PODSTAWY ZARZĄDZANIA
Zarządzanie - definicja.
Zestaw przemyślanych działań kierowniczych, polegających na ustaleniu celów organizacji i nastawionych na ich realizację dzięki skoordynowaniu wysiłków wszystkich jej uczestników oraz wykorzystaniu posiadanych przez nią zasobów, procesów i informacji w sposób prawny i skuteczny.
Funkcje Zarządzania:
- planowanie i podejmowanie decyzji,
- organizowanie,
- przewodzenie,
- kontrolowanie.
Cel - stan w przyszłości do którego dąży organizacja.
Kontrola - jest to regulacja działań organizacji.
Cechy efektywnego systemu kontroli:
1. obiektywizm,
2. integracja z planowaniem,
3. elastyczność,
4. dokładność,
5. aktualność,
6. skuteczna kontrola.
Główne zasady dobrego planowania:
- zasada realności,
- zasada konkretności,
- zasada terminowości,
- zasada kompletności,
- zasada hierarchii zadań,
- zasada elastyczności,
- zasada mobilizacji,
- zasada perspektywy
7. Organizacja - definicja (w ujęciu społecznym).
Organizacje to jednostki społeczne lub grupy ludzi, rozmyślnie tworzone i przekształcane dla realizacji określonych celów.
Organizacja - definicja (w ujęciu systemowym).
Organizacja to system zachowujący się rozmyślnie, posiadający przynajmniej dwa podsystemy zachowujące się także rozmyślnie i mające wspólne cele, które zmuszają do wprowadzenia podziału pracy, a system informacyjny i komunikacyjny umożliwia interakcje między.
Siły kształtujące szkoły zarządzania:
- siły społeczne,
- siły polityczne,
- siły ekonomiczne.
10. Klasyczne szkoły zarządzania.
- naukowe zarządzanie - zajmuje się poprawą wyników osiąganych przez poszczególnych pracowników,
- zarządzanie administracyjne - koncentruje się na sprawnym zarządzaniu całą organizacją.
11. Szkoły behawioralne:
- znaczenie zachowań ludzkich w miejscu pracy,
- zachowania organizacyjne,
- stosunki międzyludzkie.
Human Relations (A. Maslow):
- potrzeby fizjologiczne,
- potrzeby bezpieczeństwa,
- potrzeba społeczna,
- potrzeba uznania,
- potrzeba samorealizacji.
Zachowania organizacyjne:
- zadowolenie z pracy,
- stres,
- motywacje,
- przywództwo,
- dynamika grupowa,
- konflikty,
- kultura organizacyjna.
12. Szkoła ilościowa:
- ilościowa teoria zarządzania - wykorzystuje modelowanie matematyczne do opisu procesów zarządzania oraz rozwiązywania problemów kierowniczych,
- zarządzanie operacyjne - zajmuje się efektywnymi technikami wytwarzania produktów i usług.
13. Pojęcie etyki.
Jest to dział filozofii dotyczący badań moralnych i niemoralnych zachowań w celu wyrobienia sobie uzasadnionych sądów oraz wypracowania odpowiednich zaleceń.
14. Cele etyki:
- ocena praktyk ludzkich odwołując się do standardów moralnych,
- źródło preskryptowanych rad, jak postępować moralnie w określonych sytuacjach.
15. Normy.
Są to konkretne oczekiwania co do określonego zachowania, mogące jednocześnie służyć jako kryterium oceny jakości ludzkich zachowań.
16. Wartości.
Wartość jest to abstrakcyjny, kolektywny obraz tego, co ludzie uważają za sprawiedliwe, dobre i warte zachodu.
17. Standardy moralne.
Decydują o ludzkich zachowaniach, wyznaczają kryteria określające, co powinno się robić.
18. Etyka biznesu.
Zajmuje się oceną postaw moralnych w środowisku prowadzonej działalności gospodarczej.
19. Sfery posiadające niezależne normy moralne:
- życie prywatne (rodzina, przyjaciele),
- życie ekonomiczne w systemie rynkowym,
- życie polityczne w obrębie państwa.
20. Postępowanie w relacjach z innymi:
- relacje z partnerami i kooperantami (dotrzymywanie umów, wystawianie dokumentów finansowych, realizacja zamówień zgodnie ze specyfikacją,
- relacje ze współpracownikami (brak poszanowania i wykorzystywanie pracowników),
- relacje z klientami (kłamstwo, manipulacja).
