l. Teza iż w nauce nie można uniknąć wartościowania to: aksjołogizm.

2. Teoria polityczna wersja interpretacji humanistycznej to dzieło: Cetwińskiego i Godmana.

3. Teoria spełnia wszystkie funkcje nauki z wyjątkiem funkcji: opisowej (deskryptywnej).

4. Której z 3 koncepcji nauki odpowiada stanowisko antypozytywistyczne w metodologii? Koncepcji dialektycznej (esencjonalizm) uznającej wartościowanie w procesie poznania.

5. Z którą z 3 koncepcji nauki łączy się antyindywidualizm poznawczy? Z koncepcją esencjonalistyczną.

6. Eksplanans to- przy pomocy czego wyjaśniamy, czyli zbiór sądów wyjaśniających. Składają się na niego prawa ogólne, statystyczne i warunki wstępne.

7. Która z koncepcji nauki jest najbardziej optymistyczna w kwestii osiągalności prawdy? Idealistyczna.

8. Podstawową drogą do poznania świata wg fenomenalisty to: obserwacja świata, który składa się tylko ze zjawisk empirycznych, które możemy poznać zmysłami drogą indukcji; żeby poznać świat należy poznać każdy jego element, a to nie jest w ogóle możliwe i osiągalne. Koncepcja jest pesymistyczna.

9. Wymień 2 podstawowe tendencje w tradycyjnej nauce o polityce, które zaatakował behawioralizm: odrzucał instytucjonalizm i normatywizm.

lO. Autorem modelu wyjaśniania przez prawo jest (są): Paul Oppenheim i Carl Hempel.

l1.Co odróżnia system otwarty od zamkniętego? W otwartym jest sprzężenie zwrotne i występuje samoregulacja, jest społeczny oraz występuje w nim człowiek, a zamknięty to układ maszyn i nie występuje samoregulacja.

12. W wyjaśnieniu statystycznym eksplanans składa się z: Es=PS (prawo statystyczne) +Ww (warunek wstępny). To wyjaśnienie jest słabsze, słabsze jest wynikanie, bo zachodzi z pewnym prawdopodobieństwem, nie jest na 100% pewne, w przeciwieństwie do dedukcyjno ­nomologicznego. Wyjaśnienie statystyczne jest stosowane w naukach humanistycznych.

13. Eksplanans wtórny w wyjaśnieniu humanistycznym w wersji teoriopoznawczej (Cetwińskiego) składa się z: wyjaśnienia za pomocą ogólnych praw politycznych (determinanty strukturalne i systemowe elementów eksplanansu, które stanowią eksplanans wtórny).

14. Metodologia zajmująca się nauką traktowaną jako czynności badawcze (rzemiosło) uczonych to: metodologiczna pragmatyczna. Pragma- czynność.

15. Eksplanandum pierwotne w wyjaśnieniu humanistycznym w wersji teoriopoznawczej (Cetwiński) składa się z: Em- działanie, decyzja polityczna, założenie o racjonalności.

16. Jaki jest stosunek antypozytywizmu do wartościowania w nauce: antypozytywizm uznawał wartościowanie w procesie poznawania, bo każdy wartościuje czy tego chce czy nie.

17. Znoszenie założeń wprowadzonych w pierwszym etapie metody idealizacji to: aktualizacja (konkretyzacja) - uwzględnia się czynniki uboczne i otrzymujemy prawo faktualne.

18. Twórcą ogólnej teorii systemów był: Ludwik von Bertalanfly

19. Politologia należy do grup nauk wymień 4 poprawne określenia: społecznych, podstawowych, praktycznych, nomologicznych, realne.

20. Rozumowanie od następstw do racji to: indukcja - od szczegółu do ogółu, od skutków do przyczyny.

21. Podstawowym elementem eksplanansu, na którym opiera się cała metoda wyjaśnienia humanistycznego jest: założenie o racjonalności, które każe wykonywać tę czynność, która charakteryzuje się największą oczekiwaną użytecznością.

22. Badaniem języka formalnego (czystego) zajmuje się: syntaktyka.

23. Skrajnie empiryczny kierunek w psychologii, który pojawił się na początku XX wieku to: BEHAWIORYZM.

24. Podstawową barierą uniemożliwiającą dotarcie do prawdy wg esencjalisty stanowi: ryzyko błędu; esencjalista dopuszcza abstrakcję zagadnień, pytania są także barierą dotarcia do prawdy, wierzą w istnienie uniwersaliów.

25. Jaki jest stosunek pozytywizmu do wartościowania w nauce? Pozytywizm pojmował naukę jako badania ścisłych faktów empirycznych bez wartościowania (tak jak w naukach przyrodniczych, stosowane są metody indukcji), pozytywizm wiąże się z neutralizmem, zakładając że poprawne poznanie naukowe musi być wolne od elementów wartościujących.

