Funkcje układu nerwowego:

• odbiera i analizuje bodźce płynące z narządów wewnętrznych, a także docierające ze środowiska zewnętrznego

• wywołuje odpowiednie reakcje organizmu

• kontroluje i koordynuje pracę wszystkich pozostałych układów

Tkanka nerwowa- składa się głównie z komórek nerwowych zwanych neuronami. Ich zadaniem jest przekazywanie informacji pomiędzy narządami oraz zbieranie danych ze środowiska zewnętrznego

Impulsy nerwowe - słabe impulsy elektryczne wytwarzane przez neurony. Neuron ma 2 rodzaje wypustek za pomocą których łączą się ze sobą lub z komórkami innych tkanek dendryty i akson

Dendryty - liczne, krótkie wypustki; jeden neuron może posiadać ich kilka tys. Akson - pojedyncza, długa wypustka nazywana również włóknem nerwowym. Wokół aksonów ( niektórych ) znajduje się osłonka mielinowa - zwiększa szybkość przekazywania impulsów nerwowych Nerw -składa się z wiązek włókien nerwowych Synapsy obszar aksonu który łączą się z dendrytami drugiego neuronu gdzie przekazywany jest impuls ( w tym miejscu < synapsy >znajduje się szczelina synaptyczna )

Neuroprzekaźniki -substancja chemiczna za pomocą której przekazywane są informacje

Tkanka Glejowa- zbudowany jest z niej układ nerwowy złożona jest z komórek glejowych.

Komórki glejowe wypełniają przestrzenie między neuronami i stanowią dla nich podporę. Pełnią też funkcje ochronne i pośredniczą w przekazywaniu tlenu i substancji odżywczych z krwi do neuronów

BUDOWA UKŁADU NERWOWEGO:

Ośrodkowy układ nerwowy - zbudowany z mózgowia i rdzenia kręgowego a) pełni funkcje centrum i kontroli całego organizmu. b) analizuje informacje docierające z otoczenia c) przekazuje polecenia do odpowiednich narządów - Obwodowy układ nerwowy - składa się z nerwów wychodzących z układu ośrodkowego a) przekazuje informacje pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym a pozostałymi częściami organizmu b) część zakończeń nerwowych obwodowego układu nerwowego odbiera informacje ze środowiska zewnętrznego

Układ nerwowy ze względu na działanie składa się również z części somatycznej i autonomicznej :

Somatyczny układ nerwowy - umożliwia kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym - z pomocą zmysłów odbiera bodźce z otoczenia. Działanie układu zależy od naszej woli

Autonomiczny układ nerwowy - kieruje pracą narządów wewnętrznych oraz procesami przemiany materii jego działanie nie podlega naszej woli. Działanie układu autonomicznego kontrolują ośrodki nerwowe znajdujące się w mózgowiu i rdzeniu kręgowym Układ autonomiczny składa się z części : współczulną i przywspółczulną - działają przeciwstawnie. Część współczulna - część układu autonomicznego. Przyśpiesza pracy danego narządu dzięki temu każdy narząd pracuje w tempie korzystnym dla organizmu.( np. przyśpiesza oddychanie, zwiększa szybkość pracy serca i ciśnienia krwi przyśpiesza przemianę materii w komórkach)

Część przywspółczulna - część układu autonomicznego. Zwalnia pracę danego narządu i spowalnia przemianę materii dzięki temu każdy narząd pracuje w tempie korzystnym dla organizmu.( związana z odpoczynkiem ). Łagodzi efekty pobudzenia organizmu przez układ współczulny

Mózgowie- najbardziej złożony element układu nerwowego. Pokrywają go cienkie błony ochronne tz. opony mózgowe. składa się z : Istoty szarej- leży na powierzchni, składa się z ciał komórek nerwowych. Odbiera ona i analizuje informacje płynące z narządów Istoty białej - znajdującej się pod istotą szarą, tworzą ja włókna nerwowe. Przewodzi ona impulsy do mózgowia i z mózgowia oraz pomiędzy różnymi jego częściami

Mózgowie składa się z :

- mózgu- mózgowia- pnia mózgu Mózg -jest największą częścią mózgowia odpowiada za podejmowanie świadomych decyzji i wykonywanie czynności. Dzięki niemu możemy uczyć się, zapamiętywać bądź odbierać emocje istota szara ma tu postać kory mózgowej. Mózg składa się z dwóch półkul prawej i lewej. Prawa odbiera informacje z lewej połowy ciała i kontroluje ją. Lewa - przeciwieństwo prawej ( tz kontroluje prawą część ciała)

Móżdżek -znajduje się tylniej części mózgowia. Podobnie jak mózg dzieli się na dwie półkule. Móżdzek jest odpowiedzialny za utrzymanie równowagi, odpowiednią siłę skurczów mięśni a także za koordynacje ruchową.

Pień mózgu - zajmuje pozostałą część mózgowia. Kieruje on wieloma funkcjami organizmu które nie zależą od naszej woli np. Oddychanie czy trawienie

Rdzeń kręgowy - jest połączony z pniem mózgu, pokrywają go błony pełniące funkcje taką samą co opony mózgowe, mieści się w kanale kręgowym . Rdzeń składa się z istoty szarej ( litera H w środku) i istoty białej od zewnątrz. Do zadań rdzenia kręgowego należy :-przewodzenie impulsów nerwowych z różnych części ciała do mózgowia i z powrotem-kierowanie niektórymi procesami zachodzącymi niezależnie od naszej woli.

Obwodowy układ nerwowy-za pomocą nerwów przekazuje informacje np. o bólu. Nerwy u. obwodowego występują w parach po przeciwległych stronach ciała.. w ich skład wchodzą2 rodzaje włókien nerwowych:- Włókna czuciowe- przewodzą impulsy z różnych narządów i receptorów do układu ośrodkowego- włókna ruchowe- przewodzą impulsy nerwowe z układu ośrodkowego do mięśni i gruczołów Nerwy czaszkowe ( mózgowe)- 12 par! biorę początek w mózgowiu a kończą się na narządach głowy lub pezchodzą do tułowia odpowiadają za :- odbieranie bodźców z narządów zmysłów i przekazywanie ich do mózgowia- pobudzanie do skurczu mięśni głowy i szyi umożliwiające poruszanie głową oczami i językiem i mimikę

Nerwy rdzeniowe - zaczynają się w rdzeniu kręgowym ich nazwy pochodzą od odcinków kręgosłupa. ( czyli tak jak kręgów jest ich 31par) każdy nerw posiada dwa rozgałęzienia z których jedno biegnie po przedniej a drugie po tylniej części ciała. Do ich zadań należy :-odbieranie bodźców płynących ze skóry na tułowiu i kończynach,- pobudzanie do skurczu mięśni tułowia i kończyn

Łuk odruchowy- droga którą pokonuje impuls nerwowy w organizmie Receptor- część łuku odruchowego ,narząd odbierający bodziec

Neuron pośredniczący- część ośrodkowego układu nerwowego

Efektor- narząd wykonujący daną czynność np. mięsień

Odruch- reakcja organizmu na bodziec

Odruchy wrodzone (bezwarunkowe)- odruchy których człowiek nie musi się uczyć. Zachodzą automatycznie i niezmiennie( np. wydzielanie śliny podczas jedzenia)

Odruchy nabyte ( warunkowe) - odruchy które ni są od urodzenia , kształtowane w określonych sytuacjach . Odruchy warunkowe tworzą się przez całe życie. Nie zachodzą automatycznie, dzięki tym odruchom nabywamy umiejętności.

---