21. Kierownik (manager) - osoba, która jest odpowiedzialna za funkcjonowanie danej struktury organizacyjnej, tj. za realizację jej celów.
22. Przewodzenie.
Terminem „przywódca” (leader, Führer) określa się osobę, posiadającą zdolność oddziaływania na ludzi, że są oni skłonni podążać za nim bez przymusu, odpowiadając swoim zachowaniem na jego wezwanie i zawarte w nim argumenty.
23. Kierowanie - odnosi się do ludzi.
24. Zarządzanie - ma zastosowanie do rzeczy.
25. Formy władzy organizacyjnej:
- autorytet formalny,
- władza nagradzania,
- władza wymuszania,
- władza charyzmatyczna,
- władza ekspercka.
26. Cechy przywódcy charyzmatycznego:
- duża pewność siebie,
- nasilony motyw dominowania,
- wysoka motywacja wywierania wpływu na innych.
27. Makiawelizm:
- odporność na wpływy społeczne,
- dążenie do kontrolowania sytuacji,
- przewaga orientacji poznawczej nad emocjonalną.
28. Role kierownicze:
- interpersonalna (reprezentant, przywódca, łącznik)
- informacyjna (obserwator, propagator, rzecznik)
- decyzyjna (przedsiębiorca, negocjator, dysponent zasobów)
29. Kierowanie w nowoczesnej gospodarce:
- umiejętność komunikowania się z pracownikami,
- uznanie podmiotowości pracowników,
- umiejętność pracy zespołowej,
- poczucie odpowiedzialności społecznej,
- umiejętność motywowania do pracy.
30. Struktura.
Stosunki zachodzące pomiędzy częściami zorganizowanej całości.
31. Dyferencjacja (różnicowanie).
W organizacja oznacza specjalizację.
32. Integracja.
Łączenie w całość, koordynowanie.
33. Dedyferencjacja.
Odwrotność dyferencjacji.
34. Organizacja biurokratyczne:
- ustalony podział pracy,
- jasno określona hierarchia stanowisk z wyraźnie określonym zakresem kompetencji,
- awanse przeprowadza się wg stażu pracy lub osiąganych wyników,
- selekcja kandydatów na stanowiska dokonuje się na podstawie kwalifikacji technicznych.
35. Teoria strukturalizacji.
Strukturalizacja - proces badawczy polegający na właściwym ukształtowaniu i stworzeniu hierarchii struktur.
36. Otoczenie ogólne organizacji:
- wymiar ekonomiczny (ogólna kondycja systemu gospodarczego, w którym działa organizacja),
- wymiar techniczny (metody pozwalające przekształcić zasoby w produkty),
- wymiar socjokulturowy (zwyczaje, nawyki, wartości i demograficzne cechy państwa),
- wymiar prawno-polityczny (państwowa regulacja działalności gospodarczej),
- wymiar międzynarodowy
37. Otoczenie bliższe organizacji:
- konkurenci - organizacje, które konkurują o zasoby,
- klienci - płacą za nabycie wyrobów lub usług organizacji,
- dostawcy - organizacje, które dostarczają zasobów innym organizacjom,
- regulatorzy,
- pracownicy,
- właściciele,
- sojusznicy strategiczni.
38. Teoria ekologii populacji.
Teoria ta zakłada zależność organizacji od jej otoczenia pod względem dostępu do potrzebnych jej do działania zasobów. To populacja, a nie pojedyncza organizacja powinna stanowić poziom analizy. Ekologów populacji interesują wzorce sukcesu i porażki właściwe wszystkim organizacjom konkurującym w danej puli zasobów, a nie jak w teorii zależności od zasobów poszczególna organizacja dążąca do przetrwania w warunkach konkurencji o strategiczne i szczupłe zasoby.
39. Pojęcie zmian.
Zmiana w zarządzaniu jest pojęciem bardzo ogólnym i oznacza zarówno planowane jak i nieplanowane, pożądane i niepożądane zdarzenia i procesy.
40. Przyczyny zmian:
- zewnętrzne: rynek, zmiany przepisów prawnych, działania konkurencji, innowacje technologiczne, zmiany w polityce międzynarodowej.
- wewnętrzne: rozwój przedsiębiorstwa, pojawienie się konfliktów wśród załogi.
41. Formuła siedmiu „S”:
- strategia,
- struktura,
- sformalizowanie procedury,
- pracownicy,
- kwalifikacje i umiejętności pracowników,
- style kierowania,
- wartości i normy dominujące w organizacjach.
