ZARZĄDZANIE
1 marzec
Szkoły zarządzania:
Klasyczna- Taylor, Adamiecki, Fayol
Działali w dobie kryzysu lat trzydziestych i pod kątem wiedzy, obserwacji, doświadczenia
Reprezentanci zwracają uwagę na usprawnienie pracy człowieka, potrzebę zachowania harmonii organizacji oraz stosowania naukowych zasad kierowania organizacją.
Paradygmat- określona teoria, wzorzec, wartości, dzięki którym możemy zrozumieć istniejącą rzeczywistość.
Taylor- kładł akcent na usprawnienie pracy człowieka, metoda indukcji i dedukcji, potrzeba inwigilacji (obserwacja bierna i aktywna).
Założenia:
-wprowadzenie obserwacji naukowej do obserwowanego obiektu
-zapoczątkował badanie nad czasem pracy (chronometraż- ilość czasu pracy potrzebnej do wykonania określonej czynności); „czas to pieniądz a pieniądz to czas”
-wprowadzenie bodźców pieniężnych jako stymulator wydajności pracy
-wprowadzenie podziału pomiędzy czynnościami wstępnymi a podstawowymi (wstępne-logistyka)
Fayol
-podstawy zarządzania administracyjnego
-14 zasad zarządzania
-wyodrębnienie podstawowych funkcji przedsiębiorstwa (organiczne)
-sformułowanie zasady jednoosobowego kierownictwa
Adamiecki
-twórca nauki zarządzania w Polsce
-prawo harmonii-zgodność zarządzania ze środowiskiem, zgodność bazy z nadbudową
Społeczna
-akcent położony na czynniku ludzkim
-eksportują rolę człowieka w organizacji i zarządzaniu
-o prowadzeniu organizacji decydują nie tylko czynniki techniczne, ale przede wszystkim ludzie
-stopień elastyczności i adaptacyjności organizacji zależy od integracji pracowników
-relacje przełożony-podwładny
-działania podwładnego są uwarunkowane sposobem kierowania przełożonego
-Maslow- Piramida Potrzeb
-McGregor- Teoria XY
Nurt Ilościowy
Zastosowanie zespołu metod i technik optymalizacyjnych w procesach podejmowania decyzji (programowanie liniowe, symulacje)
-Kantorowicz, Gwiszani
Neoklasyczna (empiryczna)
Przyjęcie, że to, co w teorii zostało określone jest prawdą pod warunkiem, że można dokonać weryfikacji empirycznej
-twórca Peter Drucker
Systemowa (współczesna)
-syntetyczne rozpatrywanie organizacji w jej otoczeniu, traktuje się ją jako jednorodny, celowy system składający się ze wzajemnie powiązanych części, organizacja traktowana jest jako system otwarty
-działa w określonym otoczeniu ekonomicznym, politycznym, społecznym, prawnym
-traktowanie organizacji jako system wymaga respektowania następujących założeń:
a. system jako całość ma inne właściwości niż poszczególne jego elementy
b. usprawnienie funkcjonowania podsystemów tworzących całość nie musi prowadzić do polepszenia funkcjonowania całego systemu
c. całość wywiera większy wpływ funkcjonowanie swoich elementów niż odwrotnie
d. oddziaływanie na jeden z elementów systemu może wywołać zmiany w innych podsystemach
ISTOTA, STRUKTURA I HIERARCHIA POTRZEB A ZARZĄDZANIE
D dochodowość
R rentowność
O ożywienie
G gospodarność
A aktywność
Potrzeba
- odczucie braku czegoś
- odczucie braku kogoś
- odczucie braku kogoś lub czegoś
- odczucie braku kogoś i czegoś
Piramida potrzeb Maslowa
Potrzeba samorealizacji /\
Potrzeba wartościowania /_\
Potrzeba afirmacji /__ \
Potrzeba bezpieczeństwa / ___ \
Potrzeby fizjologiczne /______\
Potrzeby wywołują różne, określone skutki działania:
-wymagają nieustającej aktywności
-zachowanie ludzi jest funkcją odczuwalnych potrzeb
-ludzie w organizacji realizują swoje potrzeby poprzez działania indywidualne lub zbiorowe
-występowanie potrzeb i możliwość ich zaspokojenia w organizacji jest oceną działania organizacji w różnych aspektach (aspekt zarządczy)
Potrzeby stanowią element motoryczny w zachowaniu się człowieka i stopień zaspokojenia w organizacji decyduje o jej efekcie organizacyjnym.
Rola cyklu działania zorganizowanego w zarządzaniu organizacją:
określanie celu bądź celów- DROGA
planowanie zasobów osobowych i rzeczowych
pozyskanie zasobów osobowych i rzeczowych
metody: zewnętrzna, wewnętrzna, mieszana
realizacja- stan faktyczny działania
kontrola- porównanie stanu rzeczywistego ze stanem planowanym
występują też odchylenia
2 płaszczyzny kontroli:
- ex ante- pod względem przyszłości
- ex post- pod względem przeszłości- retrospektywna
Wszystkie te elementy są komplementarne.
Problem: autonomizacja- przerodzenie się celów pośrednich w główne.
