integracja2, instytucje i źródła prawa UE


Integracja: zaawansowane formy współpracy grupy krajów i ich podmiotów ekonomicznych (A. Marszałek).

Przez integrację należy rozumieć wytworzenie się, w oparciu o wykształconą jednolitą strukturę ekonomiczną, pewnego organizmu gospodarczego obejmującego grupę krajów, organizmu, który ze względu na wysoki stopień wewnętrznych powiązań ekonomicznych i osiągniętą w wyniku tego wewnętrzną spoistość ekonomiczną - wyodrębnia się z całokształtu gospodarki światowej (Z. Kamecki)

Podejście statyczne (integracja jako pewien stan) i dynamiczne (proces)

Kształt (model) integracji: federacja, konfederacja, luźny związek suwerennych państw, inne formy o charakterze funkcjonalistycznym.

Może obejmować poszczególne dziedziny (polityka, gospodarka i inne), lub też wszystkie te dziedziny.

Ekonomiczne warunki zainicjowania integracji: komplementarność gospodarek oraz odpowiedni poziom rozwoju infrastruktury.

Etapy integracji gospodarczej:

Efekty integracji:

Wybrane korzyści z integracji: pozytywny wpływ na produkcję, konsumpcję, terms of trade, efektywność techniczną i ekonomiczną (spadek kosztów), wzrost gospodarczy, korzyści ze skali, intensywność konkurencji i zmiany struktur rynkowych, wymiana wewnątrzgałęziowa.

Wybrane problemy i znaki zapytania: konwergencja czy dywergencja (wyrównywanie poziomu czy pogłębianie różnic?) Optymalny obszar walutowy i obszar integracji, optymalny model integracji, poszerzenie czy pogłębienie.

Etapy procesów integracyjnych w Europie po II wojnie światowej:

Od unii celnej do rynku wewnętrznego

Trzy filary Unii Europejskiej

I Filar: Wspólnoty Europejskie (Wspólnota Europejska + EURATOM): na mocy TWE

W tym: unia celna i rynek wewnętrzny, wspólna polityka handlowa, rolna, transportowa, reguły konkurencji, UGW, polityka społeczna oraz spójność społ.-ekon., ochrona środowiska, polityka dot. badań i rozwoju, konkurencyjność przemysłu, sieci transeuropejskie, ochrona konsumenta i zdrowia, edukacja i kultura, obywatelstwo, polityka imigracyjna, wizowa i azylowa, współpraca sądownicza w spr. cywilnych

II Filar: Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (współpraca międzyrządowa)

w tym: wspólne działania, stanowiska i strategie w sprawach zagr., wspieranie demokracji i praw człowieka, misje pokojowe, wzmocnienie bezpieczeństwa UE, utrzymanie pokoju, współpraca w ramach UZE i NATO, docelowo wspólna polityka bezp. i obrony

III Filar: Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych (współpraca międzyrządowa)

w tym: współpraca sądownicza, walka z przestępczością zorganizowaną, współpraca policji (Europol), zwalczanie rasizmu i ksenofobii.

System prawny

Pierwotne źródła prawa

Wtórne źródła prawa: prawo stanowione przez instytucje wspólnotowe.

Zasady: pomocniczości (subsydiarności), bezpośredniego skutku i prymatu prawa wspólnotowego nad prawem krajowym.

Kategorie aktów prawnych: wiążące (rozporządzenia, dyrektywy i decyzje) oraz niewiążące (zalecenia i opinie).

Globalizacja, państwo narodowe a integracja regionalna

Spór o relację globalizacja - regionalizacja (integracja regionalna) - procesy paralelne i uzupełniające się czy przeciwstawne.

Integracja gospodarcza i polityczna w różnych częściach świata: Europa (UE, EFTA, Rada Nordycka, Inicjatywa Środkowoeuropejska), Ameryka (NAFTA, MERCOSUR), inne części świata.

