WAZOPRESYNA - hormon antydiuretyczny, wytwarzany przez podwzgórze, wydzielany przez tylny płat przysadki mózgowej. Powoduje zagęszczanie moczu poprzez resorpcję wody i jonów sodu. Powoduje skurcz naczyń krwionośnych.
Parathormon (PTH) - hormon, odpowiada za regulację hormonalną gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie. Wytwarzany w przytarczycach. Uwalnianie PTH uwarunkowane jest stężeniem jonów wapnia w surowicy krwi, obniżenie powoduje zwiększony wyrzut PTH.
Mukowiscydoza - wrodzona, genetycznie uwarunkowana choroba, polegająca na zaburzeniu wydzielania przez gruczoły zewnątrzwydzielnicze. Powoduje zmiany w: układzie oddechowym - nawracające zakażenia, które prowadzą do uszkodzenia płuc i niewydolności oddechowej, przewodzie pokarmowym - przewlekły stan zapalny trzustki, prowadzi do uszkodzenia tego narządu i jego niewydolności, a niekiedy także wtórnej cukrzycy.
Objawy ze strony układu oddechowego: przewlekły i napadowy kaszel, nawracające i przewlekłe zapalenia płuc, zapalenie oskrzelików, obturacyjne zapalenia oskrzeli, krwioplucie, przewlekłe zakażenie Pseudomonas aeruginosa i (lub) Staphylococcus aureus, zmiany w płucach widoczne w rtg: nawracająca niedodma, rozdęcie i rozstrzenie oskrzeli, polipy nosa, przewlekłe zapalenie zatok przynosowych.
Objawy ze strony przewodu pokarmowego: występują obfite, nieuformowane, cuchnące, tłuszczowe stolce od wczesnego dzieciństwa; powiększenie objętości brzucha, niekiedy wypadanie odbytnicy; niedrożność smółkowa jelit w okresie noworodkowym, spowodowana czopem gęstej smółki zatykającym jelito grube, zespół korka smółkowego, nawracające epizody bólu brzucha z objawami niedrożności, kamica żółciowa; zaczopowanie przewodów ślinianek gęstą wydzieliną śluzową; skręt jelita w okresie płodowym; gęsty i lepki śluz blokuje przewody trzustkowe, przyjmowane pokarmy nie są odpowiednio trawione (stąd występowanie stolców tłuszczowych) doprowadzając do objawów zespołu złego wchłaniania;
nawracające zapalenia trzustki. W badaniach dodatni wynik testu potowego (Cl- >60 mmol/l w co najmniej dwóch badaniach.
Zespół Cushinga - zespół objawów chorobowych związanych z występowaniem podwyższonego poziomu kortyzolu (lub innych steroidów nadnerczowych) w surowicy krwi. Najczęstszą przyczyną jest długotrwałe podawanie glikokortykosterydów w leczeniu innych chorób. Wyróżnia się 2 postacie zespołu Cushinga: Zależny od ACTH i niezależny od ACTH. Objawy: przyrost masy ciała i w następstwie otyłość; otyłość cushingoidalna - nagromadzenie tkanki tłuszczowej na karku, w okolicach nadobojczykowych, twarzy (tzw. twarz księżycowata) i tułowiu, zcieńczenie skóry, szerokie rozstępy na skórze brzucha, ud, pośladków, piersi i niekiedy ramion, o barwie purpurowoczerwonej, trądzik, hirsutyzm
zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia emocjonalne (depresja, chwiejność emocjonalna, upośledzenie czynności poznawczych, zaburzenia snu)
nadciśnienie tętnicze, osteoporoza, złamania kompresyjne kręgów, cukrzyca lub nieprawidłowa tolerancja glukozy, osłabienie siły mięśniowej związane z zanikiem tkanki mięśniowej spowodowane katabolicznym działaniem glikokortykosterydów,
charakterystyczna budowa ciała - otłuszczenie twarzy i tułowia i chude kończyny górne i kończyny dolne, u dzieci - opóźnienie wzrostu kostnego z następową karłowatością, w skrajnych wypadkach martwica skóry.
Triada cushinga - powolny nieregularny oddech-bradypnoe, wolne tętno-bradykardia, wzrost ciśnienia tętniczego
Choroba Hirschsprunga - rzadkie, wrodzone schorzenie unerwienia jelita, uwarunkowane genetycznie, jego istotą jest brak śródściennych zwojów nerwowych w dystalnym odcinku jelita grubego. W obrazie klinicznym dominują zaparcia. Choroba Hirschsprunga jest najczęstszą przyczyną niedrożności przewodu pokarmowego u noworodków, choroba występuje częściej u płci męskiej.
Guz insulinowy - nowotwór wywodzący się z komórek B wysp trzustkowych, wytwarzający insulinę, w zzwiązku, z czymgłównym jego objawem jest hipoglikemia. Głównym objawem choroby jest hipoglikemia, a objawy chorobowe układają się w tak zwaną triadę Whipple'a:
-objawy występują w trakcie głodzenia
-towarzyszy im spadek poziomu glukozy
Objawy chorobowe mogą sugerować upojenie alkoholowe lub napad padaczki. Częste spadki poziomu glukozy pobudzają też ośrodek głodu, więc chorzy są często otyli. Próba głodowa - próba diagnostyczna, stosowana w diagnostyce guzów wydzielających insulinę (insulinoma).
W warunkach normalnych w przypadku głodu lub głodzenia, dochodzi do spadku poziomu glukozy i insuliny. W przypadku guzów wydzielających insulinę obniża się poziom glukozy, natomiast poziom insuliny nie obniża się lub obniża się nieznacznie (wydzielanie insuliny jest niezależne od stężenia glukozy).
Choroba Leśniowskiego-Crohna - zapalna choroba jelita o niewyjaśnionej etiologii, zaliczana do grupy nieswoistych zapaleń jelit. Banan też jako choroba Crohna. Jest to przewlekły, nieswoisty proces zapalny ściany przewodu pokarmowego. Może dotyczyć każdego jego odcinka, lecz najczęściej lokalizuje się w końcowej części jelita cienkiego oraz początkowej jelita grubego (odcinkowość zmian).
Skala Forresta - klasyfikacja krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego używana do celów porównawczych i przy kwalifikowaniu pacjentów do leczenia endoskopowego.
Nasilenie krwawienia |
Typ |
Kryteria |
Krwawienie aktywne |
Ia |
tryskająca krew |
Krwawienie aktywne |
Ib |
sączenie krwią |
Znamiona niedawnego krwawienia |
IIa |
widoczne naczynie niekrwawiące |
Znamiona niedawnego krwawienia |
IIb |
w dnie niszy wrzodowej widoczny skrzep, którego nie można spłukać silnym strumieniem wody |
Znamiona niedawnego krwawienia |
IIc |
w dnie owrzodzenia stwierdza się hematynę |
Nie ma krwawienia |
IIIa |
stwierdza się potencjalną przyczynę krwawienia bez cech czynnego ani niedawno przebytego krwawienia |
Nie ma krwawienia |
IIIb |
brak zmian |