Podział leków stosowanych w chorobach układu pokarmowego.
1. Leki wymiotne (emetica) - stosuje się w celu opróżnienia żołądka u psów, kotów, świń przy zatruciach środkami o działaniu żrącym.
leki wymiotne o działaniu obwodowym - należą tu środki, które drażniąc błonę śluzową górnego odcinka przewodu pokarmowego doprowadzają do wymiotów.
- nasycone roztwory soli kuchennej - podawane per os. Wymioty pojawiają się po około 20-30 minutach.
- wodne roztwory siarczanu miedzi - per os, 1%, wymioty w ciągu 30-45 min.
- wyciągi z korzenia wymiotnicy - działanie obwodowo/ośrodkowe - stymulują również nerw błędny.
leki wymiotne o działaniu ośrodkowym
- apomorfina - antagonista receptorów dopaminowych (D2). Polecana u psów. U kotów może powodować pobudzenie OUN. Podawana parentralnie (sc, im). Wymioty pojawiają się po ok.3-10min. Przy przedawkowaniu stosuje się naloxon.
- ksylazyna - antagonista receptorów alfa2 adrenergicznych. Szczególnie dobrze wymiotnie działa u kotów.
2. Leki przeciwwymiotne — mają duże zastosowanie w weterynarii. Wskazaniami do ich stosowania sa : długo utrzymujące się wymioty (mocznica, kwasica ketonowa), wymioty w następstwie farmakoterapii (jako niepożądany elekt leczenia) oraz
wymioty w chorobach infekcyjnych.
Parasympatykolityki - przeciwwymiotnie działają antagoniści receptorów muskarynowych, które mogą przenikać barierę krew-mózg (do ośrodka wymiotnego w OUN).
Skopolamina - hamuje wymioty towarzyszące chorobie lokomocyjnej, b.krotki okres działania, wiele działań niepożądanych (hamowanie sekrecji gruczołów Ślinowych, osłabienie perystaltyki, światłowstręt). Nie może być stosowana u
kotów gdyż powoduje pobudzenie. Obecnie nie polecana.
Leki antyhistaminowe - ośrodkowo działające leki przeciwhistaminowe działają przeciwwymiotnie w wyniku blokowania receptorów H1 w ośrodku wymiotnym. - Diphenhydramina - stosowana per os - Dimenhydranat - stosowany per os
- Prometazyna - działanie utrzymuje się nawet 24h
Wskazaniami do użycia leków z tej grupy są wymioty na tle choroby lokomocyjnej, wymioty pooperacyjne, wymioty przy chemioterapii w chorobach nowotworowych.
Neuroleptyki - pochodne fenotiazyny (chlropromazyna), pochodne butyrofenolu (haloperydol). Blokują rec. H1 i D2 w area postrema. Stosowane w chorobach metabolicznych, zaburzeniach OUN, zatruciach.
antagoniści receptora D2
metoklopramid oraz domperydon - działanie ośrodkowe
tych leków polega na blokadzie receptorów D2 w strefie chemoreceptorów w area postrema. Pole najdalsze jest ułożone po bokach komory IV i jest jednym z narządów "poza barierą krew-mózg" Jest to strefa chemowrażliwa, stąd inicjowany jest
odruch wymiotny w odpowiedzi na zmiany chemiczne w osoczu (np. przy mocznicy). Leki z tej grupy maja, także obwodowe działanie przeciwwymiotne (nasilają, perystaltykę przewodu pokarmowego) powodując jednocześnie wzrost napięcia mięśnia
zwieracza wpustu żołądka. Leki te są stosowane u psów i kotów.
Antagoniści receptora 5-HT (serotoninowego)
Blokowanie receptora scrotoninowego hamuje w\mioo. wywołane przez serotoninę uwalnianą w jelitach pod wpływem cytostatyków czy promieniowania jonizującego. Jest to nowa grupa Ieków przeznaczona do znoszenia wymiotów
spowodowanych radio- i chemioterapią chorób nowotworowych Stosowane są także w zapobieganiu nudnościom i wymiotom
okresu pooperacyjnego.
Zaliczamy tu:
- ondansteron
- granisteron
- tropisteron
Leki wpływające na motorykę jelit
Leki te stosowane są w celu ułatwienia defekacji bądź do ograniczenia nadmiernej perystaltyki jelit, jaka może mieć miejscew przebiegu biegunek.