Integracja krajów wysoko ekonomicznie zaawansowanych a integracja krajów rozwijających się (w okresie komunistycznym - socjalistycznej, np. RWPG)

Integracja w Europie: proces stary i nowy:

Ewolucja od EWG do UE:

W art. 1, ak. 3 TUE stwierdza: „Unię stanowią Wspólnoty Europejskie, uzupełnione politykami i formami współpracy przewidzianymi traktatem”. Jej zadaniem jest kształtowanie, w sposób spójny i solidarny, stosunków między Państwami Członkowskimi oraz między ich narodami.

Cele Unii (art. 2 TUE):

Grupy przyczyn (przesłanek) integracji:

Uwarunkowania:

Modele integracji i formy: modele: międzynarodowa i ponadnarodowa

Formy: strefa wolnego handlu, unia celna, wspólny rynek...

Typy integracji: równych i nierównych, nieograniczająca suwerenności i ograniczająca. „Integracja umowna państw suwerennych”.

Wizje integracji europejskiej: federalizm, konfederalizm, funkcjonalizm.

System instytucjonalny UE

Instytucje:

Inne ważne organy: Trybunał Obrachunkowy oraz wspomagające Radę i Komisję: Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów (pełnią funkcje doradcze).

Ważne instytucje odrębne: Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny.

Rada Europejska:

Geneza: regularnie odbywające się spotkania na szczycie szefów państw i rządów państw członkowskich.

Skład: Głowy państw i rządów państw członkowskich oraz Przewodniczący Komisji. Towarzyszyć im mogą ministrowie spraw zagranicznych oraz przedstawiciel Komisji.

Funkcje: Rada Europejska nadaje Unii impuls niezbędny do jej rozwoju i określa ogólne kierunki jej polityki.

Częstotliwość spotkań - z reguły 2 razy w roku.

Oświadczenia końcowe przyjmowane są na zasadzie konsensu, kompromisu. Nie mają mocy prawnej, raczej charakter decyzji politycznych. Inne organy przekształcają je w prawo.

Rada UE:

Jest instytucją międzyrządową, ma charakter organu przedstawicielskiego, stojącego na straży interesów państw członkowskich. W jej skład wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich.

Kompetencje: koordynacja ogólnej polityki gospodarczej państw członkowskich, podejmuje decyzje oraz przekazuje Komisji uprawnienia do realizacji przepisów, które sama ustanawia. W pewnych sytuacjach może zastrzec sobie prawo do samodzielnego wykonania ustanowionych przez siebie aktów prawnych.

Funkcje: legislacyjne (we współpracy z innymi organami), koordynacji ogólnej polityki gospodarczej, wykonawcze, zawieranie umów międzynarodowych, uchwalanie budżetu, nominacje.

Rada obraduje na sesjach. Przewodniczy przedstawiciel prezydencji. Organy: Sekretariat Generalny, COREPER (Komitet Stałych Przedstawicieli), Komitety.

Tryb podejmowania decyzji: zwykła większość (sprawy proceduralne), większość kwalifikowana (najczęściej), jednomyślnie (decyzje kluczowe). Większość decyzji zapada na zasadzie konsensusu.

Komisja Europejska:

27 członków, funkcjonariuszy międzynarodowych, działających w ogólnym interesie Unii.

W ramach Komisji wyodrębniono Dyrekcje Generalne (dzielą się na dyrekcje i wydziały) oraz Sekretariat Generalny (kieruje Sekretarz Generalny).

Zadania:

Funkcje:

Parlament Europejski

Współudział Parlamentu w tworzeniu prawa wynika z obowiązku konsultowania go przez Radę UE przed podjęciem decyzji. Udział PE w procesie stanowienia prawa może nastąpić poprzez procedury konsultacji, współpracy, współdecydowania i zgody. W pewnych sytuacjach ma też prawo inicjatywy ustawodawczej.

Wizje i dylematy europejskie:

Polityka spójności

Polityka spójności - zmniejszanie różnic w poziomie rozwoju gospodarczego, społecznego i terytorialnego między państwami i regionami poprzez wspieranie rozwoju biedniejszych regionów oraz wzmacnianie ich konkurencyjności.

