Drama - polega na komunikacji między uczestnikami, skupia się więc na doświadczeniu jej uczestników i ich indywidualnym rozwoju. Angażuje gest, ruch, myśl, emocje, wyobraźnię. Dzięki zespołowym grom dramowym wszystkie te sfery osobowości dziecka są uruchamiane, co przyspiesza jego psychiczne dojrzewanie.
Zastosowanie dramy jako metody pracy z dziećmi umożliwia:
- rozwijanie w dziecku wiary w siebie;
- kształcenie pełnej osobowości, pobudzanie harmonijnego rozwoju;
- rozszerzenie zakresu aktywności dziecka;
- wykorzystanie wychowawczego oddziaływania zespołu rówieśników;
- wykorzystywanie w codziennej praktyce wychowawczej elementów sztuki w różnych jej przejawach (muzyka, teatr, plastyka);
- rozwijanie wrażliwości, wyobraźni i doświadczeń
- stwarzanie takiej sytuacji, w których dziecko uczy się dokonywać samodzielnych wyborów i podejmować decyzje;
- kształtowanie postawy otwartej i kreatywnej;
- nacisk na indywidualny rozwój dziecka;
- rozwijanie i wzbogacanie słownictwa.
K. Pankowska wyróżnia następujące techniki dramy:
- rozgrzewka - ma na celu uelastycznienie psychofizyczne uczestników, uwolnienie od napięć;
- gry u zabawy - są potrzebne szczególnie na początku pracy z uczniami. Służą do integracji, przełamywania lodów, dodawania odwagi;
- ćwiczenia wstępne - są włączane do dramy jako kroki prowadzące do jej istoty. Są użyteczne jako wstępny sondaż opinii do dalszego poprowadzenia dramy;
- elementy pantomimy - swobodna, spontaniczna, a jednocześnie wymagająca precyzji forma, szczególnie lubiana przez dzieci;
- stop klatka - obraz zatrzymany w ruchu, polega na zatrzymaniu akcji, zastygnięcia w bezruchu. Skupia uwagę na jakimś ważnym aspekcie tematu, dając czas na jego analizę, zachęca do dyskusji „po za akcją”;
- „tworzenie pomników” - polega na uplastycznieniu sytuacji: jako tworzywo do uformowania „rzeźby” służą członkowie grupy, w których jedna osoba (lub więcej) występuje w roli rzeźbiarza;
- rysowanie, pisanie - chodzi o rysowanie czy pisanie w trakcie dramy (nie przed czy po), występuje jako jej element. Rysowanie uwiarygodnia sytuację, konkretyzuje wyobrażenia. Pisanie zaś pomaga pogłębić przeżycie, skłania do refleksji;
- etiudy dramowe - polegają na pracy w grupach na zadany temat, np. wymyślanie akcji dramowej do tematu „podróż”. Dają możliwość zbudowania serii powiązanych scenek;
- wywiady, rozmowy - forma pracy dla różnych grup wiekowych związana z mediami, sądami, różnego rodzaju instytucjami życia społecznego, itp.
- dokumentowanie - polega na zbieraniu materiałów (informacji) na określony temat. Może zawierać elementy innych technik: wywiadów, rysowania, pisania tekstów;
- sytuacje stymulowane - w miarę ścisłe określenie ról i sytuacji do odegrania. Motywują do otwartego wypowiadania się, są dobrym sposobem do zderzania różnych punktów widzenia;
- zebrania i spotkania - mogą dotyczyć sytuacji szkolnych (np. spotkań młodzieży z dyrektorem, nauczycieli z rodzicami), społecznych, rodzinnych, politycznych;
- improwizacja rozwinięta - ta forma pracy najbliższa jest autentycznemu doświadczeniu. Udział w niej bierze cała grupa wraz z nauczycielem, który także występuje „w roli” i kontroluje sytuację „od wewnątrz”.
Funkcje dramy:
- funkcja diagnostyczna,
- funkcja wychowawcza,
- funkcja kształcąca,
- funkcja terapeutyczna,
- funkcja kreatywna,
- funkcja stymulująca,
- funkcja rozrywkowa.
Dziesięć wskazówek dla nauczyciela dramy:
Najważniejszy jest właściwy dobór tematu dramy.
Natychmiastowe pobudzenie zainteresowania uczniów.
Należy wprowadzać temat krótko i konkretnie.
Przy wprowadzeniu tematu i w trakcie jego rozwijania, należy używać języka prostego, zrozumiałego dla uczniów.
Niezwykle ważny jest tekst pedagogiczny i życzliwość. Zamiast krytyki stosujemy pochwały, jako przejaw uznania dla wysiłków i twórczej pracy uczniów.
Nie powinno się korygować w trakcie trwania działań dramowych błędów językowych uczniów.
Nie obawiajmy się przyznawać do własnej niewiedzy. Pozwólmy uczniom „wiedzieć lepiej od nauczyciela”.
W trakcie rozwijania dramy należy „iść za uczniem”, śledząc jego tok myślenia i przekładania go na działanie.
Używajmy różnych łatwo dostępnych materiałów pomocniczych i rekwizytów w celu zainspirowania i ożywienia samodzielnej pracy uczniów.
W trakcie dyskusji po dramie dajmy możliwość swobodnego wypowiedzenia się jej uczestnikom.