FRANCJA

1. zmiana konstytucji V republiki

• z inicjatywy prezydenta na wniosek premiera lub z inicjatywy parlamentu - zatwierdzenie przez obie izby w tym samym brzmieniu + referendum

• zamiast referendum głosowanie obu izb jako kongresu i gdy jest 3/5 to przyjęta

ordonans = dekret z mocą ustawy

• wydawane przez rząd, podpisuje prezydent ale muszą mieć poparcie parlamentu (3/5). Regulują materie, które należą do parlamentu, ale rząd „porzycza” je na określony czas (ograniczenie materii art. 34 konst)

• Ustawy organiczne

• Ustawy stojące zaraz za konstytucją, łączą się z regulacjami konstytucyjnymi np. ordynacje wyborcze . Uchwalanie - min 15 dni przerwy między wniesieniem projektu a głosowaniem nad nim, sprzeciw Senatu może być zniesiony tylko przez bezwzględną większość w Zgromadzeniu Narodowym. Rada Konstytucyjna musi promulgować taką ustawę

• kto przechodzi do II tury wyborów w wyborach do Zgromadzenia Narodowego ?

• ten kto w pierwszej turze uzyskał co najmniej 12,5% poparcia

• Skład departamentalnych kolegiów wyborczych w wyborach do Zgromadzenia Narodowego (wyborcy kwalifikowani)

• Deputowani ZN

• Radni Rad Regionalnych

• Członkowie rady generalnej

• Radni wszystkich gmin departamentalnych

• Delegaci wybrani przez mniejsze rady gminne

• Dodatkowi delegaci

• Odwołanie prezydenta

• 3/5 głosów Wysokiego Trybunału w przypadku czynów jawnie niezgodnych z pełnionym urzędem

• Członkowie Rady Konstytucyjnej

• 3 powołanych przez prezydenta

• 3 powołanych przez przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego

• 3 powołanych przez przewodniczącego Senatu

• Wybory co 3 lata - wymiana 1/3 składu

• Jaki organ czuwa nad prawidłowym przebiegiem wyborów

• Rada Konstytucyjna

• Rada Stanu

• Bada akty prawne organów wykonawczych

• Najwyższy organ sądownictwa administracyjnego

• Członkowie mianowani przez Radę Ministrów na wniosek Ministra Sprawiedliwości

• Odpowiedzialność prezydenta Francji

• Brak odpowiedzialności politycznej

• Odpowiada bezpośrednio przed narodem

• Odpowiedzialność karna - tylko za zdradę stanu - uchwałą obu izb, śądzi Wysoki Trybunał Sprawiedliwości

• Odpowiedzialność ministra

• Przed Trybunałem Sprawiedliwości

• Zasada „Navette”

• Procedura uchwalania ustaw, kiedy nie ma zgody między izbami ustawa krąży z jednej do drugiej dopóki nie będzie kompromisu

• Rada Gabinetowa

• Robocze spotkanie rządu pod przewodnictwem premiera. - decyzje podejmuje się na posiedzeniu Rady Ministrów, którym przewodniczy prezydent

• Kiedy nie można rozwiązać Zgromadzenia Narodowego?

• Kiedy obowiązuje art. 16 konstytucji

• Kiedy od ostatniego rozwiązania nie upłynął rok

• Inicjatywa ustawodawcza

• Członkowie parlamentu

• Premier

• Kadencja senatora

• 6 lat

• Różnica między rządem a radą ministrów

• Rząd > rady ministrów, bo w rządzie są sekretarze i inni tacy, którzy pełnią funkcje głównie techniczne

• Vote bloque

• Na wniosek rządu

• Głosowanie nad całością lub rządowymi poprawkami

• Można odrzucić ustawę

WŁOCHY

1. Zmiana Konstytucji

• Dwukrotne uchwalenie przez każdą z izb bezwzględną większością (głosowanie i po 3 miesiącach następne)

• Na wniosek 20% członków jednej z izb, 0,5 mln obywateli, 5 rad regionalnych - referendum zatwierdzające (nie ma go jeśli w drugim głosowaniu była większość 2/3)

• Nie można zmienić republikańskiej formy rządó

• Ustawy konstytucyjne

• Przyjmowane i zmieniane w takim samym trybie jak zmiana konstytucji

• Uchwalane w przypadkach określonych przez konstytucję

• Jaki system wyborczy?