Polityka spójności - polityka regionalna i strukturalna (obok regionalnego ma wymiar horyzontalny: rozwiązywanie określonych problemów.

Polityka spójności - przejawem zasady solidarności. Wzrost znaczenia.

Ewolucja: początkowo brak uwzględnienia w Traktacie rzymskim - marginalne znaczenie. Wzrost znaczenia od 1975 - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

1988 - 1992 - ustanowienie polityki spójności, reforma finansowania polityki spójności i budżetu (I Pakiet Delorsa).

1993-1999 - wzmocnienie polityki spójności - ustanowienie Funduszu Spójności dla państw (oprócz regionów), Finansowy Instrument Sterowania Rybołówstwem (FISR), Inicjatywy Wspólnotowe (problemy ogólnoeuropejskie)

Zasady: koncentracja środków, dodatkowość (współfinansowanie), wieloletnie programowanie, partnerstwo.

Instrumenty: Europejski Fundusz Społeczny (kierowany gł. do osób), Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (od 2007 r. Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej i Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich), Finansowy Instrument Sterowania Rybołówstwem, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (największy - 70%), Fundusz Spójności (Cohesion Fund - wspiera infrastrukturę, transport i ekologię).

Polityka spójności 2000-2007:

Lata 2007-2013: priorytety: konwergencja, konkurencyjność regionalna i zatrudnienie oraz europejska współpraca terytorialna.

Pozostawiono 3 fundusze: EFRR, EFS, Fundusz Spójności. Rozwój obszarów wiejskich wyłączono z polityki spójności.

Wspólnotowy rynek wewnętrzny

Pierwotny tekst Traktatu ustanawiającego EWG odwoływał się do terminu „wspólny rynek”, choć go nie definiował wyraźnie. Obejmuje przede wszystkim „cztery swobody” (przepływ dóbr, usług, osób, kapitału), jednolitą zewnętrzną taryfę celną, wspólne polityki (zwłaszcza handlową, ale też rolną, transportową, reguły konkurencji, koordynację polityki gosp.).

Rynek wewnętrzny (lata 80- „Biała Księga”- Raport Cockfielda): „obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału”. Rynek wewnętrzny, ale jeszcze nie w pełni jednolity.

Zasady działania rynku wewnętrznego:

Zbliżanie prawa krajowego państw członkowskich (harmonizacja prawa); w tym zasada wzajemnego uznawania - państwo przeznaczenia jest zobowiązane dopuścić do obrotu na swoim terytorium towar legalnie wytworzony na terenia kraju pochodzenia.

Swoboda przepływu towarów (unia celna i wspólna taryfa celna), zakaz ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym, zakaz opodatkowania dyskryminacyjnego i protekcjonistycznego, nakaz reorganizacji monopoli państwowych.

Zakaz nakładania ceł i opłat o skutku równoważnym. Istnieją jednak wyjątki: dopuszczalne ograniczenia swobody przepływu towarów.

Swoboda przemieszczania się obywateli Unii i zakaz dyskryminacji (ale są wyjątki od swobody - np. zatrudnienie w administracji publ.).

Swoboda przedsiębiorczości (w tym kwestia uznawania kwalifikacji - z wyjątkami).

Swoboda świadczenia usług (tu jest jeszcze sporo ograniczeń) i kapitału.

Swobodny przepływ towarów: unia celna, zakaz stosowania ograniczeń ilościowych, zniesienie barier fizycznych i technicznych, eliminacja barier fiskalnych (niedyskryminacja podatkowa, harmonizacja podatków pośrednich, w tym VAT).

Regulacje obejmują: Taryfowe środki ochrony przed importem, pozataryfowe instrumenty ochrony, dumping i środki antydumpingowe, subsydia i środki antysubsydyjne, ochrona przed nadmiernym importem, przeciwdziałanie barierom handlowym stosowanym przez partnerów, koordynacja polityki eksportowej na forum WTO i OECD.

