PROGRAM EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ

w klasach I - III Szkoły Podstawowej w Bierutowie

Ogólne założenia programu

Program edukacji wczesnoszkolnej opracowany został w oparciu o „Podstawę Programową” MEN z dnia 23 grudnia 2008 r.

Edukacja wczesnoszkolna ma zapewnić dziecku ciągłość kształcenia, tzn. ma uwzględniać to, czego dziecko nauczyło się w przedszkolu i stopniowo przygotować je do przejścia od kształcenia zintegrowanego do nauczania przedmiotowego w klasach IV - VI szkoły podstawowej.

Celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka w całościowym rozwoju tak, by na miarę swoich możliwości było przygotowane do życia w zgodzie z sobą, ludźmi i przyrodą. Osiągniecie tego celu nakłada na nauczyciela wiele zadań.

Nauczyciel powinien:

1. Odkryć predyspozycje i możliwości intelektualne każdego dziecka rozpoczynającego naukę szkolną : obserwacja dziecka, wstępna diagnoza jego rozwoju fizycznego (ogólny stan zdrowia i motoryka), społeczno-emocjonalnego i intelektualnego (percepcja wzrokowa, słuchowa, mowa i myślenie).

2. Stwarzać warunki do rozwoju predyspozycji i zdolności poznawczych każdego dziecka poprzez indywidualizację edukacji, uwzględniając różny poziom możliwości intelektualnych i tempa pracy poszczególnych uczniów.

3. Odkryć uzdolnienia i zainteresowania uczniów, gdyż dzieci lepiej przyswajają wiedzę zgodną z ich zainteresowaniami i zdolnościami.

4. Poznać środowisko rodzinne ucznia i nawiązać współpracę z rodzicami.

5. Wyposażyć uczniów w wiedzę i umiejętności potrzebne do poznawania i rozumienia świata, radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz kontynuowania nauki w klasach IV - VI szkoły podstawowej.

6. Stwarzać w szkole atmosferę życzliwości i serdeczności, aby dziecko czuło się dobrze w roli ucznia i miało pozytywny stosunek do nauki.

7. Szanować godność dziecka, rozwijać jego samodzielność i wdrażać do odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie.

Program będzie realizowany z wykorzystaniem pakietu „Wesoła szkoła i przyjaciele”. Obejmuje edukację polonistyczną, przyrodniczą, matematyczną, muzyczną, plastyczną, społeczną, techniczną i wychowanie fizyczne.

EDUKACJA POLONISTYCZNA

Wspomaganie rozwoju umysłowego w zakresie wypowiadania się. Dbałość o kulturę języka. Początkowa nauka czytania i pisania. Kształtowanie umiejętności wypowiadania się w małych formach teatralnych.

Cele edukacji polonistycznej:

1. Kształcenie umiejętności komunikowania się (edukacja językowa).

Dziecko powinno opanować słownictwo, gramatykę, ortografię i interpunkcję języka polskiego, zasady poprawnej wymowy oraz umieć je zastosować w praktyce.

2. Przygotowanie dziecka do odbioru dzieła literackiego (edukacja literacka).

3. Rozbudzanie u dziecka twórczej ekspresji słownej.

Wymienione cele edukacji polonistycznej realizowane są równocześnie, przeplatają się i wzajemnie uzupełniają.

TREŚCI PROGRAMOWE KLASA I

Mówienie

• wdrażanie do poprawnego artykułowania poszczególnych głosek i całych wyrazów,

• zwracanie uwagi na właściwe akcentowanie wymawianych wyrazów,

• dobieranie słów adekwatnych do rodzaju i intencji wypowiedzi: informuje, pyta, odpowiada, prosi, dziękuje, wita się, żegna,

• dbałość o kulturę mówienia - uczeń nawiązuje kontakt wzrokowy i słuchowy z odbiorcą informacji,

• ćwiczenia w mowie monologowej: wypowiadanie się dziecka na temat własnych przeżyć, wydarzeń, lektury, filmu, zachowań w kilkuzdaniowej formie; udzielanie odpowiedzi na pytania; wygłaszanie z pamięci wierszy,

• ćwiczenia w mowie dialogowej: udział dziecka w rozmowie na określony temat; przeprowadzanie krótkiej rozmowy telefonicznej,

• improwizowanie scenek z życia codziennego,

• opowiadanie treści pojedynczego obrazka i krótkiej historyjki obrazkowej.

Słuchanie

• uważne słuchanie i wykonywanie prostych poleceń,

• uważne słuchanie tego, co przekazuje rozmówca, nieprzerywanie wypowiedzi innych osób,

• skupione słuchanie czytanego tekstu, audycji telewizyjnej, nagrania na CD, by po wysłuchaniu w miarę dokładnie opowiedzieć treść, odpowiedzieć na pytania dotyczące treści.

Czytanie

• poprawne rozpoznawanie i odczytywanie wszystkich liter alfabetu,

• analiza i synteza wyrazów - wyróżnianie liter, głosek, sylab,

• czytanie wyrazów jedno-, dwu-, a następnie wielosylabowych oraz krótkich zdań i tekstów,

• wdrażanie do czytania całymi wyrazami,

• czytanie indywidualne, zespołowe, głośne i ciche krótkich tekstów z podręcznika,

• wdrażanie do czytania naturalną intonacją,

• naśladowanie wzorowego czytania nauczyciela,

• wspólne czytanie fragmentów wybranych przez nauczyciela lektur,

• podejmowanie próby samodzielnego czytania książeczek oraz pisemek dla dzieci,

• odczytywanie i rozumienie sensu uproszczonych rysunków, piktogramów, znaków informacyjnych i napisów.

Pisanie

• przygotowanie do nauki pisania poprzez kreślenie linii, kształtów literopodobnych i pisanie po śladzie,

• kształtne, prawidłowe pisanie kolejno poznanych liter.

