Podejścia metodyczne w badaniach politologicznych
Teoria & metoda:
„Są na siebie skazane” - teoria potrzebuje metodycznego sprawdzenia i rozszerzenia. Metoda bez teorii, która decydowałaby o sensownym jej wykorzystaniu jest bez znaczenia. Metoda ma zawsze niższy stopień abstrakcyjności.
Podejścia metodyczne w teorii polityki:
Behawioralistyczne
Racjonalnego wyboru
Instytucjonalne
Funkcjonalno-strukturalne
Historyczno-genetyczne
Porównawcze
Podejście historyczne:
Lata 60. - dehistoryzacja. Obiekty poznawcze wcześniej badane przez historyków przechwycone zostają przez inne dziedziny (np. politologię). Obawy, że historia stanie się jedynie nauką pomocniczą nauk społecznych.
Historia & nauki społeczne.
Historia zajmuje się obiektami, których nie można wytworzyć. Nauki społeczne są praktyczne; celem jest kształtowanie życia społecznego. Nauka o dziejach jest dla politologii nauką pomocniczą, służy tylko wyjaśnianiu faktów.
Podejście historyczne a behawioralizm (i nauka o polityce - ogólnie) .
Wspólne cechy:
- ściśle indywidualistyczne podejście. Zdarzenia i instytucje muszą okazać się produktem jednostkowych poczynań
- skłonność do lokowania się na średnim poziomie zdarzeń: między wielkimi konstelacjami społecznymi, a zdarzeniami jednostkowymi
Początkowo granica między historią a politologią nie była wyraźna. Politologia była często jedynie zaktualizowaną i skomentowaną historią. Część źródeł politologii to źródła historyczne. Politologia oddziela się od historii, tam gdzie sama metodycznie tworzy swoje źródła (np. dzięki wywiadom).
Bardzo długo trwał dyktat podejścia historycznego w politologii. Reakcją miało być wprowadzenie innego niż historyczna chronologia układu odniesień; pozbycie się problemu następstwa przyczynowego. Nauki społeczne często odżegnują się od historii z powodu przestarzałego obrazu jej metod. Przeciw metodzie historycznej bardzo długo występował funkcjonalizm. Behawioralizm ze swymi ilościowymi metodami również okazał się wrogiem dla historyków.
Zarzuty wysuwane wobec historii: pojęcia są budowane niesystematycznie, w efekcie dochodzi co najwyżej do ad hoc budowanych generalizacji, nie zaś do teorii.
Inne:
Coraz większą pomocą dla metody genetyczno-historycznej stawała się psychoanaliza.
Współczesna historia coraz bardziej wykorzystuje metody budowania teorii i metody ilościowe charakterystyczne dla nauk społecznych.
Wspólne obszary zainteresowań - dzieje epok, ustrojów, parlamentów i partii.
Podejście instytucjonalne:
Łączy się z konserwatyzmem. Instytucje, systemy podziału władz i organizacja sprawowania władzy „są traktowane jako uświęcone” :p
Skrytykowane przez behawioralistów za koncentrację na finalnych funkcjach państwa (parlament, zarządzanie), za niezbyt złożoną wizję systemu społecznego.
Niedawno - próby badania instytucji przy wykorzystaniu osiągnięć politycznej socjologii. Próby opracowania teorii instytucji.
Klasyczni instytucjonaliści - Monteskiusz, Tocqueville
Young Man Luther Eriksona odegrał rolę przełomową - nowa forma biografii psychoanalitycznej