42. Restrukturyzacja.
Jest to przeobrażanie całego systemu przedsiębiorstwa i jego powiązań zewnętrznych tj. struktury organizacyjnej i stylów zarządzania oraz kierunków działania i sposób zachowania się w otoczeniu.
43. Restrukturyzacja obejmuje:
- przekształcenia gałęzi (branż, dziedzin gospodarki),
- przekształcenia przedsiębiorstw.
44. Rodzaje restrukturyzacji przedsiębiorstw:
- organizacyjna,
- majątkowa,
- finansowa.
45. Kompleksowe podejście do zmian:
- uznanie potrzeby zmian,
- ustalenie celów zmian,
- diagnoza istotnych zmiennych,
- wybór odpowiedniej techniki zmian,
- planowanie wdrażania zmian,
- faktyczne wdrażanie,
- ocena i kontynuacja.
46. Bariery organizacyjnego uczenia się:
- technokratyczna - racjonalizacja procesu zmian,
- samoobrony - obrona własnych pozycji,
- podporządkowania - brak krytycyzmu wobec przełożonych,
- konserwatyzmu - sceptycyzm wobec poprawy obecnej sytuacji,
- indywidualizmu - nastawienie na „ja”
- rywalizacja - maksymalizacja zysku i minimalizacja strat.
47. Główne problemy planowania:
- zarządzanie celami organizacji, proces planowania,
- zarządzanie strategią i planowanie strategiczne,
- podejmowanie decyzji kierowniczych, warunki podejmowania decyzji,
- narzędzia zarządzania wspomagające planowanie i podejmowanie decyzji.
48. Zasoby:
- ludzkie,
- finansowe,
- rzeczowe,
- informacyjne.
49. Rodzaje planów:
- strategiczny - zawierający decyzje dotyczące alokacji zasobów, priorytetów i działań, niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych,
- taktyczny,
- operacyjny.
50. Etyka - definicja.
Osobiste przekonania jednostki dotyczące zachowania słusznego i moralnego.
51. Podejścia do etyki biznesu:
- podejście unit ariańskie,
- podejście separatystyczne,
- podejście integracyjne.
52. Obszary zainteresowania etyki biznesu:
- praca,
- konkurencja,
- promocja i reklama.
53. Problemy etyczne (w odniesieniu pracy):
- sprawiedliwość, a wyzysk,
- sprawiedliwość, a równość,
- sprawiedliwość, a wartości ekonomiczne,
- sprawiedliwość, a relacje pomiędzy pracownikami.
54. Problemy etyczne (w odniesieniu do konkurowania):
- próba przekupienia najważniejszych pracowników konkurencyjnej firmy,
- podkradanie dostawców, dystrybutorów i klientów,
- kopiowanie produktów, naruszanie nazwy i znaku firmowego,
- rozpowszechnianie fałszywych informacji o konkurencie wśród wspólnych klientów oraz kampania tworzenia złej opinii w środkach masowego przekazu.
55. Teorie odpowiedzialności producenta:
- teoria kontraktowa,
- teoria należytej staranności,
- teoria kosztów społecznych.
56. Funkcje przywódców:
- umie połączyć cele organizacji z celami indywidualnymi poszczególnych pracowników,
- umie wydobyć z ludzi to co najlepsze.
57. Umiejętności i kwalifikacje kierownicze:
- koncepcyjne (umiejętności analityczne),
- techniczne (zarządzanie, orientacja w branży),
- społeczne (umiejętność komunikowania, praca z zespołem ludzkim).
58. Kierownicy:
- pracują z ludźmi i przez ludzi,
- stanowią kanały komunikacji w organizacji,
- są odpowiedzialni i ponoszą odpowiedzialność,
- doprowadzają do równowagi między konkurencyjnymi celami,
- muszą myśleć analitycznie i syntetycznie,
- są rozjemcami.
59. Rodzaje kierowników:
- najwyższego szczebla,
- średniego szczebla,
- niższego szczebla.
60. Weberowskie rozumienie integracji:
- hierarchia autorytetu - podział władzy pomiędzy stanowiska w organizacji,
- podział pracy - dystrybucja obowiązków,
- mechanizmy koordynacji:
- regulaminy procedury,
- harmonogramy,
- komunikacja pionowa i pozioma.