• Proporcjonalny

• Listy partyjne zamknięte

• D' Hondta

• Parlament

	Izba Deputowanych	Senat
Kadencja	5	5
Czynne prawo wyborcze	18	25
Bierne prawo wyborcze	25	40

5. Jak wybiera się senatorów?

• Część w głosowaniu powszechnym

• Wcześniejsi prezydenci zasiadają w senacie

• 5 obywateli szczególnie zasłużonych dla państwa może mianować prezydent

• Progi wyborcze

	Izba Deputowanych	Senat
Koalicje	10%	20%
Samodzielne partie	4%	8%
Partia w składzie koalicji	2%	3%
Premia większościowa	340	55%

7. Kto posiada Inicjatywę ustawodawczą

• Rada Ministrów

• Indywidualni parlamentarzyści obu izb

• Inicjatywa ludowa - 500 tys. obywateli

• Procedura ustawodawcza

• PODSTAWOWA PROCEDURA - projekt ustawy przychodzi z komisji do jednej z izb i tam jest jednorazowa debata, projekt przyjęty w jednej izbie musi być przyjęty w drugiej w tym samym brzmieniu. Gdy druga odrzuca nie wraca do pierwszej i odwrotnie. Procedura ta dotyczy spraw konstytucyjnych, umów międzynarodowych, ordynacji wyborczych, budżetu itp.

• PROCEDURA KOMISYJNA - przewodniczący jednej izby wysyła projekt do komisji w celu uchwalenia bez dalszego angażowania izby.

• Projekt może być wydobyty z komisji na żądanie:

• rządu

• 10% składu izby

• 20% składu komisji

• PROCEDURA MIESZANA - bo wybór procedury przez jedną izbę nie zobowiązuje drugiej do działania za pomocą tej samej procedury

• Wybór prezydenta

• Wybiera kolegium w składzie

• Członkowie obu izb

• Senatorowie dożywotni

• Po 3 delegatów z każdej Rady Regionalnej

• Większość 2/3 (chyba, że dojdzie do czwartego głosowania, wtedy większość bezwzględna)

• Kandydat musi mieć min. 50 lat

• Zgłoszony przez członków kolegium wyborczego

• Możliwość reelekcji

• Kadencja 7 lat

• Czy prezydent posiada prawo weta?

• Tak. Weto ustawodawcze - ustawa wraca do ponownego uchwalenia.

• Odpowiedzialność prezydenta

• Odpowiada za zdradę stanu lub pogwałcenie konstytucji - jest to delikt konstytucyjny

• Odpowiada przed parlamentem (żeby go postawić trzeba uchwały podjętej na wspólnym posiedzeniu obu izb bezwzględną większością głosów)

• Orzeka Trybunał Konstytucyjny

• Nie podlega odpowiedzialności politycznej

• Skład Trybunału Konstytucyjnego orzekającego o winie prezydenta

• 15 osób ze składu podstawowego

• 16 osób wylosowanych spośród obywateli posiadających prawo wybieralności do Senatu

• Wotum nieufności

• Zgłoszenie - 10% składu izby

• Uchwalenie i dyskusja 3 dni po złożeniu wniosku

• Rada Stanu

• Organ doradczy dla Rady Ministrów

• Naczelna instancja sądownictwa administracyjnego

• System partyjny

• Ekstremalnie wielopartyjny

• Senatorowie dożywotni

• Były prezydenci i osoby mianowane przez prezydenta za wyjątkowe zasługi dla kraju

• Czy można odwołać pojedynczego ministra ?

• Tak. Wnioskuje premier do prezydenta, nie trzeba nowego wotum zaufania

• Kto zarządza referendum?

• Prezydent w przypadkach określonych przez konstytucję

• Czy dymisja rządu jest powiązana z wotum nieufności wyrażonym przez 2 izby parlamentu?

• Nie. Wystarczy, że jedna izba straci zaufanie do rządu.

• Premier

• Nie kontrasygnuje aktów prezydenta

• Ma równy z innymi głos w Radzie Ministrów

• Czy jest centralna instytucja ombudsmana?

• Nie, są tylko regionalni

• Państwo Regionalne

• 20 regionów

• samodzielność ustawodawcza i administracyjna

• mają własny budżet

• domniemanie kompetencji w kwestii ustawodawstwa

• najważniejsze są Statuty

• nie posiadają obywatelstwa ani sądownictwa

• swoboda kształtowania własnej struktury organizacyjnej

• są pod kontrolą Trybunału Konstytucyjnego

• gdyby region nie respektował umów międzynarodowych, konstytucji itp. Władzę w nim może przejąć rząd

• Czy prezydent może rozwiązać parlament ?