Unia Gospodarcza i Walutowa

Pogłębienie integracji przyspieszyło budowę UGiW, wspólna waluta była naturalną konsekwencją procesu tworzenia wspólnotowego rynku wewnętrznego.

Polityka pieniężna i kursowa:

Strategia lizbońska

Przyjęta w 2000 r. Dążenie do uczynienia z UE najbardziej konkurencyjnego regionu świata do roku 2010. Konkurencyjność ta ma bazować na gospodarce opartej na wiedzy oraz wzroście i rozwoju zrównoważonym.

Koncepcja powstała w wyniku względnego zapóźnienia krajów europejskich względem USA i Dalekiego Wschodu, stosunkowo niskiej i zróżnicowanej konkurencyjności tych krajów. Zwraca uwagę związek troski o konkurencyjność z koncepcją UGW, polityką przemysłową, polityką konkurencji oraz polityką spójności.

Technologiczne i (czy) makroorganizacyjne uwarunkowania konkurencyjności. Spory pomiędzy ideą federalizmu konkurencyjnego i centralistycznego.

Zasada subsydiarności (pomocniczości) - ma kilka aspektów i interpretacji. Nawiązuje do Arystotelesa, św. Tomasza z Akwinu i katolickiej nauki społecznej. Przyjęta też przez ordoliberałów i społeczną gospodarkę rynkową w Niemczech. Zakłada, że wspólnoty wyższego rzędu powinny angażować się przede wszystkim w te obszary, dla których wspólnoty niższego rzędu nie są wystarczające. Wspiera inicjatywy lokalne, oddolne i wspólnoty. Państwo i Unia powinny angażować się tam, gdzie to konieczne.

Dylematy poszerzenia UE: w jakim kierunku i na ile się poszerzać? Najbliżsi kandydaci: Chorwacja, Bałkany(?), Ukraina (?), Turcja (?), Kaukaz (?), kraje EFTA... rozszerzanie na południe czy na Wschód?

Przyczyny norweskiego i szwajcarskiego „nie” dla integracji (Szwajcaria - paradoksalny sojusz globalistów, ekologistów o demokratycznych lokalistów). Dylematy dot. Turcji: argumenty za i przeciw po stronie UE i Turcji, paradoksy i dylematy kemalizmu w Turcji - jednocześnie sprzyjającego i nie przystąpieniu do UE. Czy prędzej wprowadzi Turcję do UE radykalny, republikański i świecki kemalizm („sześć strzał Kemalizmu”), czy też bardzo umiarkowany, nie odcinający się od dziedzictwa Kemala Paszy Attaturka, demokratyczny islamizm?

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Czynniki integracji, instytucje i źródła prawa UE
EWOLUCJA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ, instytucje i źródła prawa UE
Instytucje i źródła prawa UE - opr na egzamin, Integracja, UE
Współistnienie i łączenie porządków prawnych w procesie integracji europejskiei, instytucje i źródła
Odpowiedzi do tego drugiego ca dałem i jest na 38 pytań, instytucje i źródła prawa w UE
Zasada subsydiarności w Unii Europejskiej, instytucje i źródła prawa UE
Zasada pomocniczości, instytucje i źródła prawa UE
Unia Europejska1, instytucje i źródła prawa UE
Instytucje i żródła prawa UE
odp na zagadnienia, Instytucje i źródła prawa UE
PE, Instytucje i źródła prawa UE
Skierowanie pytania prejudycjalnego do ETS przez sąd, instytucje i źródła prawa UE
filary UE, instytucje i źródła prawa w UE
Instytucje i źródła prawa UE
18.11.2010, instytucje i źródła prawa UE(1)
Cele Unii Europejskiej, instytucje i źródła prawa UE
Instytucje i źródła prawa UE, instytucje i źródła prawa w UE
21.10.2010, instytucje i źródła prawa UE(1)
Unia Europejska-test (2 str), instytucje i źródła prawa w UE

więcej podobnych podstron