmiotem praw i obowiązków, jest skierowana do celu odpowiadającego misji K., przekraczającego cel poszczególnych jednostek;

Osoba fizyczna - pojedynczy człowiek;

Zespół rzeczy - fundacja samoistna, składa się z dóbr lub rzeczy, tak duchowych, jak i materialnych, którymi, zgodnie z przepisami prawa i postanowieniami statutów, zarządza jedna lub kilka osób fizycznych albo kolegium;

Zdolność prawna - właściwość osób fizycznych lub prawnych, dzięki której mogą być podmiotami praw i obowiązków; podmiotowość;

Pokrewieństwo - zachodzi między osobami, które łączy bliski związek krwi, powstały na skutek bezpośredniego lub pośredniego pochodzenia od wspólnego przodka; pokrewieństwo oblicza się przez linie i stopnie;

Powinowactwo - jest stosunkiem rodzinnym, łączącym jednego z małżonków z krewnymi drugiego; podstawą powinowactwa jest małżeństwo ważnie zawarte, choćby nie było dopełnione;

Adopcja - przysposobienie, akt prawny władzy cywilnej, na mocy którego osobę obcą przyjmuje się do rodziny i uznaje za syna czy córkę; adopcja jest przeprowadzana zgodnie z przepisami prawa danego kraju;

Czynność prawna - działanie podjęte specjalnie w tym celu, aby wywołało skutki prawne właściwe dla tego działania; jest ona zdarzeniem prawym, które polega na świadomym dążeniu człowieka lub osoby prawnej do osiągnięcia określonego skutku prawnego;

Przymus - oznacza skrępowanie swobody czyjegoś działania, może on być fizyczny lub moralny;

P. fizyczny - spowodowany przemocą zewnętrzna, której nie można się oprzeć;

P. moralny - na wolę działającego wpływa poprzez groźbę zła;

Bojaźń - uczucie lęku, spowodowane grożącym aktualnie lub w niedalekiej przyszłości niebezpieczeństwem jakiegoś zła;

Podstęp - to rozmyślne działanie lub zachowanie zmierzające do wprowadzenia kogoś w błąd, a tym samym do skłonienia go do spełnienia czynności prawnej;

Władza - moralne upoważnienie do pełnienia funkcji kierowniczych w określonym układzie społecznym

• Święceń - wypływa z przyjętych święceń diakonatu, prezbiteratu, episkopatu;

• Rządzenia - jurysdykcyjna; jest następstwem powierzenia urzędu bądź zlecenia misji;

1. w zakresie zewnętrznym - powoduje skutki jawne wobec społeczności, dające się stwierdzić i udowodnić;

2. w zakresie wewnętrznym - zaradza potrzebom sumienia pod osłoną tajemnicy;

Urząd kościelny - jest to jakiekolwiek zadanie ustanowione na stałe mocą postanowienia Bożego lub kościelnego dla realizacji celu duchowego; o jego istnieniu decyduje postanowienie Bożego lub kościelne;

Prowizja kanoniczna - to powierzenie komuś urzędu kościelnego przez właściwego przełożonego zgodnie z przepisami kanonicznymi; bez prowizji kanonicznej nie można ważnie otrzymać urzędu kościelnego;

1. wyznaczenie osoby - wyłonienie kandydata na urząd kościelny;

2. nadanie tytułu - prawne przekazanie wyznaczonej osobie władzy związanej z urzędem z wszystkimi prawami i obowiązkami; nabywa się uprawnienia niejako właściciela, dzięki tej czynności prawnej;

3. objęcie urzędu - zwykle jest równoznaczne z rozpoczęciem urzędowania;

Prowizja niezależna - swobodne nadanie urzędu kościelnego, ma miejsce jeśli władza kompetentna nie tylko nadaje tytuł, ale także niezależnie wyznacza osobę kandydata na urząd;

Prowizja zależna - jeśli wpływ na wyznaczenie osoby kandydata na urząd kościelny mają - zgodnie z prawem - osoby kolegia lub zespoły osób; wpływ ten może przybierać formę :

1. prezentacja - wyznaczenie osoby i przedstawienie jej kompetentnej władzy, aby ta nadała jej urząd kościelny, czyli dokonała instytucji kanonicznej;

2. wybory - to wyznaczenie osoby zdatnej na wakujący urząd przez prawne głosowanie właściwego kolegium lub innego zespołu osób, kandydatowi wyłonionemu w wyborach władza kompetentna nadaje urząd poprzez zatwierdzenie;

3. postulacja - oznacza prośbę wyborców skierowaną do kompetentnej władzy, aby dopuściła do urzędu kandydata, który uchodzi za odpowiedniego, jednakże ma jakąś przeszkodę kanoniczną, od której można i zwykło się dyspensować ;

Rezygnacja - to dobrowolne zrzeczenie się urzędu kościelnego, dokonane prawnie na skutek zaistnienia słusznej przyczyny, przyjęte przez właściwą władzę kościelną;

Przeniesienie - to akt prawny, mocą którego władza kompetentna zwalnia kogoś z urzędu, nadając mu jednocześnie inny;

Usunięcie - złożenie z urzędu; może dokonać się albo na mocy dekretu prawnie wydanego przez władzę kompetentną, przy zachowaniu ewentualnych praw nabytych, wynikających z umowy, albo mocą samego prawa;

Pozbawienie urzędu - ma charakter karny, jest następstwem popełnienia przestępstwa; jest karą ekspiacyjną nie może być karą latae sententiae;

Przedawnienie - to upływ czasu powodujący utratę dochodzenia cywilnego lub niemożność wszczęcia postępowania karnego;

Zasiedzenie - polega na nabyciu prawa przez osobę nieuprawnioną poprzez faktyczne wykonywanie tego prawa przez czas określony w ustawie;

Przedawnienie roszczeń - ograniczenie możności dochodzenia ich, jeżeli dochodzenie to nie było realizowane przez czas określony w ustawie;

Bieg przedawnienia - to prawem określony sposób upływu czasu potrzebnego aby rzecz lub roszczenia uległy przedawnieniu;

Czas - jest miarą trwania zjawisk i zdarzeń; podstawa porządku oraz organizacji i planowania działań w życiu społecznym;

• ciągły - jeśli nie dopuszcza żadnej przerwy; czas ciągły potrzebny do zaistnienia zwyczaju prawnego, gdyby został przerwany, musi biec od początku;

• użyteczny - dopuszcza przerwę jeśli zachodzi istotny powód;

Godzina - to 24. część doby, składająca się z 60. minut, ta z kolei składa się z 60. sekund; g. Liczymy kolejno od północy;

Dzień - czas złożony z 24 h, liczonych od północy do północy; może mieć również znaczenie terminu;

Doba - okres obrotu Ziemi dookoła swej osi;

Tydzień - to część miesiąca licząca 7 dni od poniedziałku do niedzieli, w prawie przez tydzień rozumie się każdy okres liczący 7 dni;

Miesiąc - to jednostka rachuby czasu obejmująca od 28 do 31 dni; w prawie m. zwykle oznacza jakikolwiek okres liczący 30 dni;

Rok - to jednostka rachuby czasu równa okresowi obiegu Ziemi wokół słońca; rok kalendarzowy liczony od 1 stycznia, składa się z 365 albo 366 dni; w prawie rok zwykle oznacza czasokres niekoniecznie ciągły, złożony z 365 dni;

---