• mieszczenie liter liniaturze,

• poprawne łączenie liter w pisanych wyrazach,

• układanie wyrazów z rozsypanki literowej i ich zapisywanie,

• przepisywanie wyrazów i krótkich zdań z tablicy, z książki ( z druku),

• pisanie z pamięci poznanych i omówionych wcześniej wyrazów,

• podpisywanie ilustracji,

• kodowanie i odkodowywanie tekstu obrazkowo-literowego.

Ortografia

• pisanie wyrazów ze spółgłoskami miękkimi,

• zapisywanie dwuznaków (ch, cz, dz, dź, dż, rz, sz),

• pisanie poznanych wyrazów „ę” i „ą”,

• wielka litera na początku zdania, w pisowni imion, nazwisk, w nazwach państw, miast, rzek,

• pisanie poznanych na zajęciach wyrazów z „ó” i „rz”.

Wiedza o języku

• rozróżnianie pojęć: głoska, litera (świadomość, że głoski zapisuje się za pomocą liter),

• analiza i synteza głoskowa i sylabowa wyrazów,

• wyróżnianie sylab w wyrazach,

• wyróżnianie wyrazów w zdaniu,

• wyróżnianie zdań w tekście,

• układanie krótkich zdań z rozsypanki wyrazowej.

Wiedza o literaturze

• wyodrębnianie w utworze literackim postaci, wskazywanie głównego bohatera,

• określanie nastroju utworu, wskazywanie fragmentów zabawnych smutnych, wzruszających itp.

• zabawa w teatr, odgrywanie scenek dramowych,

• ilustrowanie ruchem, gestem, mimiką zachowań bohatera literackiego lub wymyślonego,

• posługiwanie się rekwizytem, rozumienie jego umownego znaczenia,

• odkrywanie z pomocą nauczyciela, że w utworze literackim (baśń, legenda, opowiadanie, komiks, wiersz) wszystko jest możliwe - postacie i wydarzenia realne i fantastyczne.

Słownictwo

• wyjaśnianie znaczenia nowych wyrazów i zwrotów występujących w czytanym tekście, w opowiadaniu nauczyciela, w rozmowach w toku zajęć,

• wprowadzenie do czynnego słownika dzieci wyrazów i zwrotów oznaczających stosunki przestrzenne i czasowe,

• wzbogacanie słownika przetworzenie prostych wyrazów pochodnych, zdrobnień, np.koń - konik.

Uwagi o realizacji programu edukacji polonistycznej

W klasie pierwszej wyróżniamy dwa okresy: przygotowawczy i zasadniczy.

W okresie przygotowawczym skupiamy się na poznaniu uczniów, ich poziomu rozwoju, możliwości poznawczych. Podejmujemy działania integrujące zespół klasowy. Poznajemy warunki środowiska domowego uczniów, obserwujemy dzieci podczas wykonywania różnych zadań, ćwiczymy ich spostrzegawczość, sprawność manualną. Częste prowadzenie rozmów z dziećmi, omawianie obrazków, wydarzeń, nauka na pamięć wierszy, krótkie inscenizacje wyrabiają w dzieciach śmiałość w wypowiadaniu się.

W tym okresie przeprowadzamy też pierwsze próby analizy i syntezy wyrazów łatwych pod względem fonetycznym.

Długość okresu przygotowawczego ustala sam nauczyciel, biorąc pod uwagę poziom rozwoju i przygotowania do nauki szkolnej dzieci z zespołu klasowego.

Po okresie przygotowawczym przystępujemy do nauki czytania i pisania, prowadzonej metodą analityczno-syntetyczną. Wykorzystujemy różnorodne ćwiczenia przygotowujące dzieci do pisania liter; po śladzie, palcem na ławce, w powietrzu, lepienie liter z plasteliny, itp.

Stopniowo przechodzimy do pisania wyrazów, zwracając uwagę na poprawne łączenie liter. Wdrażamy dzieci do sprawdzania poprawności napisanego wyrazu przez porównanie go z wzorem podanym w podręczniku lub na tablicy.

Ważnym ćwiczeniem w nauce pisania jest przepisywanie wyrazów i krótkich zdań. Naukę pisania liter i wyrazów łączymy z ich czytaniem.

EDUKACJA PRZYRODNICZA

Wychowanie do rozumienia i poszanowania przyrody ożywionej i nieożywionej.

Celem edukacji przyrodniczej jest systematyczne, coraz dokładniejsze poznawanie przyrody w jej różnych aspektach i związkach przyczynowo-skutkowych. Poznawanie powinno następować przez bezpośredni kontakt z najbliższym otoczeniem dziecka. Wiedza o przyrodzie będzie dla dziecka trwała, jeśli zostanie nabyta w drodze bezpośredniej obserwacji, doświadczenia, eksperymentu. Jeśli określone treści nie są dostępne bezpośredniej obserwacji dziecka należy wykorzystać programy telewizyjne, internet, książki, albumy. Edukacja przyrodnicza stanowi bardzo dobry punkt wyjścia do realizacji innych treści kształcenia zintegrowanego.

TREŚCI PROGRAMOWE KLASA I

Dotyczą 2 zagadnień:

• rozumienia i poszanowania świata roślin i zwierząt,

• rozumienia zjawisk i warunków atmosferycznych.

Treści przyrodnicze pogrupowane są według pór roku.