26. Prekursorem dialektycznej koncepcji nauki wg Nowaka był: Marks (kiedyś Hegel).

27. Rozumowanie od racji do następstw to: dedukcja, od ogółu do szczegółu, od przyczyny do skutku.

28. Wymień warunki, które musi spełniać wyjaśnienie, aby było naukowe:

- prawomocność

- prawdziwość

- weryfikowalność empiryczna

- unifikacja

- spójność semantyczna

- zupełność pragmatyczna

29. Która z trzech koncepcji nauki jest najbardziej pesymistyczna w kwestii osiągalności prawdy?

Fenomenalistyczna Hume'a, bo twierdzi, ze do prawdy się można jedynie zbliżyć, a nie ją osiągnąć.

30. Której z trzech koncepcji nauki odpowiada stanowisko pozytywistyczne?

Fenomenalistycznej

31. Co to jest eksplanandum?

To co wyjaśniamy, czyli fakty, zdarzenia, które mają zostać wyjaśnione za pomocą sądów.

32. Funkcja nauki, która wykracza poza funkcje teorii to…

Funkcja deskryptywna (opisowa, patrz pytanie 3)

33. Ogólna wersja interpretacji humanistycznej to dzieło…

Jerzego Kmity.

34. Teza, iż w nauce wartościowanie jest konieczne to…

Aksjologizm.

35. Z którą z trzech koncepcji nauki łączy się indywidualizm poznawczy?

Idealistyczna i fenomenalistyczna

36. Prekursorem fenomenalistycznej koncepcji nauki wg Nowaka był…

Hume

37. W wyjaśnianiu dedukcyjno-nomologicznym eksplanans składa się z:

Warunków wstępnych i prawa ogólnego.

38. Wymień 3 podstawowe cechy analizy systemowej:

- ujęcie systemu jako całość

- holizm,

-aktywność

39. Badaniem styku języka z rzeczywistością zajmuje się… semantyka.

40. Co odróżnia system otwarty od zamkniętego?

Otwarty - przyroda i człowiek, zamknięty - mechaniczny (patrz pytanie 11)

41. Nie do przyjęcia dla fenomenalisty jest podział na:

Metodologię pragmatyczną i apragmatyczną.

42. Autorem określenia zjawisko jest istotne, a istota się jawi jest…

Hegel.

43. Nurt metodologiczny odrzucający wartościowanie to…

Neutralizm.

44. Droga do prawdy w poznaniu naukowym wg Platona prowadzi przez:

Idealizm obiektywny, czyli rozum i dedukcję.

45. Dedukcja zajmująca się nauką traktowaną jako rezultat czynności badawczych to:

Metodologia pragmatyczna.

46. Kiedy i gdzie zaczęła się rewolucja behawioralna?

Lata 30 XX wieku w Ameryce.

47. Badaczem analizy systemowej jest…

Parsons.

48. Model pragmatyczny realizacji polityka-nauka to propozycja…

Mills.

49. Co to jest ideologia wg Karola Manheima?

Kompleks idei, który ma na celu poznanie panującego porządku.

50. Co to jest utopia wg Karla Manheima?

To kompleksy idei zmierzające do zmiany istniejącego porządku świata.

51. Co to jest anamneza?

Przypomnienie sobie przez duszę tego, co widział w świecie idei (Platon)

52. Co to jest normatywizm?

Badanie nie tego jak jest, a jak być powinno. Jedna z dwóch podstawowych tendencji w tradycyjnej nauce o polityce, którą zaatakował behawioralizm.

53. Co to jest instytucjonalizm?

Badanie stanowisk a nie konkretnych ludzi. Jest to jedno z dwóch podstawowych tendencji w tradycyjnej nauce o polityce, którą zaatakował behawioralizm

54. Co to są nauki idiograficzne?

Nauki opisowe nastawione na zbieranie faktów.

55. Co to jest holizm?

Cecha klasyczna analizy systemowej. Pogląd odrzucający indywidualizm metodologiczny, głoszący, ze zjawiska społeczne tworzą układy wartościowe.

56. Co to są założenia kontrfaktyczne?

To pierwszy etap upraszczania badanej rzeczywistości w metodzie idealizacji. Mają na celu sprowadzenie wartości czynników ubocznych do zera.

57. Co to jest pozytywizm?

Kierunek w filozofii XIX-XX w. pojmujący naukę jako badania faktów oparte na metodach przyrodniczych (empirycznych).

58. Co to jest wyjaśnienie potoczne?

Wyjaśnienie konstruowane poza nauką.

59. Czym jest aprioryzm?

Pogląd, według którego możliwe jest poznanie tego, co pierwotne, wcześniejsze i nie podlegające dowodzeniu przed doświadczeniem, nie opierające się na nim. Np. matematyka.

60. Eksplanandum wtórne w wyjaśnianiu humanistycznym w wersji teoriopoznawczej Cetwińskiego składa się z?

Wiedzy o rezultatach, wyobrażeniu o prawdopodobieństwie, relacji preferencji, są to ogólne prawa polityki. One też wymagają wyjaśnienia. Te elementy należą też do eksplanansu pierwotnego.