2 marzec
STRUKTURA ORGANIZACYJNA JAKO ELEMENT ZARZĄDZANIA
Struktura organizacyjna- układ części składowych instytucji i relacje między nimi oraz relacje między nimi a całością
Aspekty:
społeczny- jako zespolenie ludzi
techniczny- zespolenie zasobów rzeczowych
procesów- zespolenie działań organizacji
zbiorów- zespolenie stanowisk pracy, komórek i jednostek
relacji- zespolenie więzi organizacji
zdarzeń- zespolenie celów, zadań, czynności i funkcji
Funkcje
narzędzie kierowania
scala składniki w integralną całość
zapewnia względną równowagę
zapewnia przestrzenną i czasową synchronizację działań
wiązanie z otoczeniem
pełni rolę adaptacyjną w aspekcie czynnym i biernym
Składniki
stanowisko pracy
komórka organizacyjna
jednostka organizacyjna
więzi organizacyjne
Stanowisko pracy- najmniejsza jednostka organizacyjna zdolna do samodzielnego działania
Człowiek--------------
Narzędzia-------------skupione wokół określonego CELU
Tworzywo------------
Informacja------------
Komórka organizacyjna- przynajmniej 2 stanowiska pracy skupione wokół wspólnego kierownika
Jednostka organizacyjna- zbiór przynajmniej 2 komórek organizacyjnych
Więzi organizacyjne- całokształt relacji zachodzących między komórkami i jednostkami organizacyjnymi
służbowe- stosunek nadrzędności i podrzędności
funkcjonalne- o charakterze opiniodawczo-doradczym
techniczne- wynikające z podziału pracy
informacyjne- informacje o stosunkach zachodzących już na najniższych szczeblach- krwioobieg organizacji i najistotniejsze więzi
Utrwalanie się więzi organizacyjnych to sprzężenia organizacyjne.
Sprzężenia(pozytywne):
-służbowe
-funkcjonalne
-techniczne
-informacyjne- właściwy obieg informacji
Efekt organizacyjny- nadwyżka w działaniach wielopodmiotowych dla pełnego działania na rzecz organizacji
Typologia struktur organizacji
Kryteria:
-więzi organizacyjne
-funkcjonalne
-obiektowe
-przestrzenne
Rozpiętość kierowania- liczba bezpośrednich podwładnych podległych jednemu przełożonemu
formalna- określona w dokumentacji organizacji
rzeczywista- faktyczna
potencjalna- taka liczba podwładnych, którymi przełożony jest w stanie sprawnie kierować- stosujemy zasadę pareto (?) - 20% czasu przełożony jest w stanie poświęcić na kontrolę, doradztwo itp. to przyjmujemy że jest sprawnym managerem
16 marca
Analiza SWOT
5 kwiecień
ZARZĄDZANIE JAKO PROCES DECYZYJNY
DECYZJA jest czynnikiem porządkującym i koordynującym działania; łac. Postanowienie
Rozpatrywana jako:
akt wyboru
posiadanie możliwości wyboru
wyrażanie woli
Decyzja to nielosowy wybór w działaniu!
Podejmowanie decyzji jest istotną częścią pracy kierowniczej i oznacza proces wyboru jakiegoś działania jako sposobu rozstrzygnięcia jakiegoś problemu.
Rodzaje:
decyzje czyste, nieprogramowalne- wymagają dużej intensywności intelektualnej
decyzje zrutynizowane, programowalne- wymagają niskiej aktywności umysłowej, dotyczą problemów, które wystąpiły w przeszłości
decyzje wynikające z impulsów
decyzje dotyczące celów
decyzje dotyczące środków
Rodzaj decyzji ma wpływ na dobór narzędzi podejmowania decyzji
Tradycyjne techniki Nowoczesne techniki
Decyzje programowalne -zwyczaj -badanie operacyjne
-rutyna -przetwarzanie danych
Decyzje niepreogramowalne -osąd, intuicja, twórczość - techniki heurytystycznego
-reguły robocze rozwiązywania problemów
-dobór i szkolenie kierowników
Proces decyzyjny
Identyfikacja problemu decyzyjnego- zbieranie informacji- formułowanie rozwiązań i ich ocena- określenie kryteriów decyzyjnych- podjęcie decyzji- wybór rozwiązań- działanie
Problemy praktyczne:
zapasów- ich rozwiązanie polega na określeniu takiego poziomu zapasów, który zapewni minimalizację kosztów tworzenia i użytkowania zapasów oraz bezpieczeństwo produkcji i sprzedaży
podziału- określenie zasobów potrzebnych do wykonania określonego zadania w sposób zapewniający minimalizację kosztów lub podziału środków występujących w niewystarczającej ilości w stosunku do zadań
kolejek- zaspokajanie potrzeby na określone usługi
kolejności- polega na określeniu kolejności w jakiej należy wykonywać poszczególne części zadania
trasy- gdy zachodzi potrzeba określenia kolejności wykonywania poszczególnych części zadania
wymiany- określenie terminu wymiany zużytych części maszyn i urządzeń
konkurencji- gdy 2 organizacje dążą do osiągnięcia sprzecznych celów: problem polega na wyszukaniu takich strategii i decyzji, które maksymalizują zyski własne i zminimalizują straty
Sekwencyjność:
A->B->C- koniec zdarzenia A jest początkiem B, itd.
Zbieranie informacji
Informacje:
prawdziwe
trafne
aktualne
terminowe
pełne
czyste
jednoznaczne
Podejmowanie decyzji/ działania:
określenie źródła
zbieranie i wykorzystywanie informacji
przechowywanie
aktualizowanie
przesyłanie wiadomości
przejmowanie
przetwarzanie
Formułowanie rozwiązań:
burza mózgów- zwołanie grupy, przedstawienie problemu i znalezienie maksymalnej liczby pomysłów
nominalny proces grupowy- samotne opracowanie i dyskusja w grupie
syntetyka- uzyskanie jednego zupełnie nowego pomysłu
twórcze grupowe podejmowanie decyzji- burza mózgów bez podejmowania ostatecznej decyzji
Określenie kryterium decyzyjnego może dotyczyć:
celów
środków
metod postępowania
12 kwiecień
Drzewo celów
O -cel główny
/
/---O -cel pośredni
/
/---O -cel pośredni
/
/
itd.