• Kadencja może zostać skrócona przez prezydenta na wniosek członków Rady Ministrów i za ich kontrasygnatą przy wysłuchaniu przewodniczących obu izb.

• Tymczasowe rozporządzenie z mocą ustawy

• Wydawane przez Radę Ministrów w „wyjątkowych okolicznościach” tuż po jego wydaniu, tego samego dnia musi być ono przedstawione obu izbom i niezwłocznie ma nastąpić przekształcenie go w ustawę

• Dekret z mocą ustawy

• Wydawany przez Radę Ministrów jako akt prezydencki, musi dotyczyć określonej sprawy. 60 dni po opublikowaniu musi być przekształcony w ustawę, inaczej traci moc.

• Jak Rada Ministrów może wykorzystać wotum zaufania?

• Łącząc go z głosowaniem nad ustawą. Wtedy udzielenie wotum jest jednocześnie uchwaleniem ustawy

• Kiedy prezydent nie może rozwiązać parlamentu ?

• W ostatnim półroczu swojego urzędowania

• Kto uchwala statut regionu specjalnego?

• Parlament w formie ustawy konstytucyjnej. Statut może zawierać szczególne warunki autonomii

HISZPANIA

1. Zmiana konstytucji

• MAŁA ZMIANA - 2/3 w obu izbach

• ZMIANA PRAW I WOLNOŚCI - 2/3 w obu izbach + referendum

• Rodzaje referendów

• REFERENDUM OBLIGATORYJNE

• Zmiana konstytucji w ramach praw i wolności

• Niewybranie premiera przez 2 miesiące - głosowanie nad odwołaniem rządu

• REFERENDUM FAKULTATYWNE

• Pozostałe zmiany w konstytucji, na wniosek

• 10% członków jednej z izb (do 15 dni od uchwalenia projektu zmiany konstytucji)

• REFERENDUM FAKULTATYWNE I KONSULTACYJNE

• W przypadku decyzji politycznych o szczególnym znaczeniu

• na wniosek przewodniczącego rządu przy aprobacie Kongresu Deputowanych

• REFERENDUM LOKALNE

• Przy tworzeniu wspólnot autonomicznych

• Przy zmianach i uchwalaniu statutów

• Czy król musi sankcjonować ustawę?

• Tak, król sankcjonuje i promulguje ustawy w ciągu 15 dni

• Czy król ponosi odpowiedzialność?

• Nie, za sprawą kontrasygnaty jego odpowiedzialność została przeniesiona na osoby promulgujące (premier lub odpowiedni minister)

• Czy król uczestniczy w posiedzeniach Rady Ministrów?

• Jeśli wyrazi taką chęć może przewodniczyć posiedzeniom ale na wniosek premiera

• Wybory

• Próg - 3%

• Metoda - d'Hondta

• Parlament

	Kongres Deputowanych	Senat
Czynne i bierne prawo wyborcze	18	18
System	Proporcjonalny	Większościowy
Liczba deputowanych	350	208 - po 4 z każdej prowincji (wyj. Baleary - 5 , dwie prowincje kanaryjskie - 11, Ceuta i Malilla - po 2) + 51 deputowanych desygnowanych przez wspólnoty autonmiczne +po jednym na każdy następny milion mieszkańców
Kadencja	4	4

8. Kto posiada prawo zgłaszania kandydatów do wyborów?

• Partie polityczne

• Federacje

• Koalicje

• „zgrupowania wyborców”

• Obligatoryjne rozwiązanie parlamentu

• Gdy zawiodą wszystkie konstytucyjne procedury powołania premiera

• Kongres i Senat podejmą postanowienie o całkowitej reformie konstytucji lub rewizji postanowień dot. zasad ustroju/ praw podstawowych / wolności publicznych/ Korony. Rewizję taką przeprowadza już nowo wybrany parlament

• Kiedy nie można rozwiązać parlamentu?

• Nie minął rok od poprzedniego rozwiązania

• Nastąpił wniosek o wotum nieufności dla rządu

• Czym jest stała deputacja?