JESIEŃ

1. Zjawiska atmosferyczne:

• temperatura - obserwowanie pogody: chłodniejsze dni, dni coraz krótsze, noce dłuższe,

• wiatr - obserwowanie kierunku i siły wiatru - dni bezwietrzne, słaby wiatr, silny wiatr,

• opady - nazywanie opadów: mżawka, mgła, deszcz, szaruga jesienna, przymrozki,

2. Założenie klasowego kącika przyrody:

• nazywanie roślin doniczkowych zgromadzonych w klasie, określanie ich wymagań koniecznych do właściwego wzrostu,

• prowadzenie klasowego kalendarza pogody - zapisywanie wyników obserwacji,

3. W ogrodzie i na polu:

• rozróżnianie i nazywanie warzyw uprawianych na działkach, nazywanie i wskazywanie ich części jadalnych,

• poznawanie wartości odżywczych warzyw,

• sposoby przechowywania warzyw,

• sporządzanie surówek warzywnych,

• rozpoznawanie i nazywanie ozdobnych roślin kwiatowych dostępnych bezpośredniej obserwacji,

• zapoznawanie ze sposobami zabezpieczania wieloletnich roślin ozdobnych przed zimą,

4. W sadzie:

• rozpoznawanie i nazywanie drzew i krzewów owocowych w naszych sadach i ogrodach,

• sposoby zbierania i przechowywania owoców,

• poznanie wartości odżywczych owoców - przygotowanie sałatki owocowej,

4. W parku (w lesie):

• rozpoznawanie po liściach i owocach wybranych drzew liściastych i iglastych,

• opadanie liści z drzew - próby wyjaśnienia, dlaczego tak się dzieje,

• odloty ptaków na zimę,

• poznanie wybranych zwierząt żyjących w naturalnym środowisku: wygląd, sposób odżywiania, przygotowania do przetrwania zimy,

• poznanie zagrożeń czyhających na człowieka ze strony chorych lub niebezpiecznych zwierząt,

• poznanie wybranych gatunków grzybów - zagrożenia związane z trującymi owocami i grzybami.

ZIMA

1. Zjawiska atmosferyczne:

• temperatura - niska temperatura powietrza, mróz, noce długie, dni krótkie,

• wiatr- obserwacja kierunku i siły wiatru,

• opady - śnieg, śnieg z deszczem, grad, szadź, gołoledź, zamieć, odwilż; warunki zamarzania i topnienia wody,

2. W klasowym kąciku przyrody:

• systematyczna opieka nad roślinami doniczkowymi,

• hodowanie w skrzynkach pietruszki, szczypiorku, rzeżuchy - poznawanie warunków koniecznych do życia roślin,

• doświadczalne sprawdzanie czystości śniegu.

3. W parku (w lesie):

• nazywanie drzew iglastych: sosna, świerk,

• znaczenie pokrywy śnieżnej dla roślin i zwierząt,

• przystosowanie zwierząt do przetrwania zimy; zapadanie w sen zimowy,

• konieczność dokarmiania zwierząt,

• poznanie wybranych gatunków zwierząt chronionych,

• systematyczne dokarmianie ptaków; rozpoznawanie ptaków : sikorka, wróbel, kruk, gil, sroka, wrona.

4. W domu:

• poznawanie wybranych roślin egzotycznych,

• rozpoznawanie wybranych owoców roślin egzotycznych,

• poznanie zasad opieki nad psem i kotem.

WIOSNA

1. Zjawiska atmosferyczne:

• temperatura powietrza - obserwacja zmieniających się warunków pogodowych; odwilż, coraz cieplej, coraz dłuższy dzień, słońce świeci dłużej i wędruje wyżej po niebie,

• wiatr - osuszające działanie wiatru,

• opady - zmienność pogody, wiosenne burze, śnieg z deszczem, parowanie wody.

2. W klasowym kąciku przyrody:

• obserwowanie rozwoju liści i kwiatów na gałązkach roślin hodowanych w naczyniu z wodą (forsycja, brzoza),

• wysiewanie nasion do skrzynek, pielęgnowanie i obserwowanie ich kiełkowania i wzrostu - znaczenie wody, światła i powietrza w wegetacji roślin,

3. W ogrodzie (na polu):

• zapoznanie się z wybranymi nasionami warzyw,

• rozróżnianie i nazywanie narzędzi ogrodowych,

• rozróżnianie i nazywanie niektórych chwastów; pokrzywa, oset,

• rozpoznawanie wybranych roślin kwitnących wiosną,

• poznanie i nazywanie szkodników ogrodowych oraz zwierząt pożytecznych,

• rozpoznawanie krzewów ozdobnych: forsycja, bez.

4. W sadzie:

• obserwowanie prac pielęgnacyjnych w sadzie: bielenie i przycinanie drzew,

• obserwowanie i porównywanie pąków i kwiatów wybranych drzew i krzewów owocowych,

• rozpoznawanie i nazywanie ptaków ogrodowych- szpak, kos; ich znaczenie w walce ze szkodnikami drzew.

5. W parku (w lesie):

• pierwsze wiosenne rośliny kwiatowe; poznawanie roślin chronionych,

• wiosenne powroty ptaków, zakładanie gniazd, opieka nad pisklętami,

• obserwowanie mrowiska.

6. W domu:

• wdrażanie do segregowania śmieci w szkole i w domu,

• rozumienie znaczenia pojęcia „opakowanie ekologiczne”,

• znaczenie wody w życiu człowieka, roślin i zwierząt - oszczędzanie wody,

• zapoznanie z zagrożeniami dla środowiska przyrodniczego ze strony człowieka: wypalanie łąk i ściernisk, zatruwanie powietrza i wody, pożary lasów, spalanie śmieci, tworzenie dzikich wysypisk śmieci.

Uwagi o realizacji programu edukacji przyrodniczej

Bardzo duże znaczenie w realizacji programu edukacji przyrodniczej mają wyjścia w teren, kiedy dzieci obserwują przyrodę w naturalnym środowisku. Dobrze, jeśli te same miejsca obserwują w różnych porach roku. Daje to okazję do uświadomienia dzieciom, jak warunki atmosferyczne, pory roku wyznaczają rytm życia przyrody. Przyniesione do klasy okazy przyrodnicze powinny być wykorzystane do doświadczeń i eksperymentów, co w dużym stopniu pogłębi wiedzę uczniów, np. oglądanie pod lupą, krojenie, posadzenie w nowych warunkach itp. Uzupełnieniem bezpośrednich obserwacji powinny być ilustracje, albumy, filmy, zasuszone okazy.

