Stowarzyszenie zwykłe jest określane jako „uproszczona formuła stowarzyszenia”. Nie ma ono osobowości prawnej. Realizuje cel społeczny, w oparciu o uchwalony regulamin. Stowarzyszenia zwykłe nie rejestrują się w Krajowym Rejestrze Sądowym, tylko u starosty.
Stowarzyszenia zwykłe:
mają prostszą strukturę organizacyjną,
nie mają osobowości prawnej,
wiążą się z mniej zawiłymi formalnościami przy zakładaniu,
mają ograniczone źródła finansowania - mogą to być tylko składki członkowskie.
Założenie stowarzyszenia zwykłego
Stowarzyszenie zwykłe mogą utworzyć co najmniej 3 osoby fizyczne (art. 40-43 ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Osoby prawne (np. firmy, inne organizacje) nie mogą być założycielami ani członkami stowarzyszenia zwykłego. Osoby zakładające stowarzyszenie zwykłe, decydują, jaka będzie nazwa stowarzyszenia i po co ono powstaje (jaki jest jego cel). Ustalają też, gdzie stowarzyszenie ma swoją siedzibę jaki ma teren działania oraz określają regulamin działalności (dokument ten pełni taką rolę, jak statut w stowarzyszeniu zarejestrowanym). Wybierają również przedstawiciela, który będzie reprezentował stowarzyszenie.
Następnie zgłaszają (pisemnie) utworzenie stowarzyszenia do organu nadzorującego - zwykle jest to wydział spraw obywatelskich w starostwie powiatowym, właściwym ze względu na siedzibę stowarzyszenia. Aby stowarzyszenie zostało wpisane do ewidencji starosty musi złożyć u niego odpowiednie dokumenty. Jakie? O to najlepiej zapytać we właściwym dla siedziby organizacji starostwie. Najczęściej wymagane dokumenty to:
wniosek o wpisanie do ewidencji stowarzyszeń; we wniosku powinny być: data jego sporządzenia, nazwa organu, do którego jest kierowany (czyli starosty), adres siedziby stowarzyszenia, numer telefonu kontaktowego do przedstawiciela, podpis przedstawiciela;
regulamin działalności (3 egzemplarze).
Jak wynika ze stron internetowych wielu urzędów powiatowych zazwyczaj żądają one także następujących dokumentów:
protokół z zebrania założycielskiego podpisany przez przewodniczącego zebrania i protokolanta wraz z załącznikami: uchwałą o powołaniu organizacji, uchwałą o zatwierdzeniu regulaminu działalności, uchwałą o powołaniu 3-osobowego komitetu założycielskiego wraz z umocowaniem do wszelkich czynności związanych z wpisem do ewidencji
lista założycieli, zawierająca: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, własnoręczny podpis (czasami wymagany jest też numer PESEL)
lista obecności na zebraniu założycielskim (założyciele i osoby biorące udział w zebraniu)
Za wniosek o rejestrację opłaty skarbowe wynoszą 5 zł, a za każdy załącznik - 50 gr. Starostwo ma na odpowiedź 30 dni od dnia złożenia wniosku.
Starosta - jeśli nie ma uwag i zastrzeżeń co do celu powstania stowarzyszenia - wpisuje je do swojej ewidencji stowarzyszeń. Jeśli w ciągu tych 30 dni starostwo powiatowe nie zakaże działalności stowarzyszenia (np. z powodu niezgodności regulaminu z przepisami prawa) może ono rozpocząć działalność.
Zawiązanie stowarzyszenia zwykłego jest prostszym, niż utworzenie stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS, sposobem na podjęcie i prowadzenie formalnej działalności społecznej. Ale wiąże się też z pewnymi ograniczeniami. Mówiąc językiem prawnym: stowarzyszenie zwykłe nie jest podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego (nie ma zdolności prawnej) oraz nie ma zdolności do czynności prawnych. W praktyce oznacza to, że np. nie może zawierać umów o przyznaniu dotacji, czy o wykonaniu zadania publicznego lub innej usługi.
Stowarzyszenia zwykłe nie mogą:
powoływać swoich oddziałów terenowych,
łączyć się w związki stowarzyszeń,
zrzeszać osób prawnych (np. innych stowarzyszeń, firm itp.),
prowadzić działalności gospodarczej,
przyjmować darowizn, spadków, zapisów, otrzymywać dotacji, korzystać z ofiarności publicznej.
Finansowanie
Jedynym źródłem finansowania działalności stowarzyszenia zwykłego są składki jego członków (są to jedyne dozwolone przez prawo przychody stowarzyszeń zwykłych).
Składki członkowskie są zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 40 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych).
Zdolność sądowa
Stowarzyszenie zwykłe nie ma osobowości prawnej, ale jest organizacją społeczną i w związku z tym ma zdolność sądową. Oznacza to, że może występować przed sądem jako strona, w sprawach związanych z celami zapisanymi w swoim regulaminie (art. 64 k.p.c.).
Nadzór zewnętrzny
Organem nadzoru dla stowarzyszenia zwykłego, tak jak dla stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS, jest starosta lub prezydent miasta, jeśli stowarzyszenie ma siedzibę w mieście na prawach powiatu.
Obowiązki stowarzyszenia zwykłego
Stowarzyszenie zwykłe musi uzyskać numer REGON, NIP oraz musi założyć konto bankowe i składać sprawozdania. Więcej o tych formalnościach http://www.ngo.pl/x/366270