Do leków, które najczęściej znajdują zastosowanie w chorobach układu pokarmowego u zwierząt zaliczamy leki przeczyszczające oraz leki przeciwbiegunkowe.
Leki hamujące motorykę przewodu pokarmowego
Ta grupa leków może być stosowana pomocniczo w biegunkach.
Leki opioidowe - u psów i kotów zastosowanie znalazły dwa środki z tej grupy:
- difenoksylat - pochodna petydyny, ma też działanie antysekrecyjne. Stosowany per os w ostrych i przewlekłych biegunkach Przenika barierę krew-mózg. Przy zatruciu podaje się naloxon.
- loperamid pochodna petydyny pozbawiona działania ośrodkowego. Wpływa na receptory opioidowe w ścianie jelita. Działa długo, 3 razy silniej od difenoksylatu. Zalecany dla psów Podawany per os. Nie wolno go stosować u kotów.
Środki zapierające (przeciwbiegunkowe) - stosowanietych leków ma na celu osłabienie lub zahamowanie nadmiernej perystaltyki oraz wydłużenie czasu utrzymania się treści pokarmowej w jelitach. Stosowane są w objawowym leczeniu biegunek.
- adsorpcyjne
węgiel aktywowany, kaolin, krzemian magnezowy, bentonit
Środki te działają wyłącznie dzięki swym właściwościom
fizykochemicznym Pochłaniają i wiążą gazy jelitowe, bakterie i ich toksyy oraz inne leki.
{brakuje slajdu 13 - chyba recepta}
-ściągające
Ich działanie powoduje denaturacje białek i śluzu na powierzchni błony śluzowe, co prowadzi do zmniejszenia ilości wydzieliny zapalnej i śluzu. Substancje o działaniu ścigającym ograniczają także szkodliwe działanie na błonę śluzową innych substancji (toksycznych drażniących)
Tanina - Actidum tannicum, kwas garbnikowy) - garbnik, występuje w wielu surowcach roślinnych (kora dębu, kłącze pięciornika, często stosowana w połączeniu z białkiem jako białczan taniny.
Sole bizmutu - działają sciągąjąco, osłaniająco i zapierająca Stosowane w biegunkach na tle bakteryjnych enterotoksemii.
*środki przeczyszczające - stosując środki przeczyszczające należy pamiętać o obfitym pojeniu zwierząt!
- osmotyczne
siarczan magnezu (sól gorzka) i siarczan sodu (sól glauberska) Sole te nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, podane w 3-4% roztworze zwiększają ciśnienie osmotyczne treści jelitowej oraz
zatrzymanie wody w świetle jelita Dochodzi do upłynnienia mas
kałowych. Rozciągnięcie ściany jelita powoduje odruchowy skurcz mieśniówki.
Laktuloza - syntetyczny disacharyd Nie ulega trawieniu i nie wchłania się z przewodu pokarmowego. Zatrzymuje wodę w jelitach i działa łagodnie przeczyszczająco. Wywiera działanie osmotyczne w jelicie
cienkim i grubym.
- poślizgowe
olej parafinowy - środek niewchłanialny, rozmiękcza masy kałowe, pokrywa jelita cieńką warstwą, co ułatwia przesuwanie mas kałowych. Utrudnia wchłanianie innych leków. Stosowany do regulowania zaparcia oraz w zatruciach substancjami rozpuszczalnymi w tłuszczach.
dokusat - sól sodowa bursztynianu dioktylu. Detergent anionowy, ułatwia przenikanie wody i tłuszczów w głąb mas kałowych w jelicie grubym. Usprawnia ich pasaż i wydalanie. Efekt przeczyszczający występuje w ciągu 24-48 godzin.
-drażniące - powodują stymulację splotów nerwów podśluzówkowych w ścianie jelita, co nasila perystaltykę. Są lekami z wyboru w leczeniu zaparć spowodowanych działaniem analgetyków opioidowych i leków anty cholinergicznych.
Zaliczamy tu:
-Dantrolen - antrachinon syntetyczny. W okrężnicy ulega redukcji do antranolu który ma właściwe działanie drażniące.
Podawany per oss
-olej rycynowy w jelitach rozkładany do glicerolu i kwasu rycynolowego. Następnie powstaje mydło rycynolowe które drażni błonę śluzową jelita cieńkiego i powoduje przyspieszenie perystaltyki. Nie działa przeczyszczająco u przeżuwaczy.