Od samego początku należy wyrabiać właściwy stosunek dziecka do przyrody, uczyć ochrony przyrody i opieki nad zwierzętami.

EDUKACJA MATEMATYCZNA

Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz kształtowanie wiadomości i umiejętności matematycznych dzieci.

Celem edukacji matematycznej jest kształcenie umiejętności ilościowego, relacyjnego i schematycznego ujmowania, opisywania, przedstawiania i przekształcania rzeczywistości.

Dlatego należy:

• zapoznać dziecko ze znakami, symbolami i pojęciami języka matematycznego,

• ukształtować pojecie liczby w aspektach: kardynalnym, porządkowym i miarowym,

• wyćwiczyć umiejętność wykonywania czterech podstawowych działań arytmetycznych na liczbach (dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie)

• zapoznać z pojęciem prostych figur geometrycznych (koło oraz figury płaskie z grupy wielokątów),

• ukształtować umiejętność rozwiązywania prostych zadań tekstowych,

• rozwijać umiejętność logicznego rozumowania, prowadzącego do rozwiązania danego problemu.

TREŚCI PROGRAMOWE KLASA I

1. Orientacja w przestrzeni:

• określanie położenia przedmiotów względem obserwatora,

• określanie położenia jednych przedmiotów względem innych obiektów,

• wyznaczanie kierunków w przestrzeni: na lewo, na prawo, do przodu, do tyłu, w górę, w dół,

• ocenianie odległości miedzy obiektami: daleko - blisko, bliżej - dalej, blisko - bliżej - najbliżej,

• poprawne używanie terminów: przed, za, z tyłu, z boku, między, obok, na zewnątrz, wewnątrz, do, z, itp.

2. Zbiory:

• klasyfikowanie przedmiotów według wskazanej cechy,

• wyodrębnianie zbioru przedmiotów spełniających dany warunek,

• formułowanie warunku, jaki spełniają elementy danego zbioru,

• przeliczanie elementów w zbiorach,

• porównywanie liczebności dwóch zbiorów, rozumienie pojęć: mniej, więcej, tyle samo i zapisywanie tych relacji za pomocą znaków: >, >, =.

3. Cechy wielkościowe:

• określanie przedmiotów za pomocą cech; długi, krótki, szeroki, wąski, gruby, itp.

• Porównywanie przedmiotów pod względem wyróżnionej cechy wielkościowej, np. krótki - krótszy - najkrótszy,

• porządkowanie przedmiotów wg wielkości (tworzenie ciągów malejących lub rosnących).

4. Liczby naturalne pierwszej i drugiej dziesiątki:

• monografia liczby naturalnej,

• aspekty liczby: kardynalny, porządkowy, miarowy,

• cyfry jako symbole liczb, zapisywanie liczb za pomocą cyfr i ich odczytywanie,

• rozkładanie liczby na składniki,

• przedstawianie liczby dwucyfrowej jako dodawania dziesiątki i jedności,

• porównywanie liczb,

• porządkowanie danych liczb w określone ciągi malejące lub rosnące,

• miejsce liczby na osi liczbowej.

5. Działania na liczbach wewnątrz pierwszej i drugiej dziesiątki:

• dodawanie i odejmowanie liczb w zakresie 10,

• zapisywanie działań za pomocą znaków matematycznych,

• zero jako wynik odejmowania,

6. Rozwiązywanie prostych zadań tekstowych:

• zapisywanie rozwiązania zadania z treścią za pomocą cyfr i znaków działań,

• układanie treści zadania do podanej ilustracji.

7. Pomiar:

• długości: mierzenie długości różnych przedmiotów różnymi miarkami; zapoznanie z linijką i pojęciem centymetra; mierzenie długości linijką (w zakresie 10 cm), porównywanie długości obiektów,

• czasu kalendarzowego: nazwy dni tygodnia oraz miesięcy w roku; nazwa aktualnej pory roku i bieżącego miesiąca; zapoznanie z różnymi rodzajami kalendarzy - wyszukiwanie w kalendarzu dat ważnych dla dziecka,

• czasu zegarowego: zapoznanie z rolą zegara i znaczeniem poszczególnych wskazówek; próba odczytywania pełnych godzin; mierzenie upływu czasu ( dziecko wskazuje na tarczy zegara drogę dużej wskazówki: od…do… trwała zabawa,

• masy: ważenie przedmiotów na wadze szalkowej bez użycia odważników; stosowanie określeń: cięższe, lżejsze, tak samo ciężkie; wga towarów pakowanych w sklepie,

• pojemności: odmierzanie płynów kubkiem ćwierćlitrowym i litrowym pojemnikiem, porównywanie ilości płynów; określanie, ile kubków wody zawiera jeden litr, itp.

8. Obliczenia pieniężne:

• zapoznanie z monetami będącymi w obiegu: 1 gr, 2 gr, 5 gr, 10 gr, 1 zł, 2 zł, 5 zł oraz banknotem 10 zł,

• określanie, co można kupić za daną monetę, czy banknot (uświadamianie dzieciom wartości nabywczej pieniądza).

9. Figury geometryczne:

• dostrzeganie kształtów różnych figur geometrycznych w otoczeniu, na obrazach sytuacyjnych,

• rysowanie figur za pomocą szablonów,

• układanie figur z patyczków, z innych figur, itp.

• tworzenie kompozycji z figur geometrycznych,

• odróżnianie i nazywanie takich figur, jak: koło, trójkąt, prostokąt, kwadrat,

• rysowanie i mierzenie odcinków (w zakresie 10 cm).

Uwagi o realizacji programu edukacji matematycznej

Ćwiczenia dotyczące stosunków przestrzennych prowadzimy w formie czynności ruchowych: podczas zabaw, wycieczek, spacerów. Sporo miejsca należy poświęcić prawidłowemu odróżnianiu strony prawej i lewej, zwłaszcza przy zmianie naszego położenia w przestrzeni.

