Metodologia 25 I 2011

SLAJD 1

ARCHEOLOGIA PROCESUALNA

- Nowa archeologia bardzo silnie wyrasta z funkcjonalizmu. Oraz neoewolucjonizmu. Determinizmy: ekologiczny, technologiczny, demograficzny.

SLAJD 2

KULTURA rozumiana jest tu jako swoistej organizacji rzeczy i zjawisk. Kultura bardzo silnie uzależniona od technologii. Szereg praw nauk przyrodniczych zostało tu adaptowanych.

Zmienność przedmiotów opisana została jako zmienność norm kulturowych. Jest to ekstra somatyczny sposób adaptacji człowieka do środowiska. Kultura jest systemem składającym się z poszczególnych elementów, który wyznacza funkcje i ramy realizacji tejże adaptacji. Związane z nim zmienne posiadały swój wyraz w systemie, którego najistotniejszym aspektem była zmiana procesualna.

SLAJD 3

Czynnikiem zmian miało byś środowisko naturalne, stąd zmiany w strukturze kultury tłumaczono jako efekt przystosowań do środowiska. W systemie kulturowym Binford wyróżnił trzy podstawowe podsystemy: technologiczny, społeczny i ideologiczny. Jednak najważniejszą rolę przypisano podsystemowi technologicznemu uznając go za nadrzędny w stosunku wobec str. Społecznej.

Kultura materialna to zastygła kultura żywa.

SLAJD 4

Stosowano szeroko procedury wyjaśniania oparte na modelu dedukcyjno-nomologicznym, oraz odwoływanie się do praw lub prawidłowości. Wnioskowanie i testowanie prawdziwości hipotez stało się tu podstawą zdobywania wiedzy.

Systemy kulturowe rozumiano najczęściej jako systemy synchroniczne.

Materialność, zabytki są jedynie korelatami kultury.

Zabytki analizowane pod kątem zachowań. Zwrot w stronę analiz behawioralnych.

SLAJD 5

Archeologia kontekstualna, symboliczno strukturalna

Czym jest źródło archeologiczne? Podstawowe pytanie. Jakie znaczenie dadzą się z niego odczytać?

-przedmiot w kontekście innych przedmiotów, odczytanie jego miejsca w strukturze funkcjonalnym, obserwacje paleoekologiczne, organizację pracy, wielkość osad, odniesienie do struktur społ i gosp.

-źródło archeologiczne jako rodzaj „tekstu” do odczytania, zwrócenie uwagi na symbolizm.

SLAJD 6

Odczytywanie tekstów kultury materialnej

Sposób odczytania kultury.

Podstawowa teza, że istnieją powszechne metody, wzorce zapisu informacji.

Oczywiście istnieją różnice pomiędzy językami naturalnymi, a kulturą materialną, Kultura materialna nie posiada gramatyki, słownika, symbole są wieloznaczne, prostota przekazu informacji, Kultura materialna jest „prostsza”.

Kultura materialna odczytana przez kontekst - kontekstualnie.

SLAJD 7

W działaniach zmierzających do odczytanie kultury symbolicznej archeolodzy rozpoczynają analizy od rozpoznania podobieństw/różnic, kwalifikują np. naczynie do konkretnego typu, na bazie zauważalnych podobieństw/różnic nadawane SA następujące znaczenie:

Grób, szpila, kobieta.

SLAJD 8

Rodzaje wymiary podobieństw/różnic:

Czasowy - równoczasowość występowania przedmiotów powoduje umieszczenie ich w tym samym kontekście.

Przestrzenny - ustalenie symbolicznych i funkcjonalnych znaczeń na podstawie przestrzennego rozmieszczenia przedmiotów lub stanowiska na danym obszarze, (zgrupowaniach, regularne odstępy), np.: identyfikacja źródeł surowca, zakreśleniu na mapie zasięgu zjawiska.

Jednostki de pozycyjnej (jama, grób - zespół zwarty) - istotność obserwacji współwystępowania przedmiotów w takich jednostkach.

Wymiar typologiczny - rozpoznanie wymiaru typologicznego, podobieństwa, różnic przedmiotu.

Wymiar funkcjonalny.

SLAJD 9

DEFINICJA KONTEKSTU:

Kontekst to całość wszystkich znaczących wymiarów uporządkowania związanych z przedmiotem.

Dla interpretacji ważne jest zastosowanie metod zaczerpniętych z hermeneutyki.

Szczegół powinien być odniesiony do całości, całość do szczegółu, poruszamy się tu w jedną i drugą stronę aż do uzyskania harmonii.

W podejściu kontekstualnym proces interpretacji polega na poszukiwaniu podobieństw i różnic między danymi, jednocześnie jednak identyfikowanie różnic i podobieństw jest interpretacją. W praktyce więc analiza kontekstualna polega na przechodzeniu od danych do teorii i powrotem, w wypróbowanie różnych teorii.

