Geografia ekonomiczna

1. Definicja geografii ekonomicznej, jej miejsce wśród nauk geograficznych oraz jej dyscypliny szczegółowe.

Geografia ekonomiczna jest to gałąź geografii badająca zjawiska i procesy społeczno-ekonomiczne zachodzące w przestrzeni geograficznej. W skład wchodzą dyscypliny szczegółowe geografia ludności, osadnictwa, rolnictwa, przemysłu, komunikacji, polityczna, handlowa turystyki

2. Podstawowe nurty filozoficzne dotyczące geografii ekonomicznej : determinizm, nihilizm, posybilizm

Determinizm geograficzny - działalność człowieka jest uzależniona od środowiska, nie może on zmienić środowiska.

Nihilizm geograficzny- środowisko nie ma wpływu na człowieka, determinuje jątrz polityczna rzeczywistość

Posybilizm- środowisko na wpływ na człowieka ale człowiek może je zmieniać

3. Kierunki badań współczesnej geografii ekonomicznej: regionalny, ekologiczny, przestrzenny?

Regionalny- zajmuje się badaniem problemów i zjawisk społeczno- ekonomicznych w skali regionu

Ekologiczny- bada zjawiska między społeczeństwem a otaczającą go przyrodą

Przestrzenny aspekty przestrzenna zjawisk i procesów społ- ekon nowy kierunek

4.Współczesne problemy geografii ekonomicznej.

Współcześnie zasoby naturalne, eksplozja demograficzna, degradacja środowiska, globalizacja, integracja gospodarcza

5. Pojęcia : ekologia, sozologia, antropopresja

Ekologia - nauka o warunkach rozwoju środowiska o funkcjonowaniu przyrody zajmuje się oddziaływaniami między innymi organizmami i między organizmami a środowiskiem

Sozologia- nauka o ochronie środowiska przyczyny i następstwa niekorzystnych zmian

Antropopresja- ogół działań człowieka planowanych i przypadkowych głównie znaczenie negatywne

6. Jakie elementy składają się na system informacji geograficznje?

Np. statystyka

7. Pojęcia: meta kartografia, teledetekcja, fotointerpretacja, środowisko przyrodnicze, środowisko geograficzne, środowisko przekształcone, środowisko sztuczne

Kartografia- nauka o mapach

Meto kartografia- poza kartograficzne metody prezentowania zjawisk na mapie np. zdjęcia satelitarne, opisy szczegółowe wykresy, grafy

Teledetekcja- technika zdolnego badania zmian. To badania wykonane z pewnej odległości. Badania te można wykonać z samolotów przestrzeni kosmicznej lub z powierzchni Ziemi. W aktywnej teledetekcji sygnał wysyłany z instrumentu a po odbiciu od obiektu odbierany i analizowany np.radar. Pasywnymi metodami teledetekcji SA metody oparte na analizie sygnału wysyłanego od obserwowanego obiektu np. zdjęcia fotograficzne

Fotointerpretacja- interpretacja zdjęć satelitarnych i lotniczych celu rozpoznania obiektów, zjawisk i procesów zachodzących na powierzchni Ziemi analiza kompleksowa

Środowisko przyrodnicze występuje tylko na niewielkich obszarach Ziemi są to okolice podbiegunowe wysokie partie gór, dolne części oceanów i obszary pustynne.

Środowisko geograficzne- to zespół warunków przyrodniczych występujących na danym obszarze uzależnionych od warunków geologicznych ukształt6owania powierzchni zjawisk atmosferycznych rodzaju wód, gleb oraz świata organicznego. Niekiedy środowisko geograficzne utożsamia się z powłoką geograficzną na którą składa się skorupa

Środowisko przekształcone ma również charakter przyrodniczy jednak poszczególne jego komponenty uległy dość znacznym przekształceniu

Środowisko sztuczne które w ponad 90% jest5 nasycone elementami wprowadzonymi przez człowieka.

8. W którym roku odbył się Szczyt Ziemi?

1992r

9. W którym roku powstała Światowa Komisja ds. Ochrony Środowiska i Rozwoju oraz jaki najważniejszy dokument opracowała?

Powstała w 1983. Komisja jest najbardziej znana z wypracowania szerokiej koncepcji politycznej zrównoważonego rozwoju oraz opublikowania w kwietniu 1987 roku raportu "Nasza Wspólna Przyszłość". Działalność Komisji przyczyniła się do zwołania Szczytu Ziemi w 1992 w Rio de Janeiro.

10. Czym jest rozwój zrównoważony i jakie jest pochodzenie tego pojęcia?

Pojęcie zrównoważonego rozwoju pochodzi pierwotnie z leśnictwa, a stworzone zostało przez Hansa Carla von Carlowitza. Oznaczało ono pierwotnie sposób gospodarowania lasem polegający na tym, że wycina się tylko tyle drzew, ile może w to miejsce urosnąć, tak by las nigdy nie został zlikwidowany, by mógł się zawsze odbudować.