Istotne jest także kształtowanie pojęcia stałości, np. dziecko porównując liczebność zbiorów nie może kierować się wielkością czy ułożeniem elementów, ale ich ilością.

Wskazane jest także szacowanie wielkości dwóch zbiorów „na oko”, a następnie sprawdzanie poprawności szacowania przez przeliczanie elementów w zbiorach, lub łączenie ich w pary.

Dodawanie i odejmowanie należy traktować łącznie, już podczas wykonywania operacji na konkretach.

Ważne jest także, by precyzyjnie posługiwać się pojęciami cyfra i liczba.

W klasie I pojawiają się także pierwsze zadania tekstowe. Każde słowo treści zadania musi być zrozumiałe dla dzieci. Treść zadania powinna wiązać się z życiem dziecka, jego zainteresowaniami, obserwacjami.Analizy treści dokonujemy w pracy zbiorowej, głośnej, śledzimy wówczas, czy dzieci potrafią przekładać słowa na odpowiednie działanie matematyczne, np. dokłada, dostaje, dosypuje na dodawanie, a zgubił, oddał, zjadł na odejmowanie.

EDUKACJA SPOŁECZNA

Wychowanie do zgodnego współdziałania z rówieśnikami i dorosłymi.

Celem edukacji społecznej jest;

• budowanie przez dziecko pozytywnego obrazu siebie w relacji z innymi ludźmi,

• wrastanie w świat struktur społecznych i kultury.

TREŚCI PROGRAMOWE KLASA I

1. Dostrzeganie swej indywidualności w sferze:

• fizycznej: wyróżnianie i nazywanie części ciała; porównywanie siebie z innymi osobami - cechy wspólne i różniące,

• zmysłowej: dostrzeganie, że świat poznajemy za pomocą zmysłów, każdy może mieć inną sprawność swoich narządów zmysłów,

• emocjonalnej: rozpoznawanie i nazywanie różnego rodzaju emocji, sposoby wyrażania uczuć i emocji mogą być różne u ludzi,

• intelektualnej: wdrażanie zasady „najpierw myślę, potem działam”'

2. Budowanie poczucia własnej wartości:

• stwarzanie sytuacji, w których każde dziecko może przekonać się, w czym jest dobre, a w czym najlepsze,

3. Dbanie o zdrowie i schludny wygląd:

• znaczenie odpowiedniego odżywiania dla prawidłowego rozwoju dziecka,

• wyrabianie nawyku sprawdzania terminów przydatności produktów do spożycia,

• podstawowe zasady higieny osobistej,

• dbanie o porządek wokół siebie i w otoczeniu,

• przestrzeganie zasad bezpieczeństwa obowiązujących w klasie, szkole, uświadamianie konsekwencji zachowań zagrażających bezpieczeństwu, przestrzeganie zakazu zabaw w miejscach niedozwolonych, kontaktu z osobami nieznajomymi; poznanie i przestrzeganie zasad ruchu drogowego dla pieszych; znajomość numeru telefonu do rodziców i adresu zamieszkania, zaufanie do policji

• poznanie różnych form spędzania czasu wolnego,

• sporty letnie i zimowe,

• rozumienie potrzeby określonej ilości snu,

• oglądanie dozwolonych programów TV.

4. Identyfikowanie się z rodziną i jej tradycjami:

• pamiętanie swego nazwiska oraz nazwisk dziadków i krewnych,

• chętne uczestniczenie w rodzinnych świętach i uroczystościach,

• poznawanie historii własnej rodziny,

• tworzenie życzliwych więzi rodzinnych,

• okazywanie miłości członkom rodziny, wzajemny szacunek,

• podejmowanie i wypełnianie obowiązków domowych,

• wspólne troszczenie się o czystość i higienę pomieszczeń, utrzymywanie w porządku swoich zabawek i przyborów szkolnych.

5. Poznawanie reguł współżycia i współdziałania w społeczności szkolnej:

• systematyczne poznawanie praw i obowiązków ucznia,

• obowiązki dyżurnego,

• odpowiednie zachowanie w klasie, w szatni, w bibliotece, świetlicy, itp.

• poszanowanie podręczników i przyborów szkolnych,

• rozbudzanie ciekawości poznawczej i cierpliwości w dochodzeniu do wiedzy,

• nabywanie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji,

• uczenie się właściwej reakcji emocjonalnej na sukces i porażkę,

• poznawanie zasad bycia dobrym kolegą: okazywanie sobie nawzajem życzliwości, stosowanie zwrotów grzecznościowych w kontaktach z rówieśnikami, sprawianie radości kolegom, wzajemna pomoc koleżeńska, właściwy stosunek dso dzieci niepełnosprawnych,

• unikanie krzyku, kłótni i zachowań agresywnych w kontaktach z kolegami,

• poszanowanie swojej i cudzej własności.

6. Poznawanie społeczności lokalnej i narodowej:

• znajomość nazwy swojej miejscowości i własnego adresu,

• poznawanie historii własnej miejscowości : opowiadania, legendy, stare fotografie, itp.

• poznawanie tradycji związanych z regionem - stroje, pieśni, tańce,

• poznawanie pracy w pobliskich obiektach usługowych - wynagrodzenie otrzymujemy za wykonana pracę,

• poznawanie obiektów użyteczności publicznej (apteka, straż pożarna, policja, poczta, przychodnia),

• zasady zachowania się w miejscach publicznych i w środkach komunikacji,

• nabywanie wiedzy o kraju ojczystym: mówimy po polsku, jesteśmy Polakami, nasz kraj to Rzeczpospolita Polska,

• rozpoznawanie godła i barw ojczystych, słuchanie hymnu narodowego - śpiewanie pierwszej zwrotki,

• wskazywanie na mapie stolicy, Wrocławia i największych rzek,

• poznawanie legend związanych z powstaniem Polski i wybranych miast,

• poznawanie słynnych polaków,

• zapoznanie z pojęciem Unii Europejskiej i przynależnością do niej Polski

7. Nabywanie wiedzy o naszej planecie Ziemi:

• miejsce Ziemi w Układzie Słonecznym- oglądanie ilustracji z układem planet,

• życie ludzi w różnych miejscach na naszej planecie

• poznawanie sposobów porozumiewania się werbalnego (nauka języka obcego) i pozawerbalnego (mimika, gesty).

