W sensie ustawowym Pomoc Społeczna jest instytucją Polityki Społecznej mającej na celu pomoc osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnej sytuacji życiowej, których nie są wstanie pokonać wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia .
Pomoc Społeczna może być realizowana przez różne podmioty do, których zalicza się pomoc
państwową
niepubliczną
prywatna
organizacje
i stowarzyszenia.
Pomoc Społeczna ma szeroki zakres działania , obejmuję:
ratownictwo
opiekę społeczną
wsparcie
W Polskiej tradycji terminologicznej brak jest jednoznacznego stanowiska na temat opieki i pomocy.
Jedni stosują te terminy zamiennie inni wskazują na potrzebę ich rozróżnienia.
Historycznie termin opieka był używany w okresie międzywojennym, w czasach PRL-u stosowano je zamiennie a po 1989 roku jako oficjalną nazwę przyjęto termin Pomoc Społeczna .Odwołując się do twórczyni pedagogiki społecznej Heleny Radlińskiej że opieka i pomoc to dwa odmienne rodzaje działania .Opieka jest działalnością o charakterze kompensacyjno- rewalidacyjnym. Dotyczy jednostek nie zdolnych do samodzielnego życia za, którą sprawujący opiekę bierze odpowiedzialność, ma ona charakter ciągły. np rodzice i dzieci. Opieka jest działaniem, które ubezwłasnowolnia, ogranicza albo nawet uniemożliwia własną inicjatywę .Jest ona stosowana w zakładach dla przewlekle chorych , usługach opiekuńczych .Natomiast pomoc ma zastosowania w sytuacjach trudnych, jest doraźna lub okresowa. Funkcją odpowiednio sprawowanej pomocy powinno być stopniowe doprowadzenie podopiecznego do samodzielności i niezależności życiowej.
Jej zasada stanowi dopomaganie w rozwoju co zakłada świadome współuczestnictwo i współpraca otrzymującego pomoc. Oznacza to zachowanie odpowiedzialności za siebie oraz brak podporządkowania osobie udzielającej pomocy. Przykładami instytucji Pomocy Społecznej są : Kluby Seniora , Poradnie, Świetlice młodzieżowe . Wg Zalewskiego w praktyce obydwie te formy nie występują w postaci czystej ale są wzajemnie ze sobą przemieszanego stanowi co stanowi argument na rzecz zamiennego używania tych pojęć. Następnie Zalewski uważa, że przyczyną problemów z używaniem terminów opieka i pomoc jest przemieszanie racji merytorycznych, ideologicznych i politycznych .
Termin opieka często łączy się z działaniami dobroczynnymi i filantropijnymi jako niższy etap w rozwoju i ewolucji usług socjalnych co w PRL-u było argumentem ideologicznym służącym przeciwstawianiu się nowoczesnej socjalizacji pomocy społecznej przestarzałej i nieefektywnej okresu międzywojennego.
Zastąpienie terminu opieka pomocą społeczną w nowej ustawie o pomocy społecznej z 1999 roku miało zgodnie z ta samą logiką oznaczać nowa jakość działania instytucji pomocy Społecznej w okresie transformacji. Zalewki proponuje traktować instytucje Pomocy Społecznej i opieki jako komplementarne uzupełnienie względem siebie części współtworzących system ochrony socjalnej o takich cechach jak:
Zindywidualizowany charakter przyznawania świadczeń ze względu na potrzebę
Wyznaczenie wysokości świadczeń na poziomie minimum egzystencji i bez roszczeniowy charakter świadczeń
Finansowanie świadczeń z budżetu Państwowego i Samorządowego
Subsydiarny charakter świadczeń ( w pierwszej kolejności pomocy powinien udzielić krąg najbliższych osób
Potrzeby Społeczne
Potrzebę jako termin psychologiczny będziemy uznawali jako stan Braku czegoś co w związku ze strukturą, indywidualnym doświadczeniem oraz miejscem jednostki w społeczeństwie jest niezbędne do utrzymania jej przy życiu, umożliwiania jej rozwój, utrzymania rolo społecznej i zachowania równowagi psychicznej. Wg koncepcji Kosowskiego potrzeby stanowią sprzyjające lub konieczne do realizacji różnie pojmowanych celów co pośrednio wiąże potrzeby z brakiem środków na realizację celów. Wg tej koncepcji wyznaczone cele wyznaczają potrzeby. Potrzebę można definiować najkrócej jako odczuwanie przez jednostkę stan braku czegoś.