Wychowanie dyrektywne i niedyrektywne
Możliwe są 2 podejścia w pracy wychowawczej z dz i mł, jedno z nich to oddziaływanie dyrektywne nastawione na dokonywanie uprzednio zaprojektowanych zmian w ich rozwoju, drugie polega głownie na wspomaganiu wychowanków w kierowaniu własnym rozwojem. Niedyrektywne wymaga większego przygotowania pedag. Bezpośrednia, a więc z góry ukierunkowana interwencja w rozwój człowieka jest dostrzegana zwłaszcza przez rzeczników tzw. Socjologizmu (Durkheim), a interwencja pośrednia przez zwolenników naturalizmu (Hellen Key, Rousseau), są to 2 przeciwstawne kierunki. Socjologizm uwydatnia związane z wych oddziaływania zewn na wychowanka a naturalizm oddziaływania od wewn. Tj poprzez okazywanie głębokiego respektu dla jego spontanicznego rozwoju, zatem socjologizm jest bezpośrednim oddziaływaniem na dz i mł natomiast naturalizm jest głównie wspomaganiem wychowanka w jego rozwoju poprzez oddziaływania pośrednie i nieprzeszkadzanie mu w tym, zwłaszcza gdy nie wymaga interwencji z zewnątrz. Można więc mówić o wych bezpośrednim lub pośrednim oraz zaprogramowanym i dyrektywnym wspomaganiu. Wych dyr. W rozumieniu wych jako sposobu dokonywania pożądanych pożądanych możliwie trwałych zmian w rozwoju wychowanków podkreśla się przede wszystkim to, co się sklada na tzw heteroedukację, a wiec pomija się lub wyraznie nie doecenia związanej z nim autoedukacji. Inaczej mówiąc wych rozumiane jako proces bezpośredni dokonywania zmian w rozwoju dz i m zakłada wywieranie wpływu na owe zmiany głownie przez osoby dorosłe które stanowia konieczny warunek skutecznego realizowania celow wychow. Wych takie odbywa się bez czynnego udziału samych wychowankow lub z wyraźnym ograniczeniem ich wlasnej aktywności. Wartośc bezpośredniego dokonywania zmian w rozwoju człowiea w tym zwłaszcza w jego osobowości jest podkreslana m.in. w nastepujacyh definicjach według których wychowanie to:”system działan zmierzających do określonych rezultatow wychowaw”(Wroczyński); „całość wpływów i oddziaływań kształtujących rozwój człowieka oraz przygotowujących go do zycia w społeczeństwie”(Wujek, Pilch); „planowa aktywność, zorientowana na osiągnięcie pewnych celów tj. pewnych pożądanych pożądanych trwałych zmian w osobowości ludzi”(Schultz). Tego rodzaju def wych sugerują dyrektywne kierowanie rozwojem człowieka w procesie wychowaw. Stą też w tak rozumianym wych wyznacza się chłopcom i dziewczętom rolę tworzywa pracy pedagog. Zapomina się że poprawnie przebiegający proces wych przebiega zawsze przy czynnym udziale wspomnianego tworzywa. W przeciwnym razie wych grozi niebezpieczeństwo manipulowania wychowankami lub wręcz ich uprzedmiotowienia a nawet jawnego sprzeniewierzania się wychowawców poszanowaniu godności osobistej dz i mł. Poza tym wych rozumiane jako dokonywanie zmian w rozwoju wychowankow zaklada pilna potrzebe odwoływania się do określonej strategi czy technologi oddziaływań wychowaw, opartej na zastosowaniu z gory zaprogramowanych metod wywierania bezpośredniego wpływu. Wychodzi się tu z zalozenia iż właściwie przemyslaan technologia może zapewnic niezawodny sukces pedagog. Wych niedyr. Rozumienie wych jako procesu wspomagania chłopców i dziewcząt w ich rozwoju nie zwalnia ich od ponoszenia za niego odpowiedzialność. Odpowiedzialność skuteczności wych decyduje dyskretne dopingowanie wychowanka do osobistego angażowania się w proces samowychowania czy samorealizacji, samoaktualizację lub pracy nad soba. Miara sukcesu wychowaw jest aktywizowanie dziewcząt i chłopców w ich samorozwoju czyli swiadomym dokonywaniu przez nich pozytywnych zmian we wlasnych zachowaniach zachowaniach postawach wobec innych. Na wychowawcy zgodnie z takim rozumieniem wych spoczywa przede wszystkim obowiązek: -wchodzenia z dz i mł w relacje oparte na współpracy i partnerstwie;-zachęcanie ich do kierowania własnym rozwojem;-nieustannego towarzyszenia w ich radościach radościach smutkach;-czestego prowadzenia z nimi otwartych i szczerych rozmow;-wspomagania w realizowaniu tkwiących w nich możliwości. Słowek wych takie oznacza:wyzwalać, dodawac odwagi, strzec przed ubezwłasnowolnieniem, usuwac wpływy zagrażające naturalnemu i spontanicznemu rozwojowi dz i mł itd. Podkresla się znaczenie współdziałania i współpracy pomiedzy wychowawca i wychowankiem, partnerstwa i demokratyzmu. Wych nie musi mieć charakteru wyraźnie interwencyjnego, przykładem takiego podejścia wychowaw może być opracowana przez S. Rucinskiego koncepcja wych jako „wprowadzenie do zycia wartościowego”, wychowanie jest nie tyle kształtowaniem wartosiocwej osobowości, ile wprowadzeniem dz i mł w wartościowy sposób zycia. Jest nim aktywizowanie ich w swiadomej aktywności, której kierunek nie jest narzucany ani świadomie wytyczany przez wychowawce. Zadaniem wychowawcy jest organizowanie wartościowego zycia wychowankow w warunkach współdziałania i współpracy z nimi, w tym także bezpośredniego dialogu na temat celow i wartości w zyiu człowieka. Unika się narzucania dz i mł sposobu zycia według ustalonych z gory zworiow postepowanial umozliwia się ich poznawanie oraz pomaga w zdobywaniu wiedzy o swiecie i o sobie samym, w ostrzeganiu wlasnych możliwości rozwojowych. Podkresla się iż o efektywności wych decyduje nie ilość ilość jakość przekazywanej wiedzy, lecz przyswojenie przez wychowanka sposobu rozumienia wiedzy i wartości oraz wprowadzanie go w rozumienie wlasnych problemow zychiowych. Definicje wychowania uwydatniające potrzebe niedyrektywnego podejścia wychowaw: „proces zdobywania przez jednostke doświadczenia”(Bagley), „proces wzrastania jednostki w społeczną świadomość gatunku”(Dewey), „proces samorzutnego rozwoju w zakresie roznego rodzaju doświadczenia nabywanego przez wychowanka”(Kunowski)