Uwagi o realizacji programu edukacji społecznej

Prawidłowe funkcjonowanie dziecka w grupie zależy w dużym stopniu od pozytywnego obrazu siebie i poczucia własnej wartości. Podczas zajęć wspieramy dziecko w odkrywaniu jego indywidualności, podkreślamy jego zalety, pomagamy znaleźć te sfery, w których jest dobry albo najlepszy.

Wyniki pracy wychowawczej i dydaktycznej zależą także od umiejętnego wprowadzenia dzieci w warunki życia szkolnego. Dziecko już nie jest centrum zainteresowania, jak w domu rodzinnym, na plan pierwszy wysuwają się obowiązki szkolne, przestaje dominować zabawa. Przejście takie nie jest łatwe dla dziecka, dlatego należy w szkole stworzyć atmosferę życzliwości i serdeczności, aby dobrze czuło się w roli ucznia, lubiło przychodzić do szkoły i miało chęć do nauki.

Najważniejszym środowiskiem wychowawczym dla dziecka jest rodzina, dlatego w pierwszej kolejności należy poznać rodzinę dziecka, jego warunki domowe, materialne, nawiązać współpracę z rodzicami. W toku zajęć często trzeba rozmawiać z dziećmi o ich rodzicach, dziadkach, rodzeństwie, o rodzinnych tradycjach i zwyczajach. Uczymy szacunku dla członków rodziny, pomagania im w pracy i sposobów sprawiania im radości.

Uczeń klasy pierwszej wchodzi w nowe role społeczne - w rolę ucznia i kolegi. Już od pierwszych dni pobytu dziecka w szkole należy wdrażać je do sumiennego wypełniania nowych obowiązków oraz budzić uczucia przyjaźni, zachęcać do wzajemnej pomocy, uczyć zgodnej współpracy i zgodnego współżycia.

Stopniowo wprowadzamy dziecko w coraz szersze kręgi społeczne: miejscowość, najbliższa okolica, kraj ojczysty, Europa, świat, planeta.

Realizację edukacji społecznej należy z reguły opierać na przeżyciach i konkretnym działaniu dzieci, na zdarzeniach, na oglądanych filmach i czytanych tekstach

EDUKACJA PLASTYCZNA

Poznawanie architektury, malarstwa i rzeźby. Wyrażanie własnych myśli i uczuć w różnorodnych formach plastycznych. Przygotowanie do korzystania z medialnych środków przekazu.

Cele edukacji plastycznej:

• rozwijanie spontanicznej ekspresji plastycznej dziecka,

• przygotowanie dziecka do odbioru dzieła plastycznego.

Dziecko jest twórcą i odbiorcą sztuki. Samo tworzy własne dzieło, w którym chce coś za pomocą czegoś przekazać. Z drugiej strony musimy nauczyć je percepcji dzieł plastycznych innych. Dziecko stojąc przed obrazem powinno zadać sobie pytanie: co oznacza ten obraz? i starać się znaleźć we własnej wyobraźni odpowiedź na to pytanie.

TREŚCI PROGRAMOWE KLASA I

1. Percepcja sztuki, nazywanie środków wyrazu plastycznego wykorzystanych w obserwowanych dziełach plastycznych:

• kształt -bryłowaty, płaski, okrągły, kwadratowy, owalny, prostokątny,

• faktura - gładki, matowy, lśniący, śliski, chropowaty, szorstki,

• wielkość - gruby, mały, cienki, wysoki, niski, duży,

• usytuowanie w przestrzeni - blisko, daleko, wyżej, niżej itp.

• barwa - nazywanie kolorów i odcieni,

• rytm - powtarzanie się wybranych elementów, kształtów, barw.

2. Ekspresja przez sztukę:

• rysowanie: pojedynczych przedmiotów, ludzi, zwierząt, roślin itp.

• ilustrowanie wydarzeń realnych i fantastycznych, inspirowanych wyobraźnią, baśnią, opowiadaniem, muzyką,

• ćwiczenia w rysowaniu ołówkiem, patykiem, kredką świecową, kredką pastelową, mazakiem, węglem,

• rysowanie za pomocą linii różnego rodzaju: falistych, zygzakowatych, krzyżujących się, itp.

• malowanie pędzlem i farbami kryjącymi na kartonie i papierze,

• mieszanie farb - tworzenie barw pośrednich i odcieni,

• wycinanie i wydzieranie z papieru, tworzenie kompozycji płaskich,

• lepienie z plasteliny, masy solnej,

• wykonywanie ludzików i zwierzątek z owoców drzew i krzewów,

• tworzenie prostych składanek techniką orgiami,

• wykonywanie przedmiotów użytecznych: maska zwierzątka, broszka lub korale dla babci, pacynka, lalka do teatrzyku klasowego.

3. Zapoznanie z wybranymi dziedzinami sztuki, z ich wykonawcami i ich dziełami:

• architektura (także architektura zieleni, malarstwo, rzeźba, grafika.

Uwagi o realizacji programu edukacji plastycznej

Nie należy narzucać dziecku własnych koncepcji przedstawienia danego tematu, ale jeśli poprosi o pomoc, należy je naprowadzić. Wiadomości teoretyczne należy dawkować w małych ilościach, tak, by nie obciążać pamięci dziecka.