• Powołane w każdej z izb

• Min. 21 członków

• Stoją na straży interesów i praw tych izb między sesjami/ gdy izby zostały rozwiązane/ upłynęły pełnomocnictwa izb

• Zatwierdzają dekrety z mocą ustawy między kadencjami izby niższej

• Co regulują ustawy organiczne?

• Prawa podstawowe

• Wolności publiczne

• Ordynację wyborczą

• Aprobata statutów autonomii

• Inne kwestie określone przez konstytucję

• Inicjatywa ustawodawcza

• Rząd

• Kongres Deputowanych (15 deputowanych lub grupa parlamentarna)

• Senat (25 deputowanych lub grupa parlamentarna)

• Zgromadzenie wspólnot autonomicznych

• Inicjatywa ludowa - 500 tys. obywateli (nie może dotyczyć ustaw organicznych, podatków, prawa łaski, stosunków międzynarodowych)

• Inicjatywa ustawodawcza w sprawie zmiany konstytucji

• Rząd

• Kongres Deputowanych (dwie grupy parlamentarne lub 70 deputowanych)

• Senat (50 senatorów)

• Weto monarsze

• Nie ma takiego

• Przed jakim organem rząd ponosi odpowiedzialność polityczną i jaka ona jest?

• Odpowiedzialność jest solidarna

• Rząd odpowiada przed Kongresem Deputowanych

• Procedura powołania rządu

• Kandydata na premiera proponuje król

• Kandydat przedstawia w Kongresie swój program polityczny

• Wotum zaufania = bezwzględna większość głosów -> powołanie kandydata na premiera

• Jeśli nie ma wotum to po 48 godzinach głosuje się nad tą samą kandydaturą

• Wotum zaufania = zwykła większość -> powołanie na stanowisko

• Jeśli przez 2 miesiące się nie uda król rozwiązuje parlament i rozpisuje nowe wybory

• Kiedy rząd ustępuje?

• Gdy otrzyma wotum nieufności

• Gdy premier składa dymisję

• Gdy umiera przewodniczący

• Wotum zaufania

• Na wniosek premiera

• Zwykła większość głosów

• Konstruktywne wotum nieufności

• Wniosek - 1/10 ogólnej liczby deputowanych

• We wniosku musi być wskazanie na nowego kandydata na premiera, gdy wotum zostanie udzielone od razu powoływany jest nowy premier

• Głosuje się najwcześniej 5 dni od złożenia wniosku

• Aby zostało zatwierdzone potrzebna jest bezwzględna większość głosów

• Jaki organ pociąga do odpowiedzialności członków rządu?

• Członkowie rządu odpowiadają przed Izbą Karną Trybunału Najwyższego

• Za zdradę stanu lub inne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu państwa

• Poszczególni członkowie rządu mogą być postawienie na wniosek ¼ Kongresu - aby wniosek był skuteczny musi otrzymać bezwzględną większość w kongresie

• Do postawionej w stan oskarżenia osoby w tym trybie nie ma zastosowania królewskie prawo łaski

• Trybunał Konstytucyjny

• 12 członków powoływanych na wniosek

• 4 - Kongres Dep.

• 4 - Senat

• 2 - rząd

• 2 - Rada Główna władzy sądowniczej

• kadencja 9 lat

• co 3 lata odnowienie 1/3 składu

• bada zgodność ustaw i aktów prawnych

• rozpatruje skargi konstytucyjne

• rozwiązuje spory kompetencyjne

• członek

• prawnik

• prokurator

• sędzia w stanie spoczynku

• 15 lat praktyki zawodowej

• System partyjny

• Wielopartyjny z dwoma partiami dominującymi

• Dwie główne partie nie tworzą koalicji z partiami regionalnymi

• Aktualnie w parlamencie 12 partii

• Obrońca Ludu

• Powoływany przez parlament

• 5 lat kadencji

• pełnoletni obywatel z pełnią praw

• 3/5 głosów w Kongresie i po 20 dniach 3/5 głosów w Senacie

• działa tylko na szczeblu centralnym

• Kto może złożyć skargę konstytucyjną do Trybunału Konstytucyjnego?

• Premier

• Obrońca Ludu

• 50 Deputowanych

• 50 Senatorów

• Organy wspólnot autonomicznych

• + sądy - ale one nie składają skarg, mogą kierować tylko zapytania

• Państwo regionalne

• 17 wspólnot autonomicznych = 50 prowincji

• decydują o mniej ważnych kwestiach (urbaistyka, planowanie przestrzenne, pomoc socjalna itp.)

