Metodyczne opracowanie różnych rodzajów tekstów literackich
ETAPY PRACY
|
TEKST ELEMENTARZOWY
|
CZYTANKI |
LEKTURA |
WIERSZE |
CZASOPISMA |
|
1. Przygotowanie do odbioru treści tekstu |
- nawiązanie do treści poprzez pogadankę tematycznie związaną z tekstem - wprowadzenie nowego słownictwa (jeżeli istnieje taka potrzeba) |
- podporządkowanie cz. wstępnej lekcji hasłu, tematowi, lekcji - pogadanka nawiązująca do treści czytanki połączona z ćwiczeniami słownikowo-frazeologicznymi (bogacenie słownictwa o nowe wyrazy i zw. frazeologiczne). |
- stworzenie kącika książek danego autora (słów kilka o autorze) - odnalezienie pozycji lekturowej, jej miejsca w tym kąciku - uzasadnienie wyboru danej lektury, omówienie wyglądu, ilustracji itd. - nawiązanie do tematyki utworu poprzez pogawędkę (ew. wykorzystanie wyeksploatowane na tablicy ilustracje-obrazy)
|
- nawiązanie do treści poprzez odpowiednią pogadankę na tle stworzonej sytuacji i wprowadzenie nowych wyrazów by ułatwić odbiór wiersza. - stworzenie odpowiedniego nastroju w zależności od rodzaju poezji (w. patriotyczne, okolicznościowe, lityczne itd.)
|
- przegląd bieżącego lub innego czasopisma, zwrócenie uwagi na ilustracje, działy (budowę pisma) zagadki, teksty, - wspólny wybór odpowiedniego interesującego tekstu z danego czasopisma (tekst beletrystyczny lub popularno-naukowy). |
|
Przed czytaniem każdego tekstu należy zadać dzieciom pytania lub odpowiednie polecenia.
|
||||||
2. Sposoby zapoznawania z treścią tekstów |
- wzorowe czytanie nauczyciela I raz - czytanie przez uczniów II raz (przez wszystkich lub wybranych uczniów) |
- wzorowe czytanie przez nauczyciela - głośne czytanie przez jednego lub kilku uczniów (wcześniej przygotowane) - wysłuchanie tekstu z taśmy lub płyty - ciche czytanie ze zrozumieniem - czytanie tzw. domowe
|
- w zależności od objętości lektura może być czytana: *przez nauczyciela *przez uczniów w klasie pod kierunkiem nauczyciela *samodzielne przez uczniów w domu *odtworzona z taśmy
|
- musi być wzorowe czytanie nauczyciela lub recytacja z pamięci - po raz II musi wystąpić czytanie przez uczniów (najlepiej fragmentami lub zwrotkami) |
- postępujemy tak jak w przypadku czytanki |
|
Po przeczytaniu tekstu należy zawsze pytać dzieci o wrażenia z poznanego tekstu.
|
||||||
3. Analiza treści.
Wyróżnia się 2
sposoby omawiania: -analityczny (zagadnieniowy) -syntetyczny (odtwórczy) |
- omawia się krótko treść tekstu z uwzględnieniem
aspektu wychowawczego (nawiązujemy do doświadczeń dzieci). |
- analiza czytanego tekstu poprzez wskazanie czasu i
miejsca akcji, postaci głównych i drugoplanowych - ocena postępowania bohatera (uczyć dzieci myślenia przyczynowo-skutkowego oraz wyróżnienia cech pozytywnych i negatywnych) - wierne odtwarzanie wydarzeń zawartych w utworze (zgodnie z chronologią) - przygotowanie do pisania planu (wyodrębnienie zdarzeń w utworze):
|
- opracowanie lektury zwykle planujemy na 3-4
godz.: 1. Zapoznanie z lekturą, omawiamy: -tytuł i autora, -główny bohater, -postacie 2-planowe, -czas i miejsce akcji, -pierwsze wrażenie po przeczytaniu lektury. 2. Wyodrębnienie i omówienie istotnych wydarzeń z lektury (plan wydarzeń) 3. Omówienie aspektów wychowawczych lektury (np. ocena postępowania, nauka płynąca z lektury 4. Określenie wartości poznawczych i wychowawczych, główna myśl utworu |
- określenie nastroju utworu (wesoły,
pogodny, podniosły, refleksyjny, poważny, smutny, melancholijny) - I warstwa - pytamy o treść - II warstwa - pytamy o przesłanie, naukę, uczucia wywołane przez lekturę wiersza, obrazy, zdarzenia kojarzące się z wierszem - analiza budowy utworu: *wskazanie przenośni, porównań, epitetów (strona językowa), nie podajemy terminów *liczba zwrotek, wersów, wyszukiwanie rymów *przygotowanie recytacji i nauki na pamięć
Uwagi! - poezji nie omawiamy zbyt szczegółowo - opracowania poezji nie łączymy z realizacją treści gramatycznych i ortograficznych
|
- z tekstem beletrystycznym pracujemy jak z
czytanką - tekst popularno-naukowy omawiamy zwracając uwagę na jakie nowe wiadomości poznały dzieci, gdzie można je wykorzystać i zastosować wprowadzamy nowe słownictwo |
|
4. Ćwiczenia w pisaniu związane z opracowaniem tekstu |
- układanie wyrazów z rozsypanek literowych i zadań z rozsypanek wyrazowych - kończenie rozpoczętych zdań na temat omawianego tekstu (praca wspólna) - redagowanie
odpowiedzi na podane pytanie -Wspólne z dziećmi redagowanie 1 czy 2 zdań dotyczących tekstu elementarzowego |
- sporządzanie planu wydarzeń - wypisywanie cech charakterystycznych bohatera - redagowanie wspólne notatki, omawianej czytanki - uzupełnienie treści z lukami - przepisywanie
fragmentów tekstu związanych z tematem lekcji (opis, ocena, postępowania, fragment zawierający myśl przewodnią czytanki) - redagowanie myśli przewodniej utworu
|
- notatka bibliograficzna - określenie czasu i miejsca akcji - wypisywanie głównych cech bohatera - prowadzenie dzienniczka lektur - podpisywanie
ilustracji do lektury |
- krótka wypowiedz kilkuzdaniowa określająca nastrój wiersza - wspólne redagowanie, notatka dotycząca treści utworu - przepisywanie
najpiękniejszej zwrotki lub fragmentu - wypisywanie z wiersza pięknych wyrażeń, zwrotów i fraz |
- postępujemy jak w przypadku czytanki |
|