Czytelnictwo
Zagadnienia egzaminacyjne
1. Scharakteryzować przedmiot badań czytelnictwa. Główne pojęcia, problematyka badawcza tej dyscypliny.
2. Cele badań czytelniczych.
3. Czytanie, czytelnictwo - rozwój i obecne znaczenie pojęć.
4. Pojęcie czytelnika rzeczywistego, czytelnik wirtualny, książka jako tekst kultury.
5. Scharakteryzować (porównując) wzory i normy czytania znawców i „nieprofesjonalistów”.
6. Wskazać konteksty, w których sytuuje się przedmiot badań czytelnictwa. Czytelnictwo z perspektywy socjologii kultury.
7. Czytelnictwo jako sposób komunikacji społecznej.
8. Proces i aparat komunikacji literackiej.
9.Związki badań czytelniczych z innymi dyscyplinami.
10. Wskazać konsekwencje dla wiedzy o literaturze prowadzenia badań czytelnictwa.
11. Aparatura pojęciowa -terminy stosowane w badaniach czytelniczych.
Podstawowe pojęcia (m. in.)
autor
wydawca
dystrybucja
książka(tekst, komunikat, publikacja)
czytanie -lektura
odbiorca -czytelnik, użytkownik.
12. Definicja publiczności czytającej i jej struktura.
13. Omówić społeczne granice obiegu książki współcześnie w Polsce, scharakteryzować zasadnicze kręgi publiczności czytelniczej
społeczny zasięg książki ,
aktywność czytelnicza,
kupowanie, wypożyczanie, źródła informacji o książce.
14. Wskazać zasadnicze czynniki warunkujące obecny stan czytelnictwa- (zwrócić uwagę na czynniki społeczno -demograficzne).
14. Potrzeby i motywacje czytelnicze.
15.Współczesne wybory czytelnicze Polaków. Główne tendencje w czytelnictwie współczesnym. Problem kanonu.
16.Omówić, odwołując się do przykładów zasady podejmowania lektury, zagadnienie sytuacyjności lektury.
17. Omówić problematykę kryteriów wyboru lektury, celów lektury,
kryteriów wartościowania lektury.
18.Wyjaśnić pojęcia : społeczny obieg literatury, społeczna sytuacja komunikacyjna, model literatury.
19. Czytelnictwo jako sposób komunikacji społecznej.
20. Początki badań czytelniczych na świecie i w Polsce.
Główne kierunki badań współczesnych.
21. Czytelnictwo internetowe. Literatura w Internecie.
22. Piśmienność w dobie współczesnej. Omówić postawy Polaków wobec słowa drukowanego. Wskazać główne uwarunkowania tego zjawiska. (uwzg. zjawisko analfabetyzmu funkcjonalnego).
23. Scharakteryzować główne właściwości obiegu literatury popularnej.
24.Omówić, posługując się przykładami właściwości obiegu literatury popularnej.
Odmiany literatury popularnej.
25.Wyjaśnić rolę szkoły, rodziny, rynku w kształtowaniu kultury czytelniczej . Mechanizmy inspiracji lekturowych.
26.Omówić główne metody stosowane w badaniach czytelniczych i badaniach użytkowników bibliotek.
27. Techniki stosowane w badaniach czytelnictwa. Możliwości i ograniczenia każdej z nich.
28. Wady pytań kwestionariuszowych.
29. Zasady doboru próby (losowy, warstwowy, celowy).
30.Właściwości odbioru potocznego. Literatura w odbiorze potocznym.
Tekstowe uwarunkowania odbioru. Konkretyzacja utworu literackiego.
31.Społeczne funkcje literatury.
32.Typy interpretacji.
33. Zasady organizacji badań empirycznych czytelnictwa.
34. Terapeutyczne funkcje literatury. Wprowadzenie do biblioterapii.
35. Specyfika kultury czytelniczej w wybranych środowiskach (np. wśród dzieci, młodzieży).
Literatura podstawowa i uzupełniająca
J. Wojciechowski: Czytelnictwo. Kraków 2000 (lub inne wydanie).
J. Dunin: Pismo zmienia świat. W-wa 1998.
A.Dymmel: Odbiorca i tekst w perspektywie badań czytelnictwa. W: Czytanie tekstów kultury. Metodologia, badania, metodyka. Lublin 2007, s.219 - 230.
G. Straus, K. Wolff: Czytanie, kupowanie, surfowanie. W-wa 2008 (fragmenty).
I. Koryś, K. Wolff: Wybieram książkę, Społeczny zasięg książki w 2008 r. Warszawa 2010 (fragmenty).
Wstępny komunikat z badań społecznego zasięgu książki w Polsce 2010 r. dostępny:
N. Kraśko: Instytut Książki i Czytelnictwa - kształtowanie się struktury i zakres badań. W: Ludzie i książki. Studia historyczne, pod red. J. Kosteckiego. Warszawa 2006, s. 203 - 232.
A. Kłoskowska: Potoczny odbiór i funkcje literatury. W: Mimesis w literaturze, kulturze i sztuce. Warszawa 1992.
Straus: Nieprofesjonalne kryteria wartościowania lektur. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza.” T.XXVI/XXVII, 1991/92 lub
G. Straus, K. Wolff: Sienkiewicz, Mickiewicz, Biblia, harlequiny. W-wa 2002, s. 66 -81.
Z. Zasacka, Gimnazjalni czytelnicy książek i ich wybory lekturowe, EBIB 2011, nr 4.
Sławiński: O dzisiejszych normach czytania znawców. „Teksty” 1974 z. 3 lub W: Próby teoretycznoliterackie. Warszawa 1992.
D. Bednarczyk, Cyfrowy użytkownik i jego świat - wybrane problemy, EBIB 2011, nr 2.
T.Pilch: Zasady badań pedagogicznych. Warszawa 1995 lub inna metodologia nauk społecznych.
J.Lalewicz: Proces i aparat komunikacji literackiej. „Teksty” 1978 nr 1.
I. Białecki; Alfabetyzm funkcjonalny. „Nowa Res Publica”. 1996 nr 6 s.68-76.
S. Niedziela, Małe dziecko i jego rodzice w bibliotece. W: Dziecko - rodzina - biblioteka. Warszawa 2002, s. 23-39.
G. Leszczyński, Konieczne, pożądane i dozwolone. Książki kanoniczne - pojęcie i sprzeczności. „Biblioteka Analiz” 2005, nr 23.
T. Żabski,, Reguły obiegu literatury popularnej. „Literatura Ludowa” R.31: 1987 nr2.
i inne opracowania wykorzystywane na zajęciach.