Gospodarka komunalna jest to dział gospodarki narodowej, którego celem jest zaspakajanie materialno - bytowych potrzeb ludności miejskiej (komunikacja miejska, oczyszczanie miasta, wodociągi, gospodarka mieszkaniowa itp.).
Pojęciem gospodarka komunalna obejmuje się wszelkie działania, jakie podejmuje gmina, wykonując zadania własne, zmierzające do zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.
Infrastruktura - to podstawowe urządzenia, budynki i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa. Wyróżnia się infrastrukturę społeczną oraz techniczną. Słowo infrastruktura oznacza dosłownie "konstrukcja pod spodem".
Mienie komunalne - to własność i inne prawa majątkowe należące do komunalnych osób prawnych. W związku z tym dokonuje się zwykle wyodrębnienia w pojęciu mienia komunalnego zakresu: przedmiotowego i podmiotowego.
Na zakres przedmiotowy składa się własność i inne prawa majątkowe. Przedmiotem własności są: nieruchomości rolne i leśne, nieruchomości przeznaczone do użytku publicznego (ulice, place, mosty, parki, zieleńce, siedziby urzędów), obiekty i urządzenia infrastruktury technicznej (jednostki dostarczające wodę, elektryczność, gaz, zajmujące się wywozem śmieci, uzbrajaniem terenu, ochroną środowiska, komunikacją zbiorową), obiekty i urządzenia infrastruktury społecznej (szkoły, przedszkola, żłobki, szpitale, domy dla ubogich, łaźnie, amfiteatry, boiska, stadiony sportowe), kasy pożyczkowe i oszczędnościowo - pożyczkowe. Obok własności w skład mienia komunalnego wchodzą też inne prawa majątkowe, takie jak: użytkowanie wieczyste, ograniczone prawa rzeczowe, prawa obligacyjne i majątkowe prawa na dobrach niematerialnych. W skład mienia komunalnego wchodzą dodatkowo kwoty należne gminie z tytułu przede wszystkim podatków, opłat, subwencji, dotacji, nadwyżek budżetowych, spadków, zapisów, darowizn, i innych dochodów.
Zakres podmiotowy obejmuje wszystkie komunalne osoby prawne, czyli: gminę i inne gminne osoby prawne, czyli jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez gminę.
Zadania własne zarządu - to te, które mają być wykonywane przez gminę samodzielnie, tzn. bez możliwości nieograniczonej ingerencji organów państwowych. Ingerencja tego rodzaju jest tylko dopuszczalna w formie nadzoru, polegającego na korygowaniu niezgodnych z prawem działań organów samorządu.
Przedsiębiorstwo wodno - kanalizacyjne - przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej, który prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzenia ścieków oraz gminne jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, prowadzące tego rodzaju działalność.
Zakład budżetowy - jest najwyżej zorganizowaną oraz najbardziej wyodrębnioną i samodzielną formą organizacyjną gospodarki pozabudżetowej. Prowadzi samodzielnie swoją działalność gospodarczą oraz finansową, nie posiadając osobowości prawnej. Jest silnie powiązany z budżetem jednostki samorządu terytorialnego, nadwyżka przychodów nad kosztami jest odprowadzana do budżetu, zaś niedobór pokrywany jest dotacjami z budżetu.
Odpady komunalne - to stałe i ciekłe odpady powstające w gospodarstwach domowych, w obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności, w tym nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, porzucone wraki pojazdów mechanicznych oraz odpady uliczne, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych z zakładów opieki zdrowotnej i zakładów weterynaryjnych.
Zbieranie selektywne - jest wymogiem ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. Jest to system oddzielnego zbierania dwóch lub więcej grup odpadów z podziałem według jasno określonych cech. Selektywną zbiórkę realizuje się za pomocą zestawu pojemników wyróżniających się barwą.
Związek międzygminny - związek międzygminny cechuje przede wszystkim odrębna osobowość prawna. Wykonuje on zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, posiadając przy tym tyle praw i obowiązków, ile miały gminy w związku z wykonywaniem przekazanych mu zadań.
Porozumienie międzygminne - przejęcie przez jedną z gmin określonych zadań czy kompetencji innych gmin, które od chwili zawarcia porozumienia wykonują organy przejmującej zadania, jednak na koszt gmin przekazujących zadania.
Dodatek mieszkaniowy - jest szczególnym świadczeniem pieniężnym wypłacanym przez gminę na rzecz wskazanych w ustawie osób o niskich dochodach, którym przysługuje tytuł prawny do lokalu, w celu umożliwienia im zapłaty czynszu oraz pokrycia innych obciążających je wydatków za zajmowany lokal mieszkalny.
Opłata targowa - uregulowana przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Dochody z niej płynące zasilają budżet gminy. Zobowiązanie z jej tytułu powstaje bez udziału organu podatkowego, w drodze wystąpienia okoliczności faktycznych.
Bibliografia:
Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Ustawa o gospodarce komunalnej z dnia 20 grudnia 1996 r.
Leksykon Samorządu Terytorialnego. Pod redakcją Marka Chmaja. Oficyna Wydawnicza Graf-Punkt. Warszawa 1999 r.
Prawo Gospodarki Komunalnej. Krzysztof Byjoch, Sylwester Redeł. Wdawnictwa Prawnicze PWN. Warszawa 2000 r.
Samorząd terytorialny w RP. Z. Leoński. Warszawa 1998 r.
4