• najważniejszym aktem prawnym jest Statut

• Czy regiony autonomiczne mogą dokonywać zmian w Statutach?

• Tak, za zgodą Kortezów

• Zasada następstwa trony

• Zwykły porządek pierworództwa

NIEMCY

1. Zmiana konstytucji

• TRYB „NORMALNY”

• 2/3 składu Bundestagu

• 2/3 składu Bundesratu

• TRYB „POŚREDNI”

• Przy ratyfikowaniu umów międzynarodowych, jeśli jakieś postanowienia tych umów nie są zgodne z postanowieniami z konstytucji automatycznie konstytucja zmieniana jest tak, aby odpowiadała postanowieniom z umowy międzynarodowej

• NIE MOŻNA ZMIENIAĆ

• Zasady zwierzchnictwa narodu

• Zasady podziału władzy

• Demokracji przedstawicielskiej

• Zasady federalizmu

• Zasady socjalnego państwa prawa

• Referendum i inicjatywa ludowa

• Konstytucja odrzuca demokrację bezpośrednią. Referendum i inicjatywa ludowa możliwe są tylko w przypadku zmiany granic państw.

• Kraje związkowe

• Posiadają własne konstytucje, parlamenty, rządy, sądy

• Konstytucje muszą się opierać na założeniach konstytucji federalnej

• Posiadają reprezentację w Bundesracie

• Wybory do Bundestagu

• Bierne i czynne prawo wyborcze - 18 lat + od roku trzeba być Niemcem

• Żeby kandydować trzeba zebrać 200 podpisów wyborców z okręgu, w którym się startuje popierających kandydaturę

• MIESZANY system wyborczy

• „pierwszy głos” na kandydata

• „drugi głos” na partię

• Czym jest frakcja parlamentarna?

• Stowarzyszenie min. 5% wszystkich posłów

• Członkowie musza pochodzić z tej samej partii lub z partii, które nie konkurują ze sobą w żadnym z krajów związkowych

• Mogą do nich należeć HOSPITANCI (bezpartyjni) ale nie wlicza się ich do podstawowego składu frakcji

• Komisje w Bundestagu

• Stałe - resortowe

• Nadzwyczajne

• Dochodzeniowo - śledcze

• Ankietowe

• Komisja wspólna

• 2/3 członków Bundestagu i 1/3 Bundesratu

• pracami komisji kieruje przewodniczący Bundestagu

• w przypadku stanu wojennego komisja przejmuje funkcje ustawodawcze i kontrolne obu izb

• Ile trwa kadencja Bundesratu?

• Bezkadencyjny

• Kadencja Bundestagu

• 4 lata

• Czy kadencja Bundestagu może zostać skrócona?

• TAK. Skraca ją prezydent federalny, gdy w 3-ciej turze głosowania nie zdoła wybrać kanclerza bezwzględną większością głosów

• Gdy wniosek kanclerza o udzielenie wotum zaufania nie zostanie mu udzielone i jednocześnie nie dokona się wyboru nowego kanclerza

• Inicjatywa ustawodawcza

• Rząd federalny

• Bundesrat

• 5% Bundestagu

• Czym jest zgromadzenie federalne

• Wspólne posiedzenie Bundestagu i Bundesratu

• Czym jest komisja mieszana?

• Powoływana w momencie, kiedy Bundesrat zastosuje weto absolutne

• Składa się z 16 przedstawicieli Bundestagu i 16 z Bundesratu

• Powołać ją może każdy podmiot posiadający inicjatywę ustawodawczą

• Max 3 razy w czasie jednego procesu ustawodawczego

• Jak przełamać weto Bundesratu?

• Przyjęcie przez Bundestag ustawy absolutną większością głosów (jeśli weto przyjęte było absolutną większością)

• Przyjęcie przez Bundestag większością kwalifikowaną 2/3 (jeśli przyjęte było taką większością)

• Kto wybiera prezydenta ?

• Zgromadzenie Federalne

• Kto może zostać prezydentem

• Niemiec

• 40 lat

• pełnia praw

• Jak wybiera się prezydenta?

