KULTURA
Wg A. Kłoskowskiej kultura to względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi przebiegająca wg wspólnych dla zbiorowości społecznych wzorów wykształconych i przyswajanych w toku interakcji oraz zawierająca wytwory takich zachowań.
Innymi słowy kultura to wszystko, co człowiek myśli, robi i posiada.
Na kulturę składają się trzy elementy: kultura symboliczna (język), materialna (przedmioty) i normatywna (zasady zachowania)
Wzory kultury:
- Nieuświadomione (ukryte), np. zasady gramatyczne
- Ujawnione (otwarte), np. zasady powitania
Kompetencja kulturowa - zdolność jednostki do właściwego odczytywania, interpretowania i rozumienia znaków oraz symboli przyjętych w danej kulturze
Akulturacja - odchodzenie od rodzimej kultury i przyjmowanie elementów innej, w wyniku bezpośredniego kontaktu lub masowego komunikowania
Szok kulturowy - stan dezorientacji i załamania uznawanych za oczywiste norm i wartości oraz wyobrażeń na temat rzeczywistości społecznej, przeżywany w trakcie kontaktu z inną kulturą.
Przemoc symboliczna - proces narzucania określonej wizji rzeczywistości społecznej oraz wiążącej się z nią hierarchii wartości
Kultura masowa to przekazywanie wielkim masom odbiorców identycznych treści płynących z nielicznych źródeł.
Homogenizacja kultury, czyli jej ujednolicenie ma 3 formy:
upraszczająca - adaptacje filmowe
mechaniczne - zestawianie obok siebie różnych poziomów kultury - TV
immanentna - wewnętrzna - wprowadzona przez autora - wątki kryminalne, miłosne
ZMIANA SPOŁECZNA
Różnica między stanem systemu społecznego w jednym momencie czasu i stanem tego samego systemu w innym momencie czasu.
Rodzaje zmiany:
Zmiana składu systemu
Zmiana struktury systemu (interakcyjne, interesów, normatywne, idealne)
Zmiana funkcji
Zmiana granicy systemu
Zmiana w otoczeniu systemu
PROCES SPOŁECZNY
Ciąg, sekwencje następujących po sobie i przyczynowo uwarunkowanych zmian systemu.
Rodzaje procesów:
Procesy kierunkowe (liniowe i skokowe):
- żadna faza procesu nie jest identyczna z jakąkolwiek inną;
- każda faza późniejsza przybliża system do pewnego stanu wyróżnionego
Procesy cykliczne:
- po pewnym czasie stan systemu powraca do punktu wyjścia
ROZWÓJ SPOŁECZNY
Rozwój społeczny jest pewnym rodzajem procesu społecznego charakteryzującym się tym, że:
kierunek procesu jest pozytywny, tzn. zwiększa się natężenie pewnej zmiennej
kierunkowa sekwencja zmian społecznych jest uruchamiana przez czynniki endogenne i egzogenne
1. Rozwój jednoliniowy (unilinearny)
2. Rozwój wieloliniowy (multilinearny)
POSTĘP SPOŁECZNY
Jest to taki proces rozwojowy, którego kierunek jest wartościowany, oceniany pozytywnie; realizuje ważne społecznie wartości.
Przeciwieństwem postępu jest regres.
Postęp jest zrelatywizowany grupowo i historycznie.
Wizje postępu:
Sakralna - czynnikiem sprawczym jest Bóg
Mechanistyczna - czynnikiem sprawczym są mechanizmy zawarte w społeczeństwie
Humanistyczna - czynnikiem sprawczym jest jednostka