Interpretacja przeszłości zawarta jest w procedurze zadawania pytań i poszukiwania odpowiedzi.

Sam przedmiot oczywiście jest niemy, ale w kontekście innych.

SLAJD 10

Koncepcje kultury (antropologiczne)

Jest 168 definicji kultury:

PODZIAŁ

OPISOWE

Definicja kultury Taylora (1871): “Kultura czyli cywilizacja w szerokim znaczeniu etnograficznym jest złożoną całością, która obejmuje wiedzę, wierzenia, strukturę, prawo, moralność, zwyczaje i wszelkie inne zdolności i nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa”.

Kultura jest całokształtem ludzkiego dorobku.

SLAJD 11

Historyczne (ekspozycja mechanizmów kultury, dziedziczenia…)

Definicja S. Czarnowskiego: kulturę okresla ona jako „całokształt zobiektywizowanych el;ementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup z racji swej obiektywizacji ustalkonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie”.

Definicja S. Czarnowskiego jest: historyczna (dorobek), genetyczna (dorobek społeczny) jak i normatywna (ustalenia).

SLAJD 12

NORMATYWNE - wskazujące na powszechniki kultury w jej stadiach (religia, magia - do biurokracji, ekonomiki rynkowej).

PSYCHOLOGICZNE (podkreślenie wagi mechanizmów psychicznych) kultura jako sposób dostosowania się do środowiska, zwrócenie uwagi na mechanizmy językowe.

GENETYCZNE - podkreślenie wagi naturalno-społecznych źródeł kultur.

STRUKTURALISTYCZNE (nacisk na całościowy charakter kultury).

SLAJD 13

We współczesnej antropologii kultura jest zbiorem przekonań, rodzaj wiedzy. Kultura jest tu konstruktorem teoretycznym, którego empirycznym przejawem są zachowania czy wytwory. Społeczno - regulacyjna teoria kultury wg. Jerzego Kmity:

Kultura jako zbiór przekonań „normatywno-dyrektywalnych”.

SLAJD 14

SYSTEMOWE UJĘCIA KLULTURY

(kultura jako system)

Funkcjoinalizm B. Malinowskmiego akcentuje uczestnictwo człowieka w kulturze. Kultura to proces i produkt tworzony utrzymywany i rozwijany przez działania i współdziałania ludzi”. Koncepcja ta akcentuje motywy postępowania - potrzeby rezultaty. Pytania o rezultaty materialne i środki ich osiągnięcia, uczestnictwo jednostek i grup w kulturze, tradycje działań. Funkcjonalizm poszukuje stałości, równowagi systemów kulturowych, mechanizmów samo naprawienia, Stad przekonanie o związku różnych elementów życia społecznego. Definicja Markariana: kultura stanowi społecznie determinowaną, organizowaną i celowościowo ukierunkowaną działalnością ludzką. Akcentowana jest tu behawioralna strona kultury.

Funkcjonalizm Parsonsa. W jego ujęciu kultura służy zrozumieniu życia społecznego, jest czynnikiem stabilizującym, integrującym a równocześnie kontrolującym zachowania ludzi. Jest systemem złożonym z podsystemów:

SLAJD 15

-poznawczy (funkcja adaptacyjna),

-katektyczny (f. osiągania celów),

-oceniający (f. integracyjna),

-uzasadniajacy (podtrzymywania wzorów).

Ewolucja polega na wzrastaniu zdolności adaptacyjnych.

SLAJD 16

Procedury emiczno etyczne

Celem rozpoznania kultury powino być jej rozpoznanie od wewnątrz, od strony uczestników kultury - emicznie.

Natomiast zwykle - charakter etyczny - od zewnątrz.

Dane „etyczne” umożliwiają dotarcie emicznej warstwy kultury.

SLAJD 17

SEMIOTYCZNO-STRUKTURALNA KONCEPCJA

Inspiracją była tu koncepcja systemów. Zjawiska kultury są tu uporządkowanymi układami wielu elementów powiązanych relacjami typowymi dla danego układu.

Procedura badawcza musi odpowiedzieć na pytanie czy mamy do czynienia z systemem a nastepnie jak on funkcjonuje. Uwaga boczna koncentruje się na relacjach, złożoności należy rozpoznać układ struktury elementów z jakich składa się kultura.

Analiza systemowa oznacza w tym przypadku rozpoznanie znaczeń. Stąd też rekonstrukcja kultury polega na ożywieniu kodu znaczeń.

SLAJD 18

Systemowa Koncepcja kultury w ujęciu Marksistowskim

W rzeczywistości społecznej funkcjonują hierarchiczne struktury (sfery) tej rzeczywistości. Poszczególnym sferom odpowiadają samodzielne rodzaje pracy. Najistotniejszym sektorem praktyki społecznej jest praktyka produkcji, podporządkowane jej są sfery prawna czy świadomościowa.

---