Koncepcja zrównoważonego rozwoju była na początku XIX. wieku propagowana przez wszystkie niemieckie Wyższe Szkoły Leśnicze. Niemieckie leśnictwo cieszyło się wówczas dużym uznaniem na całym świecie, w związku z czym pojęcie to zostało przejęte przez wielu naukowców z innych krajów, od Francji po Włochy. Zostało przetłumaczone na angielski, gdzie była mowa o Sustained Yield Forestry. Określenie „sustainable“ zostało następnie przejęte przez ruch ekologiczny i w latach osiemdziesiątych ponownie wprowadzone do debaty politycznej. Obecnie definicja zrównoważonego rozwoju nie ogranicza się wyłącznie do sfery leśnictwa.

Zrównoważony rozwój (inaczej ekorozwój) - doktryna ekonomii politycznej, zakładająca jakość życia na poziomie na jaki pozwala obecny rozwój cywilizacyjny w przeciwieństwie do "żelaznej reguły ekonomii" Malthusa

11.Odniesienia do ekorozwoju w Konstytucji RP

12. Instrumenty ekorozwoju

Prawno- administracyjne, planistyczne, ekonomiczne, system kontroli i monitoringu, informacyjne

13. Jaka jest aktualna liczba ludności?

Na rok 2008r jest to 6,7 mld

14. Czym charakteryzował się ,, system naturalny,, pierwsza i druga rewolucja demograficzna

System naturalny do połowy XVIII równomierny wzrost wysoka płodność i wysoka śmiertelność i średnia długość życia nie przekraczająca 30 lat. Pierwsza rewolucja demograficzna to wzrost liczby ludności postęp produkcji i medycyny. Druga rewolucja demograficzna polowa XXw dalszy postęp medycyny

15. Pojęcia: ekumena, subekumena, anekumena, gęstość zaludnienia

Ekumena- obszar stale zamieszkany przez lud

Subekumena- obszar zamieszkany przez lud okresowo

Anekumena- obszary na kuli ziemskiej nie zamieszkane na stałe przez człowieka i nie wykorzystywane gospodarczo. Do anekumeny można zaliczyć: obszary pustynne, obszary polarne oraz najwyższe pasma górskie.

Gęstość zaludnienia - miara przyporządkowująca populację do powierzchni. W przypadku zaludnienia poszczególnych regionów świata najczęściej stosuje się liczbę osób w przeliczeniu na km².

Wzór na gęstość zaludnienia:

GL - gęstość zaludnienia L - liczba ludności P - powierzchnia

16. Czym jest przyrost naturalny jak wyznaczamy współczynnik przyrostu naturalnego?

Przyrost naturalny- to różnica między liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów na danym obszarze w określonym czasie

P= UŻ - Z

P- przyros naturalny, UŻ- ur. Żywe, Z- zgony

Współczynnik przyrostu naturalnego inaczej przyrostu naturalnego różnicą między współczynnikiem urodzen a współczynnikiem zgonów

W=WU-WZ

17. Z czego wynika niski poziom współczynnika przyrostu naturalnego w krajach rozwiniętych?

Małżeństwa wybierają model rodziny 2+1 czyli trylko jedno dziecko coraz dłużej Czekaja na założenie rodziny nastawiają się na kariere

18. Jaka jest różnica pomiędzy społeczeństwem młodości demograficznej a społeczeństwem starości demograficznej?

19. Układ sektorowy gospodarki

Sektor I - rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, myślistwo, przemysł wydobywczy

Sektor II - przemysł przetwórczy i budownictwo

Sektor III - handel i usługi

20. Podstawowe atrakcje i bariery osadnicze

Bariera świetlna. Bariery termiczne, bariera wodna bariera grawitacyjna

21. pojęcie emigracja, imigracja

Emigracja- odpływ ludności z danego kraju

Imigracja- napływ ludności z zewnątrz

22. Rodzaje migracji ze względu na skalę i kierunki migracji, czynniki leżace u podłoża migracji

Migracja wewnętrzna- przepływ ludności miejskiej do dużych ośrodków miejskich. W krajach rozwiniętych mechanizacja rolnictwa i intensyfikacja produkcji rolnej. W krajach ubogich nadmierne rozdrobnienie wsi i brak możliwości wyżywienia rodzin poszukiwanie zarobków

Migracja pozaekonomiczna- pobudki polityczne, religijne, społeczne, migracje będące następstwem wojen i klęsk żywiołowych, pobudki natury psychologicznej

Migracje uwarunkowane społecznie- zawieranie związków małżeńskich, nauka, brak poczucia przynależności do określonej wspólnoty

23.Korzyści krajów będących obszarami źródłowymi migracji

Spadek bezrobocia, transfer środków

24.który kontynet jest najbardziej zaludniony

Azja 60,6%, 107 os/km2

25. