Makroekonomia - bada gospodarkę jako całość, bierze pod uwagę wszystkie procesy zachodzące w gospodarce.
Makroekonomia:
-badanie inflacji
-badanie bezrobocia
-dochody
-polityka zagraniczna
-podaż pieniądza
-ceny, cła
3 grupy przedmiotów działających w gospodarce:
-przedsiębiorstwa
-gospodarstwa domowe
-państwo
Cele i narzędzia w makroekonomii:
Cele
-Produkcja
Wysoki poziom zarówno bezwzględny jak i w stosunku do rozporządzalnego potencjału. /ilościowy i możl. produk/.
-Zatrudnienie
wysoki poziom zatrudnienia /a tym samym niski poziom bezrob. przymusowego/
-Stabilność poziomu cen
Przy swobodnej grze sił rynkowych (przy wolnym rynku) rynek sam się reguluje żeby nie było zbyt wysokiej inflacji bez ingerencji z zewnątrz.
-Finanse zagraniczne
stabilność kursu waluty, równowaga eksportu i importu. Jeżeli eksp. = import => najlepiej
Narzędzia
-Polityka fiskalna
podatki, wydatki rządowe
-Polityka pieniężna
kontrola podaży pieniądza, wywierająca wpływ na stopy procentowe /Rada polityki pieniężnej/
-Polityka dochodowa
od swobodnego kształtowania relacji płac i cen do środków kontroli.
-Stosunki międzynarodowe
polityka handlu zagranicznego
interwencjalizm w stosunku do kursów walutowych.
3 schematy które można rozpatrzyć to
Gospodarka 2-podmiotowa (gosp. domowe + przedsiębiorstwa)
Gospodarka 3-podmiotowa zamknięta (gosp. domowe + przedsięb. +państwo)
Gospodarka 3-podmiotowa otwarta (gospodars. domowe + przedsięb. + państwo + handel zagraniczny)
Sektor gospodarki
-przemysł
-rolnictwo
-transport
-budownictwo
-łączność
-handel
Produkcja globalna to wartość wytworzonej produkcji dóbr i usług w ciągu roku w przedsiębiorstwach wszystkich sektorów gospodarki
Produkcja globalna jest większa od wartości dodanej i składa się z wartości przeniesionej i wartości dodanej
Wartość przeniesiona to wartość wszystkich nabytych z zewnątrz i zużytych do produkcji materiałów, półproduktów, paliwa, energii (metal, drewno).
Wartość dodana to suma nowo wytworzonej wartości w przedsiębiorstwach (praca)
Produkt finalny jest to wytworzony produkt, którego proces produkcyjny został zakończony czyli nie będzie podlegał dalszemu przetwarzaniu, jest sprzedawany ostatecznemu konsumentowi (ławka).
Mogą to być dobra konsumpcyjne lub inwestycyjne
Suma wartości produktów finalnych w gospodarce jest mniejsza od wartości produkcji globalnej w gospodarce.
RACHUNEK DOCHODU NARODOWY
Produkt krajowy brutto jest miarą produkcji wytworzonej przez czynniki produkcji zlokalizowane na terenie danego kraju, niezależnie od tego kto jest ich właścicielem (podział czysto geograficzny)
Metody liczenia produktu krajowego brutto
Sumowanie wartości dodanej
Sumowanie wartości dóbr finalnych
Sumowanie dochodów czynników wytwórczych
Dochód narodowy jest to ilość pieniędzy jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi po odłożeniu odpow. Ilości pieniędzy wystarcz. do sfinansow. Amortyz. I utrzymania istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie.
Bezrobocie przymusowe
Koniunkturalne -związane z obecną sytuacją gospodarki
Strukturalne -związane ze strukturą gospodarki np. rejon śląska
Klasyczne -związane z najniższą płacą i obciążeniami np. zus
Bezrobocie dobrowolne
Frykcyjne -w okresie zmiany pracy
Naturalne -np. osoby niepełnosprawne
Prawo Okuna -wzrost bezrobocia o 1% ponad bezrobocie naturalne powoduje spadek potencjalnego PKB o 2,5%
BN + 1% = PKB - 2,5%
Sposoby przeciwdziałania bezrobociu
Ograniczenie roli państwa w gospodarce np. poprzez szeroką prywatyzację
Znoszenie barier administracyjnych utrudniających rozwój
Utrzymanie niskich barier obciążeń podatkowych i składnikowych
Inne:
Subwencjonowanie gospodarki /dotacje/
Zmniejszenie podaży siły roboczej np. poprzez wcześniejsze emerytury
Organizowanie robót publicznych
Wspieranie przedsiębiorstw
Pieniądz
Formy pieniądza na początku wymiana barterowa cały czas żywa w Argentynie targi barterowe bardzo bezpieczna w handlu z państwami mało stabilnymi
Pieniądz kruszcowy -opierał się na metalach kolorowych
Pieniądz miernik wartości
Środek cyrkulacji czyli wymiany
środek płatniczy występujący w transakcjach kredytowych
Środek tezauryzacji sposób przechowywania majatku
Pieniądz światowy np. dolar marka euro
Ilość pieniądza musi być ograniczona, musi on być podzielny, łatwo przenośny i trwały.
Czynniki wpływające na popyt pieniądza
Dochód osobisty i bogactwo
Stopy procentowe /im wyższe tym mniej oszczędności/
Spodziewana stopa inflacji
Poziom cen w gospodarce /im niższe tym więcej będziemy kupować/
Czynniki instytucjonalne /wpływ banków, przedsiębiorstw/
Popyt transakcyjny-potrzebujemy pieniędzy na potrzeby codzienne
Popyt przezornościowy -odkładamy np. na rachunki lub inne /czarna godzina/
Popyt spekulacyjny- kupić taniej, sprzedać drożej
Banki
Rola banków: obrót pieniężny obsługa
Funkcje banków
Ekonomiczne-przetwarzanie pieniadza inwestycyjnego w pieniądz inwestycyjny
Rachunkowo-operacyjne - obsługa rachunków przelewy płatnośi
Usługowa-obrót papierami wartosciowymi
Bank Centralny udziela pożyczek innym bankom, rozliczeni między bankami, kredytuje budżet państwowy, realizuje politykę państwa, odpowiada za politykę walutową, gromadzi rezerwę walutową jest bankiem emisyjnym emituje obligacje skarbu państwa
Aktywa Banku Centralnego
Zapasy w złocie
Należności zagraniczne
Udzielone kredyty
Papiery wartościowe
Pasywa
Pieniądz rezerwowy
Gotówka w obiegu
Lokaty dobrowolne banków
Rachunki walutowe
Oprócz Banku Centralnego są także banki handlowe inwestycyjne /kredyty długoterminowe na konkretne inwestycje/, oszczędnościowe /lokaty/, spółdzielcze /BGŻ/, specjalnego przeznaczenia /Volkswagen Bank/
Typy kredytów
Inwestycyjne, obrotowe /5 lat/, konsumpcyjne (pieniężny i towarowy)
Funkcje kredytów
Emisyjna, dochodowa, kontrolna