61. Rodzaje zmian:
Wg kryterium charakteru zmian:
- zmiany adaptacyjne (dostosowawcze)
- zmiany antycypacyjne (innowacyjne)
Wg kryterium zakresu zmian:
- zmiany stopniowe (wycinkowe),
- zmiany radykalne (rewolucyjne),
Wg kryterium szybkości przeprowadzania zmian:
- zmiany powolne,
- zmiany szybkie (gwałtowne),
Zmiany stopniowe:
- stopniowe dostosowanie,
- dostrajanie.
62. Formalne wymiary organizacji:
- stosowanie prawa,
- stosowanie norm etycznych,
- działalność filantropijna.
Nieformalne wymiary organizacji:
- przywództwo i kultura organizacyjna,
- uruchomienie „dzwonka alarmowego” (ujawnienie przez członków organizacji nieetycznego zachowania).
63. Promowanie zachować etycznych:
- propagowanie dobrych wzorów,
- stanowcze potępianie nieetycznych zachowań,
- powołanie sądownictwa polubownego,
- treningi wrażliwości etycznej.
64. Czynniki kształtujące etykę w organizacjach:
- managerowie i ich etyka indywidualna,
- kultura organizacyjna,
- otoczenie organizacji (przy dużym nacisku).
65. Zarządzanie etyką w organizacjach:
- postępowanie kierownictwa,
- szkolenia,
- komisje etyki,
- stworzenie kodeksów etyki.
66. Etapy procesu kontroli:
1. ustalanie norm,
2. mierzenie wyników,
3. porównywanie wyników z normami,
4. ocena wyników działania.
67. Organizowanie - obszary zainteresowania:
- struktura organizacyjna - rozumiana jako zestaw elementów konstrukcyjnych, które są użyte do ukształtowania organizacji.
- projektowanie stanowisk pracy - określenie zakresu obowiązków pracownika, korzyści i ograniczenia specjalizacji, podziału pracy zgodnie z pewnym logicznym układem.
68. Zasady organizowania pracy:
- zasada ustalania zadań (celów),
- zasada wytyczania zakresu pracy,
- zasada realności,
- zasada konkretności przydzielanych zadań.
69. Przewodzenie polega na wykorzystaniu wpływu na:
- kształtowanie celów grupy lub organizacji,
- motywowanie zachowań nastawionych na osiągniecie celów organizacji,
- określenie grupy lub organizacji.
70. Podejmowanie decyzji.
Akt wyboru jednej możliwości spośród jej zestawu.
71. Proces podejmowania decyzji:
- rozpoznawanie i zdefiniowanie istoty sytuacji decyzyjnej,
- zidentyfikowanie alternatywnych możliwości,
- wybór `najlepszej' z nich,
- wprowadzenie jej w życie.
72.Decyzja zaprogramowana - decyzja mająca kompletną strukturę lub powtarzająca się z pewną częstotliwością.
73. Decyzja niezaprogramowana - decyzja o niezbyt wyraźnej strukturze, podejmowana znacznie rzadziej niż decyzja zaprogramowana.
74. W sytuacji wymagającej podjęcia decyzji menadżer powinien:
- uzyskać pełną i doskonałą informację,
- wyeliminować niepewność,
- ocenić wszystko logicznie i racjonalnie.
- podjąć decyzję (najlepiej służącą interesom).
75. Intuicja - wewnętrzne przekonanie o czymś bez świadomego rozważania.
Narastanie zaangażowania - obstawianie przy podjętej decyzji, mimo że ukazuje się ona fałszywa.
Skłonność do podejmowania ryzyka - zakres, w jakim podejmujący decyzję gotów jest do ponoszenia ryzyka.
76. Struktura społeczna.
Stosunki między elementami społecznymi, takimi jak: ludzie, stanowiska i jednostki organizacyjne.
77. Cechy organizacji:
- są tworami człowieka,
- ludzie stanowią niezbędny element organizacji,
- zachowują się rozmyślnie,
- są stabilne,
- są szczególnie złożone,
- są wyodrębnione z otoczenia.
78. Zarządzanie istota pojęcia:
- jako podejmowanie decyzji - ciąg decyzji podejmowanych w sposób możliwie optymalny w określonej organizacji,
- jako sprawowanie władzy - podjęcie decyzji oraz wdrożenie jej w życie poprzez wywarcie wpływu na podwładnych,
- jako wykorzystanie zasobów organizacji - działań skierowanych na zasoby organizacji z zamiarem osiągnięcia jej celów w sposób sprawny.