Swoistość i odrębność andragogiki jako nauki
ANRAGOGIKA - nazwa pochodzi z języka greckiego: andros - dzielny, dorosły i ago- prowadzę.
Pojęcia ANDRAGOGIKA użył po raz pierwszy niemiecki filozof Alexander Kapp w latach 30. XIX wieku.
Rozpowszechnienie pojęcia andragogika miało miejsce dopiero w XX wieku (Eugen Rosenstock i Heinrich Hanselmann - profesorowie uniwersytetów w Berlinie i Zurichu)
W Polsce terminu andragogika zaczęła używać w latach międzywojennych Helena Radlińska na oznaczenie uprawianej przez siebie teorii kształcenia dorosłych.
Andragogika jest teorią kształcenia i wychowania dorastającej młodzieży oraz ludzi dorosłych.
Jest to nauka o kształceniu, samokształceniu, wychowaniu i samowychowaniu dorosłych.
Andragogika swoje teoretyczne uogólnienia i normatywne wskazania opiera na dwóch źródłach wiedzy:
Dorobek nauk humanistycznych i społecznych;
Badania własne zachowań dorosłych w sytuacjach edukacyjnych.
Przedmiot em zainteresowań andragogiki są rozważania na temat:
Metodologii badań i dokumentacji naukowej w dziedzinie oświaty dorosłych;
Systemu oświaty dorosłych;
Problematyki celów kształcenia;
Problematyki form, zasad, metod, środków edukacji, historii oświaty dorosłych;
Zagadnień osobowości pracownika oświatowego
W skład andragogiki jako nauki wchodzą:
Metodologia badań andragogicznych;
Teoria systemu edukacji, celów i zadań, realizatorów tej edukacji;
Formy, metody i środki kształcenia oraz wychowania;
Organizacja i funkcje kształcenia;
Ustawodawstwo oświatowe;
Refleksja nad kształceniem i wychowaniem dorosłych pojawiła się już w starożytności głównie u filozofów i polityków (Platon, Arystoteles).
Jej pogłębianie się nastąpiło w czasach renesansu (Sz. Marycjusz z Pilzna) a następnie w czasach nowożytnych (J. A. Komeński, J. A. Condorcet) oraz w XIX wieku (M. F. S. Grundvig, K. Libert, A. Cieszkowski, L. Krzywicki).
Andragogika jako odrębna refleksja o kształceniu i wychowaniu człowieka dorosłego wyemancypowała się w latach międzywojennych XX wieku.
Lata międzywojenne XX wieku
Szersza refleksja na temat potrzeby, organizacji i metodyki kształcenia dorosłych.
Pojawiają się liczne formy kształcenia dorosłych oraz utrwalają naukowe przekonania o dużych możliwościach uczenia się człowieka dorosłego.
Rozwój badań empirycznych oraz pojawienie się prac naukowych i tworzenie się międzynarodowej współpracy i wymiany myśli andragogicznej:
Światowe Stowarzyszenie Oświaty Dorosłych (Londyn 1918 r.)
Światowa Konferencja Oświaty Dorosłych (Cambridge 1929 r.)
Andragogika jako nauka
Na początku andragogikę traktowano jako dział pedagogiki (przez długi czas zjawiska i procesy zachowania i rozwoju człowieka dorosłego wyjaśniano w kategoriach pedagogicznych)
Lata międzywojenne - myśl o dwóch autonomicznych naukach zajmujących się wychowaniem:
Pedagogika - zajmująca się kształceniem i wychowaniem dzieci oraz młodzieży;
Andragogika - zajmująca się kształceniem i wychowaniem dorosłych.
Dynamiczny rozwój tej dyscypliny jako nauki samodzielnej nastąpił po II wojnie światowej.
W II połowie XX wieku andragogika jako nauka autonomiczna podzieliła się na szereg dyscyplin szczegółowych.
Stopniowo wyłoniła się w odrębna naukę posiadającą swój przedmiot, określone metody badań i typowy aparat pojęciowy.