• Zgłoszenie przez członka Zgromadzenia Federalnego

• Bezwzględna większość głosów

• Jeśli w 2 głosowaniach nie ma bezwzględnej większości to wystarczy większość zwykła

• Możliwość jednaj reelekcji

• 5 lat kadencji

• Odpowiedzialność prezydenta

• POLITYCZNA - brak

• KONSTYTUCYJNA - na wniosek ¼ składu Bundestagu lub Bundesratu przy poparci 2/3 jednej z tych izb

• Rzostrzyga Federalny Trybunał Konstytucyjny (może pozbawić go urzędu)

• Czy prezydent ma prawo weta?

• Tak, weto ustawodawcze - gdy nie promulguje ustawy

• Kiedy prezydent może rozwiązać parlament?

• Jeśli nie jest on w stanie wybrać kanclerza

• Gdy parlament odmówił kanclerzowi wotum zaufania

• Czym jest stan wyższej konieczności ustawodawczej?

• Ogłaszany jest gdy kanclerz utracił zaufanie parlamentu i nie mogą wybrac nowego kanclerza

• Ogłasza prezydent na wniosek rządu za zgodą Bundesratu

• Zastąpienie rządów parlamentarnych rządami kanclerza i premiera

• Może trwać max 6 miesięcy

• Może być ogłoszony tylko raz w czasie kadencji jednego kanclerza

• Kto wybiera kanclerza?

• Bundestag większością głosów na wniosek prezydenta

• Procedura wyboru kanclerza

• Jeśli w pierwszym głosowaniu kandydat nie otrzyma bezwzględnej większości to parlament w ciągu 14 dni może wybrać kanclerza z własnej inicjatywy (taką samą większością).Jeśli tak się jednak nie stanie to głosuje się zwykłą większością głosów. Prezydent mianuje nowego kanclerza lub rozwiązuje parlament i rozpisuje nowe wybory

• Czy prezydent może odmówić kanclerzowi i nie mianować ministra?

• Nie

• Konstruktywne wotum nieufności

• Wniosek ¼ Bundestagu - wniosek musi zawierać nową kandydaturę na kanclerza

• Wotum może być wyrażone tylko przy jednoczesnym wyborze nowego kanclerza

• Po 48 godzinach od wniosku jest głosowanie

• Bezwzględna większość - udzielono wotum nieufności - prezydent odwołuje kanclerza i mianuje nowego

• Na czym polega inicjatywa wiązana

• Bundesrat musi przedstawić projekty ustaw do zaopiniowania rządowi i odwrotnie

• Mandat imperatywny

• posiadają go członkowie Bundesratu

• Czym jest federalizm kooperatywny?

• Pewne zadania wykonują wspólnie kraje związkowe z federacją, np. gdy zadania przekraczają możliwości kraju związkowego

• Kto sankcjonuje ustawy?

• Prezydent

• Parlamentarny pełnomocnik do spraw wojskowych

• Ombudsman

• 5 lat kadencji

• jedna reelekcja

• wybierany przez Bundestag

• wymogi: Niemiec, 35 lat, odbyta służba wojskowa

SZWAJCARIA

1. Kiedy weszła w życie konstytucja?

• 1 I 2000

• Zmiana konstytucji

• CAŁKOWITA ZMIANA

• Z inicjatywy ludowej - 100tys obywateli - > referendum

• Z inicjatywy Rady Narodowej lub Rady Kantonalnej

• jeśli druga izba poprze propozycję rozpoczyna się procedura

• jeśli nie poprze to odbywa się referendum

• jeśli w referendum projekt uzyska poparcie to następuje rozwiązanie parlamentu i nowe wybory

• z inicjatywy parlamentarnej

• organem uchwalającym zmianę jest PARLAMENT

• jeśli parlament zaakceptuje zmiany przeprowadza się podwójne referendum - podwójne bo za musi się opowiedzieć większość wyborców i większość kantonów)

• CZĘŚCIOWA ZMIANA

• Inicjatywa 100 tys. obywateli

• przedstawiona jako propozycja o charakterze ogólnym - składa się ją do parlamentu, jeśli parlament zaakceptuje rozpoczyna prace nad poprawką w duchu tej propozycji, później odbywa się referendum podwójne. Jeśli parlament nie akceptuje to tez odbywa się referendum i jeśli w referendum zostanie przyjęte wtedy parlament rozpoczyna prace nad zmianą

• przedstawiona jako zredagowany projekt - referendum podwójne, jeśli nie będzie w nim przyjęta to parlament przygotowuje przeciwny projekt ustawy i wtedy referendum. Jeśli jeden projekt zwycięży wśród wyborców a drugi wśród kantonów i odwrotnie to żaden nie wchodzi w życie.

