Zakres czynny to taki, jaki uzyskamy aktywizując momenty sił mięsni działających na np. staw łokciowy.

Zakres bierny uzyskuje się przy wykorzystaniu momentów sił zewnętrznych, przy czym mięśnie zachowują się biernie i nie ograniczają ruchomości.

Zakres czynny - miernik skuteczności terapii i ocena stanu czynnościowego stawu

Stopień swobody ruchu określa w ilu płaszczyznach zachodzą ruchy w stawie.

Stopień swobody ruchu - to ruchliwość członu pary biokinematycznej.

Aby ciało było swobodne, wolne od więzów musi poruszać się w trzech ruchach postępowych i trzech obrotowych.

Para biokinematyczna może posiadać nie więcej niż 5 stopni swobody

Łańcuch biokinematyczny

Łańcuch kostno stawowy wraz z obudowującym go zespołem wielomięśniowym.

Spójny zespół członów połączonych w pary biokinematyczne

Rozróżnia się łańcuchy:

- otwarte

- zamknięte

Łańcuch kinematyczny jest otwarty wówczas gdy jego koniec dystalny jest wolny.

Np.

- Machanie ręką na pożegnanie

• Rzut oszczepem, szermierka (praca ręki)‏

Łańcuch kinematyczny zamknięty wówczas gdy dystalne odcinki łańcuchów (najczęściej) kończynowych połączą się ze sobą bezpośrednio, albo za pośrednictwem podłoża lub trzymanego przedmiotu.

Rodzaje:

-Względny - opór do pokonania

-Bezwzględny - opór nie do pokonania

Rodzaje dźwigni:

Dźwignia dwustronna - punkt podparcia znajduje się pomiędzy punktem przyłożenia siły mięśniowej a punktem przyłożenia siły oporu

* dźw. równoramienna (moment siły mięśni = moment siły oporu)

• dźw. szybkościowa (siłowa) (ramię siły mięśni < ramię siły oporu)‏

• dźw. oszczędnościowa (ramię siły mięśni > ramię siły oporu)‏

Dźwignia jednostronna - oba ramiona sił leżą po tej samej stronie punktu podparcia

* dźw. równoramienne

• dźw. szybkościowe (siłowe)‏

• dźw. Oszczędnościowe

•Mięśnie, których przyczepy znajdują się w bezpośrednim otoczeniu stawu, na który działają, biorą udział w tworzeniu dźwigni siłowych.

•W skład dźwigni oszczędnościowych wchodzą te mięśnie, których przyczepy są w znacznej odległości od poruszanego stawu a kąty natarcia mogą być dodatkowo powiększone przez hypomochliony

Trzy formy działania mięśni:

•Koncentryczne - moment siły mięśniowej jest większy od momentu siły oporu, mięsień lub zespół wykonuje swoją nominalną funkcje (zginacz - zgina, prostownik - prostuje, odwodziciel- odwodzi)‏

•Stabilizujące - moment siły mięśniowej jest równy momentowi siły oporu, nie dochodzi do zmian kątowych w stawach

•Ekscentryczne - moment siły mięśniowej jest mniejszy od momentu siły oporu, ruch jest zgodny z kierunkiem działania siły oporu

Formy współdziałania mięśni

Agonistyczne - mięśnie, które współdziałają ze sobą, wykonują ruch

Antagonistyczne - jest to odwrotne, przeciwne działanie mięśni,

Synergistyczne - mięśnie, których działanie jest od siebie zależne, zapobiegają powstawaniu ruchów przypadkowych

Stabilizujące- utrzymuje części w położeniu umożliwiającym ruch w stawie (posturalne - ze zmianą środka ciężkości)‏

Hypomochliony

Hypo-pod, mochlos - dźwignia

Hypomochliony stałe - elementy w układzie kostno-stawowym, które powodują zwiększenie kąta natarcia, poprzez oddalenie mięśnia (lub jego ścięgna) od osi ruchu w stawie, na który mięsień ten działa

Przykłady:

- rzepka stawu kolanowego

- trzeszczki w stawie śródręczno-paliczkowym

- wyrostki kolczyste i poprzeczne kręgów

- rozchylone na boki talerze biodrowe

- bloczki mięśni

---