Istotnym wydarzeniem wskazującym autonomię tej dyscypliny stały się regionalne i światowe konferencje oświaty dorosłych. W latach 1949 - 1997 odbyło się 5 konferencji:
Elsinore - 1949
Montreal - 1960
Tokio - 1972
Paryż - 1985
Hamburg - 1997.
Andragogika i jej relacje do innych nauk
Jest uważana za subdyscyplinę pedagogiki
Przez innych traktowana jest jako dyscyplina autonomiczna należąca do nauk o wychowaniu
Inni zaliczają ją do (teorii) polityki społecznej
Andragogika jest dzisiaj traktowana jako odrębna dyscyplina naukowa, cechująca się autonomia poznawczą, kumulująca wiedzę według powszechnie podzielanych kryteriów metodologicznej prawomocności i własnych kryteriów poznawczej ważności.
Ze względu na swój obszar badań, stosowane metody analizy rzeczywistości edukacyjnej i miejsce aplikacji dorobku naukowego andragogika została usytuowana w systemie innych nauk społecznych (obok filozofii, psychologii, socjologii, pedagogiki, polityki społecznej).
Przy budowie swoich teorii kształcenia osób dorosłych korzysta z dorobku teoretycznego i metodologicznego tych dyscyplin.
Subdyscypliny szczegółowe andragogiki
KRYTERIUM RODZAJU ODDZIAŁYWAŃ KREACYJNYCH
Andragogika ogólna (oraz metodologia badań andragogicznych);
Dydaktyka dorosłych (andragogika szkolna i pozaszkolna);
Teoria wychowania;
Andragogika: socjalna, kulturalno - oświatowa, wojskowa, komunikacji masowej, porównawcza, resocjalizacyjna.
KRYTERIUM INSTYTUCJI, W KTÓREJ ODBYWA SIĘ KSZTAŁCENIE I WYCHOWANIE
Andragogika szkolna i pozaszkolna;
Andragogika przemysłowa i rolnicza;
Andragogika zdrowia;
Andragogika samokształcenia.
KRYTERIUM WIEKU UCZESTNIKA ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH
Andragogika (właściwa);
Geragogika - teoria kształcenia i wychowania ludzi w wieku podeszłym)
Edukacja permanentna (ustawiczna)
Edukacja permanentna - z jęz. fr. permanens - ciągły, ustawiczny. Jest to jeden z podstawowych terminów współczesnej teorii i praktyki kształcenia.
Narodziła się w pierwszej połowie XX wieku - w dobie wyraźnego kryzysu społecznego i politycznego świata.
Uznano, iż przyczyną owego kryzysu jest źle funkcjonujący system edukacji. W związku z tym przed I wojna światową i w latach międzywojennych zrodziły się pomysły dotyczące reformacji szkolnictwa i oświaty.
Tym sposobem powstała koncepcja kształcenia całożyciowego opracowana przed 1928 rokiem przez A. Basile Yeaxlee.
Do tej idei nawiązano ponownie po II wojnie światowej w obliczu kryzysu społecznego i politycznego lat 60. w edukacji dostrzeżono nadzieje na osłabienie kryzysu, umocnienie demokracji oraz międzynarodowej współpracy.
Na potrzebę reformy edukacji zwrócono uwagę na II Międzynarodowej Konferencji Oświaty Dorosłych w Montrealu (1960 r.)
W wyniku obrad konferencji w Montrealu powołano Międzynarodowy Komitet Oświaty Dorosłych, który miał zająć się opracowaniem nowej koncepcji oświaty dorosłych.
Na posiedzeniu komitetu w 1965 r. Paul Lengrand zaprezentował względnie pełną koncepcję edukacji permanentnej, która wskazywała na konieczność rozłożenia kształcenia człowieka na całe życie - od dzieciństwa aż do późnej starości.
W 1974 r. UNESCO podjęło uchwałę o kształceniu ustawicznym jako dominującej zasadzie reform oświatowych i zaleciło państwom członkowskim aktywne realizowanie tej zasady w praktyce oświatowej.
8 lipca 2003 r. Rada Ministrów przyjęła dokument o nazwie ,,Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010”. Jego treść wskazuje na konieczność wdrożenia kształcenia ustawicznego w warunkach polskich.