Podawany per oss.
-Bisakodyl - zwiększa wydzielanie śluzu i przyśpiesza ruchy perystaltyczne. Działa w obrębie jelita grubego. Stosowany u małych zwierząt per oss i per rectum.
Leki neutralizujące - zmniejszają kwaśność soku
żołądkowego poprzez chemiczne wiązanie kwasu solnego. Stosowane są w stanach zapalnych błony śluzowej, w
nadkwaśności.
Leki neutralizujące mogą być przyczyną objawów niepożądanych: biegunki - preparaty glinu i magnezu, zaparcia - preparaty wapnia i bizmutu. Utrudniają wchłanianie innych leków. U pacjentów z niewydolnością nerek może dojść do kumulacji w ustroju magnezu i glinu.
sole wapnia, glinu i magnezu
środki zobojętniające stosowane są głownie u małych
zwierząt przy nadkwaśności, u przeżuwaczy w przebiegu kwasicy metabolicznej.
Leki hamujące wydzielanie soku żoładkowego
- stosowane w zapaleniach przebiegających ze wzmożona wydzielniczością soku żołądkowego, często w połączeniu z lekami neutralizującymi.
antagoniści receptora H2:
Cymetydyna - hamuje wydzielanie soku zarówno podstawowe, jak i pobudzane przez gastrynę i histaminę. Zmniejsza również wydzielanie trzustki.
Ranitydyna - odznacza się silniejszym działaniem.
inhibitory pompy protonowej - hamują czynny transport
jonów wodorowych z komórek okładzinowych do światła żołądka ograniczając wytwarzanie kwasu solnego.
omeprazol, lansoprazol, pentoprazol
Środki do higieny jamy ustnej
Stomadhex C100 i C300
Preparat zawiera: Chlorheksydynę i amid kwasu nikotynowego.
Chlorheksydyna jest środkiem miejscowo odkażającym, natomiast amid kwasu nikotynowego (witamina PP)zapewnia
utrzymywanie prawidłowego stanu błon śluzowych. Wzajemne działanie obu składników zapobiega tworzeniu się ppłtki nazębnej. Tabletka, dzięki właściwościom bioadhezyjnym
przywiera do blony śluzowej i utrzymuje się na niej przez kilka godzin.
Przeznaczony dla psów i kotów.
Doggyfrice Petit Cheins i Doggyfrice
Skład: Dentiazine (kompleks enzymów) fluorek amonowy.
Preparat zawiera kompleks enzymatyczny, który dzięki swoim właściwościom usuwa płytke nazębną, a tym samym przeciwdziała osadzaniu się kamienia nazębnengo. Jego korzystne działanie polega dodatkowo na znoszeniu nieprzyjemnego zapachu z jamy ustnej oraz
zapobieganiu stanom zapalnym dziąseł.
Zawarte w preparacie związki fluoru działają ochronnie na szkliwo zębów.
Przeznaczony dla psów i kotów.
Pasta do zębów dla psów i kotów Petosan
Produkt ten stworzono specjalnie dla zwierząt,aby wspomóc aktywne usuwanie płytki nazębnej i zapobiegać powstawaniu kamienia nazębnego.
Skład: woda, sorbitol, uwodniony krzemian, kaolin
pirofosforan potasu pirofosforan glicerolu, pirofosforan sodu, aromat, sacharyna, benzoesan sodu.
Stomorgyl
Skład spiramycyna, metronidazol.
Preparat wykazuje wysoką skuteczność w odniesieniu do flory saprofitycznej jamy ustnej oraz bakterii chorobotwórczych oraz wysoką aktywność redukującą proces powstawania i akumulacji płylki bakteryjnej na zębach. Aktywne składniki preparatu zwalczają zakażenia beztlenowcami (które poprzez wytwarzane toksyny uszkadzają przyzębie).
• Biolent Forte
• Carbo Medicinalis
• Effydral
• Enterogast
• Hydrodiar
• Magnesium sulfuricum
• Magnesium sulfuricum 20%
• Fermatan
• Olej parafinowy
• Scanohepar
• Silitympakon
• Menbuton Werfft
• Neopropiowet
• Spasmium comp.
• Suibicol Premix
• Clanohepar
• Sól gorzka
• Vetahepar