• Z inicjatywy parlamentu - uchwalenie przez parlament i referendum podwójne

• Kiedy występuje referendum obligatoryjne?

• Zmiana konstytucji federalnej

• Przystąpienie do organizacji zbiorowego bezpieczeństwa lub wspólnot ponadnarodowych

• Ustawy federalne uznane za pilne - w ciągu roku musza one być poddane pod głosowanie w Zgromadzeniu Narodowym

• Na czyj wniosek zarządza się referendum fakultatywne?

• 50 tys. obywateli

• 8 kantonów

• Zgromadzenie Federalne - w sprawie umów międzynarodowych (do 100 dni od podpisania)

• Głosy kantonów w referendach

• Kanton - 1

• Półkanton 0,5

• Postępowanie konsultacyjne

• Obowiązek władz federalnych w procesie przygotowywania ważniejszych projektów ustaw uzyskania stanowiska partii politycznych, kantonów i wszystkich podmiotów, których dotyczą

• Charakter kantonów

• 26 kantonów

• jednostki posiadające charakter państw

• własna konstytucja, parlament, rząd, prawo

• kantony mają wpływ na kształtowanie woli federacji i odwrotnie

• federacja może przejąć od państw członkowskich zadania, które wyraźnie przekazuje jej konstytucja

• Czy można skrócić kadencję parlamentu?

• Nie, nie występują ograniczenia parlamentu takie jak skracania kadencji, sądownictwo konstytucyjne czy kontrola sądowa ważności wyborów

• Skład parlamentu

• Rada Narodowa + Rada Kantonów = Zgromadzenie Federalne

• Jak wybiera się deputowanych do Rady Narodowej?

• 200 deputowanych

• okręgami są kantony

• liczba deputowanych z kantonów proporcjonalna do liczby mieszkańców

• wybory proporcjonalne - ale tam gdzie wybiera się tylko jednego deputowanego większość zwykła

• 4 lata kadencji

• Wybory do Rady Kantonów

• 46 deputowanych

• każdy kanton ma dwa głosy, półkanton 1 głos

• zasada większościowa w 2 turach

• I tura - większość bezwzględna

• II tura - większość zwykła

• Zakaz ubiegania się o mandaty członków kantonalnych rządów i parlamentów

• Kadencja zależna od przepisów kantonalnych

• Kiedy można zwołać sesję nadzwyczajną ?

• Na wniosek:

• ¼ deputowanych w jednej izbie

• Rady Federalnej

• Kto posiada prawo inicjatywy ustawodawczej

• Każdy deputowany

• Komisje parlamentarne

• Frakcje

• Rada Federalna

• Procedura ustawodawcza

• Przyjęcie projektu wymaga zgody obu izb na jedno brzmienie

• Jeśli druga izba nie wyraża zgody zwołuje się komisję pojednawczą

• Jeśli komisja nie doprowadzi do zgody projekt upada

• Jeśli się uda to ostateczne głosowania w radach to uchwalenie

• Jeśli wyniki w radach były różne to projekt upada

• Kim jest prezydent?

• Jeden z członków Rady Federalnej

• Wybiera Zgromadzenie Narodowe

• Wybór co roku

• Kolejno są nim wszyscy członkowie rządu

• Były prezydent zostaje wiceprezydentem

• Prezydent nadal pozostaje szefem swojego resortu

• Rada Federalna

• 7 osób

• 4 lata

• wybierani przez Zgromadzenie Narodowe spoza jego członków

• jeśli poprzedni ministrowie wyrażą zgodę to wybiera się ich

• zakaz zasiadania w Radzie osób spokrewnionych i spowinowaconych

• Odpowiedzialność polityczna Rady Federalnej

• Nie ma takiej. Wotum nieufności nie istnieje.

• Trybunał Federalny

• 39 sędziów

• 6 lat

• wybiera Zgromadzenie Federalne

• jeśli poprzedni sędziowie chcą to wybiera się ich

• System partyjny

• System wielopartyjny - „system paropartyjny”

• 4 główne partie rządzą od lat razem

• Kto ma prawo łaski?

• Zgromadzenie Federalne

• Kto podpisuje ustaw?

• Po zatwierdzeniu i sporządzeniu ustaw w 3 językach (niemiecki, francuski, włoski) ustawy podpisują przewodniczący obu izb.

1

---