61. Wymień elementy eksplanansu pierwotnego, które nie wymagają dalszego wyjaśniania.

Założenie o racjonalności i lista możliwych decyzji.

62. Podział nauk empirycznych:

Przyrodnicze i społeczne, podstawowe i stosowane oraz nomologiczne i idiograficzne.

63. Podstawowe cechy rewolucji behawioralnej to:

- antyinstytucjonalizm

- antynormatywizm

- podejście ilościowe

- interdyscyplinarność

-tworzenie teorii

- odejście od wartościowania

- podejście psychologiczne

64. Elementy łączące behawioryzm z behawioralizmem to:

- skrajny empiryzm - adresowany przeciwko przeszłości

- antynormatywizm

- antyinstytucjonalizm

65. Czy fenomenalistyczna koncepcja dopuszcza stosowanie abstrakcji?

Nie dopuszcza, bo abstrakcja tworzy model abstrakcyjny i ma wychwycić istotę rzeczy. Dla fenomenalisty ona nie istnieje, dlatego jej nie uznaje.

66. Czy esencjalistyczna koncepcja dopuszcza stosowanie abstrakcji?

Tak, bo wg niej rzeczywistość jest wielopoziomowa, więc dotarcie do istoty wymaga użycia metody abstrakcji.

67. Kiedy wyjaśnienie naukowe spełnia warunek zupełności pragmatycznej?

Gdy podane odpowiedzi nie budzą dalszych wątpliwości i nie tworzą możliwości zadawania dalszych pytań.

68. Podaj przyczyny upadku rewolucji behawioralnej.

Całkowite odejście od wartościowania i absolutyzacja metod ilościowych.

69. Czy wyjaśnianie dedukcyjno-nomologiczne można stosować w naukach społecznych?

Nie, bo wymaga stosowania praw ogólnych, których w naukach społecznych nie możemy otrzymać ze względu na człowieka, którego nie można podporządkować żadnym prawom ogólnym.

70. Jaki byłby stosunek Platona do metody idealizacji?

Wykraczałaby ona poza zainteresowania Platona, bo dla niego istota jest ważna, idea daej rzeczy. Nie interesują go zjawiska czy obserwacja.

71. Dlaczego interpretacja humanistyczna jest humanistyczna?

Bo odnosi się do działań racjonalnych, a te są możliwe tylko w przypadku działań podjętych przez człowieka.

72. Czym różni się wartościowanie od zaangażowania w procesie naukowego poznania świata?

Wartościowanie może być świadome lub nie, a zaangażowanie jest tylko świadome.

73. Różnica między wiedzą teoretyczną a metodologiczną.

Wiedza teoretyczna - przedmiotem poszukiwań są elementy świata ludzkiego, a metodologia - przedmiotem jest refleksja nad tym jak powinien postępować naukowiec, żeby dojść do prawdy.

74. Które pojęcie jest szersze: nauka czy teoria?

Nauka, bo są takie zagadnienia jak opis czy metodologia, których teoria nie obejmuje.

75. Czym różni się behawioryzm od behawioralizmu?

Behawioryzm - bodziec +reakcja

Behawioralizm- bodziec + reakcja + organizm

Różnicą jest więc uwzględnienie aspektu psychologicznego.

76. Jaki jest logiczny związek między Eksplanandum a eksplanansem?

Eksplanandum wynika logicznie z eksplanansu.

77. Do czego fizyka jest bardziej podobna: do matematyki czy politologii?

Do politologii, bo obie nauki należą do grupy nauk empirycznych, realnych, a matematyka do formalno-logicznych, abstrakcyjnych.

78. Różnica między faktem a zjawiskiem.

Fakt to zapis konkretnego zjawiska, a zjawiskowo coś realnego.

79. Czy nauka o polityce jest nauką abstrakcyjną?

Nie, bo należy do nauk realnych, empirycznych, przedmiotem poszukiwań są elementy świata ludzkiego.

80. Upraszczanie rzeczywistości w I etapie metody idealizacji polega na:

Założeniach kontrfaktycznych, które mają na celu sprowadzenie wartości czynników ubocznych do zera i na założeniu, że działają tylko czynniki główne - abstrakcja.

81. Do czego służy model wyjaśniana Hempla?

Oddaniu zależności między eksplanansem a eksplanandum.

82. Na czym polega naturalizm skrajny?

Występuje tu spór o status nauk społecznych. Nauki są skrajne i powinny się posługiwać sprawdzonymi metodami życia przyrodniczego. Przeciwnicy to antynaturaliści.

83. A naturalizm umiarkowany?

Znów spór o status nauk społecznych. Nauki społeczne powinny tym razem posługiwac się metodami społeczno-empirycznymi, ale nie można przeprowadzić doświadczeń na tej samej osobie kilka razy.

Pozytywizm (naturalizm)= fenomenalizm

Antypozytywizm (antynaturalizm)=esencjalizm

Idealizm- Platon

Fenomenalizm-Hume

Esencjalizm -Marks

Indywidualizm = idealizm i fenomenalizm

Antyindywidualizm = esencjalizm

2

---