KARTA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH A ZAGADNIENIE PRAW CZŁOWIEKA

I. Rozważania ogólne :)))

a) KNZ

• jest traktatem międzynarodowym

• przygotowana wstępnie na konferencji w Dumbarton Oaks (1944)

• przede wszystkim wypracowana na Konferencji Założycielskiej NZ w San Francisco (1945)

• podpisana 26 czerwca 1945

• weszła w życie - po jej ratyfikacji przez wszystkich członków , w tym Polskę - 24 października 1945 (Międzynarodowy dzień ONZ)

jest traktatem wyjątkowym ( „traktatem traktatów”)

• z jednej strony stanowi statut ONZ

• z drugiej jest fundamentalnym umocowaniem zobowiązań państw w sferze prawa międzynarodowego

„quasi-konstytucja międzynarodowa” (zajmująca podobną pozycję do ustawy zasadniczej w krajowym porządku prawnym) przemawia za tym:

1. uniwersalizm wynikający z zadań Karty

art. 2 ust. 6 Karty : nadaje Organizacji obowiązek zapewnienia, by wszystkie państwa przestrzegały zasad Karty w stopniu koniecznym do utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.

Dotyczy to także państw nie należących do Organizacji

dzisiaj właściwie wszystkie nowe państwa wyraziły chęć przystąpienia do Organizacji

KNZ jako traktat de facto uniwersalny

2. Karta wyklucza zgłaszanie zastrzeżeń do jej postanowień i wyłączanie w ten sposób jakichkolwiek wynikających z niej zobowiązań.

wynika to jednoznacznie z warunku przyjęcia państwa w skład ONZ:

• że przyjmie zobowiązania wynikające z Karty

• i zdaniem Organizacji potrafi się z nich wywiązać

3. hierarchicznie wywyższona pozycja Karty w porządku prawa międzynarodowego

wynika z jej art. 103 - w przypadku kolizji między zobowiązaniami wynikającymi z Karty a jakimikolwiek innymi zobowiązaniami państw członkowskich priorytet mają te pierwsze.

art. 52 ust.1 potwierdza tradycyjne ius tractatum państw w formie zawierania układów lub tworzenia organizacji regionalnych

• ale wprowadza się warunek, by takie układy / organizacje i ich działalność były zgodne z „celami i zasadami Karty”

• wymóg zgodności z Rozdziałem I KNZ „Cele i Zasady”- nierozerwalność celów i zasad

• ten rozdział wskazany jako lex superior

II. Sposób unormowania praw człowieka w KNZ

postanowiono włączyć do KNZ fundamentalne założenia dot. ochrony praw człowieka a gdy organizacja się ukształtuje podjąć dzieło kodyfikacji miedzynarodowo chronionych prawa człowieka

sposób tego unormowani postrzgać trzeba trójwymiarowo

1. w ogólnej warstwie teorii i aksjologii - kojarzone z preambułą Karty

2. w warstwie pryncypialnej, ściśle normatywnej - art. 1 ust 3 i art. 55 w zw. z art. 56 Karty

3. w warstwie pragmatycznej, realizacyjnej - wiąże się z funkcjami i kompetencjami ogranów ONZ

1.

Karta nie zakłada kształtowania zupełnie na nowo koncepcji praw człowieka ale chce „przywrócić wiarę w podstawowe prawa człowieka”

• położyć fundament pod rozwój uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka

• przywrócić godność i wartość osoby ludzkiej

• także „przywrócenie wiary w równouprawnienie kobiet i mężczyzn”

„popieranie postępu społecznego i poprawy warunków życia w większej wolności”

• hamulec dla jednostronnie liberalistycznego postrzegania praw człowieka,

• a z drugiej strony zakaz ograniczania ich realizowanej substancji wyłącznie do praw socjalnych

2.

„ powszechne poszanowanie i przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich bez względu na rasę, płeć, język lub religię” art. 1 ust. 3 KNZ

• nie tylko poszanowanie praw (uznanie) ale też zagwarantowanie (realne zabezpieczeni z nich korzystania)

• uniwersalizm podmiotowy praw człowieka - przeznaczone dla wszystkich

• ponieważ znajdujemy tę normę w Rozdziale I który ma charakter lex superior możemy mówić o międzynarodowej konstytucjonalizacji praw człowieka w KNZ

cel / zasada powszechnego poszanowania i przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich jawi się dzisiaj jako składnik międzynarodowego ius cogens, wynikającego już z samej Karty

przesądza to o tym że w żadnej sytuacji (nawet w kontekście derogacji zobowiązań praw człowiek w sytuacjach ekstremalnych, w tym podczas wojny) nie wolno przyjmować założenia, jakoby jakiekolwiek z międzynarodowo chronionych praw człowieka -trwale czy czasowo - było zupełnie nieaktualne

NIEWZRUSZALNOŚC PRAW CZŁOWIEKA

3.

kompetencje organów ONZ w dziedzinie praw człowieka

Zgromadzenie Ogólne

• ma pr. inicjować badania i udzielać zaleceń m.in. w celu wspierania realizacji prawa człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich

Rada Gospodarcza i Społeczna

• ma pr. udzielać zaleceń w celu popierania poszanowania i przestrzegania prawa człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich

Rada Powiernicza

Rada Bezpieczeństwa

Sekretarz Generalny są kompetentne do zajmowania się wybranymi problemami ochrony pr. człowieka

MTS

---