Dużą wartość w edukacji plastycznej mają lekcje muzealne, warsztaty plastyczne prowadzone przez profesjonalistów. Należy pamiętać, że

nie ma prac plastycznych brzydkich, są tylko niestarannie wykonane. Każdy rodzaj pracy plastycznej jest nacechowany indywidualnością dziecka.

EDUKACJA MUZYCZNA

Wychowanie do odbioru i tworzenia muzyki: śpiewanie i muzykowanie, słuchanie i rozumienie.

Muzykę tworzy się i słucha się jej po to, aby ją przeżywać. Celem edukacji muzycznej jest zatem:

• stwarzanie dziecku okazji do spontanicznej, twórczej i odtwórczej ekspresji muzycznej,

• stwarzanie możliwości do rozwoju uzdolnień i nabywania umiejętności muzycznych,

• przygotowania do odbioru i przeżycia dzieła muzycznego.

Realizacja tych celów odbywa się poprzez kontakt z dziełem muzycznym i poprzez twórczość własną dziecka.

Podczas zajęć muzycznych konieczne są następujące rodzaje aktywności dziecka;

• odtwarzanie muzyki, np. śpiewanie piosenek, granie na instrumencie znanego utworu,

• percepcja muzyki, np. słuchanie piosenek, utworów muzycznych,

• tworzenie muzyki, np. układanie melodii do wiersza, spiewanie rymowanek.

TREŚCI PROGRAMOWE KLASA I

1. Odtwarzanie muzyki:

• rytmiczne recytowanie tekstów ze zróżnicowaniem tempa, dynamiki i barwy głosu,

• wsłuchiwanie się w dźwięki przyrody i naśladowanie jej odgłosów,

• naśladowanie dźwięków otoczenia,

• odróżnianie głosów męskich i żeńskich,

• porównywanie wysokości dźwięków - dźwięk wysoki (cienki), dźwięk niski (gruby),

• rozpoznawanie znanych piosenek na podstawie melodii lub jej fragmentu zaśpiewanego przez nauczyciela,

• uczenie się i śpiewanie piosenek - śpiew zbiorowy i indywidualny.

• Wydobywanie dźwięków z różnych przedmiotów, np. granie na butelkach, szeleszczenie folią, itp.

• akompaniowanie do piosenek i zabaw z zastosowaniem naturalnych efektów akustycznych, np. tupanie, klaskanie,

• zapoznanie z budową i sposobem grania na instrumentach perkusyjnych: grzechotka, bębenek, tamburyno, trójkąt, drewienka,

• ruch z muzyką: zabawy bieżne z reagowaniem na sygnał muzyczny, zabawy ze śpiewem, uczenie się prostych form tanecznych,

2. Tworzenie muzyki:

• rytmiczne recytowanie sylab, słów, zdań,

• wypowiadanie krótkich tekstów ze zmianą tempa, dynamiki, intonacji,

• powtarzanie tematów rytmicznych w formie echa,

• tworzenie melodii do krótkich rymowanek, przysłów,

• śpiewanie swojego imienia, odpowiedzi na pytanie,

• improwizacje ruchowe przy muzyce,

• wykonywanie ilustracji do słuchanego utworu muzycznego,

• tworzenie własnych układów tanecznych do utworu muzycznego.

3. Percepcja muzyki:

• słuchanie i naśladowanie odgłosów otoczenia, słuchanie ciszy,

• słuchanie muzyki instrumentalnej na żywo i odtwarzanej mechanicznie,

• udział w koncertach muzycznych - właściwe zachowanie podczas koncertów,

• rozpoznawanie głosów: sopran, bas,

• poznawanie i różnicowanie głosów instrumentów muzycznych.

Uwagi o realizacji programu edukacji muzycznej

Jedną z najłatwiejszych i najbardziej przyjemnych dla dziecka form kontaktu z muzyka jest ruch. Zabawy ze śpiewem, inscenizowanie treści piosenek, taniec oraz twórcze wymyślanie i realizowanie własnych zestawów ruchowych dostarczają dzieciom dużo radości. Dziecko jest tu nie tylko odtwórca, ale także twórcą muzyki.

W klasie pierwszej rozpoczynamy kształcenie umiejętności słuchania utworów muzycznych. Początkowo nie może to trwać dłużej niż 10 min.

EDUKACJA TECHNICZNA

Wychowanie do techniki (poznawanie urządzeń, obsługiwanie i szanowanie ich) i działalność konstrukcyjna dzieci.

Wszechobecność techniki we współczesnych czasach sprawia, że brak jej znajomości może prowadzić do przykrych następstw, takich jak zagrożenie zdrowia i życia swojego i innych ludzi.

Celem edukacji technicznej jest;

• wychowanie świadomego i odpowiedzialnego użytkownika techniki poprzez oswajanie go z językiem techniki i jej wytworami,

• kształcenie umiejętności ogólnotechnicznych, przydatnych w życiu,

• kreowanie przyszłego wytwórcy techniki, poprzez rozwijanie jego wyobraźni, zainteresowań i dostarczenie odpowiedniej do wieku wiedzy technicznej.

TREŚCI PROGRAMOWE KLASA I

1.Znajomość własności różnych materiałów przydatnych do majsterkowania:

• przyrodniczych: żołędzie, kasztany, owoce, warzywa, szyszki, kora, kwiaty, masa solna, glina, itp.

• papierniczych; karton, bibuła, papier gazetowy, itp.

• włókienniczych: skrawki materiałów, włóczka, nici, wstążki, itp.,

• tworzyw sztucznych: plastikowe butelki, kapsle, folia aluminiowa, itp.,

• charakterystyczne cechy wybranych materiałów,

• umiejętne dobieranie materiałów do wykonywanych przedmiotów.

2. Bezpieczne posługiwanie się prostymi narzędziami:

• nabywanie wprawy w posługiwaniu się takimi narzędziami, jak: nóż, nożyczki, kolec, zszywacz biurowy, dziurkacz, igła, naparstek, agrafka, linijka, pędzelek,

• zapoznanie ze sposobami łączenia materiałów: sklejanie, zszywanie, spinanie,

• poznanie sposobów przechowywania i konserwowania używanych narzędzi,

• zapoznanie ze sposobami udzielania pierwszej pomocy przy skaleczeniach.

3. Bezpieczne korzystanie z domowych urządzeń technicznych:

• zapoznanie z ogólnymi zasadami działania latarki, zegara, odkurzacza, sokowirówki,

• wdrażanie do bezpiecznego włączania i wyłączania radia, telewizora, magnetofonu,

• wskazywanie zagrożeń wynikających z niewłaściwego posługiwania się urządzeniami elektrycznymi i gazowymi.

4. Planowanie i organizacja pracy przy montażu wytworów technicznych:

• ustalenie planu pracy, kolejności czynności,

• zgromadzenie materiałów i przygotowanie narzędzi,

• przygotowanie miejsca pracy,

• wykonanie danego przedmiotu,

• oszczędne gospodarowanie materiałami,

• dbanie o ład i porządek w miejscu pracy,

• wykazywanie twórczej inwencji przy tworzeniu swojego dzieła.

5. Zapoznanie z wybranymi zawodami związanymi z techniką.

Uwagi o realizacji programu edukacji technicznej

Wytwarzane przez dzieci obiekty techniczne powinny mieć ścisły związek z tematyką omawianą w danym bloku tematycznym, często powinny być wykonywane z dostępnych w danej porze roku materiałów, np. ludziki, korale - jesienią,

Po skończonych zajęciach należy zorganizować wystawę prac uczniów; dziecko widzi wówczas swój wytwór na tle wytworów innych dzieci i uczy się oceniać własną pracę.

Bardzo ważnym elementem w czasie wykonywania prac technicznych jest stała troska nauczyciela o bezpieczeństwo dzieci, dlatego zwracamy baczną uwagę na sposób posługiwania się poszczególnymi narzędziami, a po skończeniu pracy na odkładanie ich na stałe miejsce w klasie.

WYCHOWANIE FIZYCZNE

Kształtowanie sprawności fizycznej i edukacja zdrowotna.

Aktywność ruchowa jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju dziecka. Ruch powinien towarzyszyć dziecku nieustannie i występować w różnej formie i nasileniu tam, gdzie to tylko możliwe. Dziecko powinno mieć okazję do aktywności fizycznej na zajęciach, podczas przerw, na zajęciach pozalekcyjnych. Jednak najważniejszą rolę do odegrania mają zajęcia wychowania fizycznego, którego cele są następujące:

• zapewnienie dziecku miejsca, czasu i warunków do swobodnego ruchu,

• wykształcenie nawyku wykonywania ćwiczeń i uprawiania sportów oraz zrozumienia ich znaczenia dla rozwoju i zdrowia człowieka,

• uświadomienie dziecku komunikacyjnej strony ruchu - przy pomocy gestu, mimiki, ruchu można wyrazić siebie i opisać świat.

TREŚCI PROGRAMOWE KLASA I

1. Zabawy i gry ruchowe:

• zabawy orientacyjno - porządkowe,

• zabawy na czworakach,

• zabawy bieżne,

• zabawy rzutne,

• zabawy skoczne,

• zabawy na śniegu i lodzie.

2. Zabawy porządkowe:

• ćwiczenie różnych rodzajów ustawień - w rozsypce, w kolumnie, w szeregu, parami, w kole,

• reagowanie na umówiony sygnał.

3. Zabawy kształtujące:

• ćwiczenia ramion - wyprosty, wznosy, wymachy, klaskanie,

• ćwiczenia nóg - siady, przysiady, podskoki,

• ćwiczenia usprawniające stopę - chód na palcach, chód na zewnętrznych krawędziach stóp, chwytanie palcami,

• ćwiczenia głowy i szyi,

• ćwiczenia tułowia - skłony, skręty

• ćwiczenia mięśni brzucha,

• ćwiczenia poprawiające postawę.

4. Zabawy z elementami równowagi:

• ćwiczenia równowagi bez przyrządów i na przyrządzie,

• ćwiczenia zwinności,

• rzuty i chwyty np. woreczków,

• skoki, zeskoki, przeskoki,

5. Ćwiczenia muzyczno - ruchowe:

• inscenizowane zabawy ze śpiewem,

• zabawy rytmiczne,

• korowody,

• elementy tańców narodowych.

6. Zajęcia sportowe:

• biegi, skoki, rzuty, wspinanie się,

• gra w badmintona,

• mini gry z piłką.

Wyżej wymienione treści programu wychowania fizycznego dotyczą dzieci o prawidłowym rozwoju fizycznym. Umiejętności dzieci niepełnosprawnych ustala się stosownie do ich możliwości.

Uwagi o realizacji programu wychowania fizycznego

Zajęcia wychowania fizycznego odbywają się 4 razy w tygodniu po 1 godzinie lekcyjnej. Dzieci ćwiczą w odpowiednim stroju. W zajęciach przeważają zabawy i gry ruchowe oraz zabawy ze śpiewem, które powinny być przeplatane ćwiczeniami kształtującymi, rozwijającymi i usprawniającymi wszystkie części ciała. W trosce o prawidłową postawę dziecka zwracamy na bieżąco uwagę na poprawną pozycję dziecka siedzącego przy stoliku podczas pisania, czytania i wykonywania innych zajęć. Pamiętać należy także o przerwach śródlekcyjnych.

Na zajęciach wychowania fizycznego zwracamy dzieciom uwagę na najważniejsze przepisy ruchu pieszego oraz niebezpieczeństwa wynikające z zabaw na drodze i w innych niedozwolonych miejscach. Uświadamiamy im także, że aktywność fizyczna, podobnie jak właściwe odżywianie się, przestrzeganie higieny, szczepienia ochronne mają wpływ na nasze zdrowie.

15

1

---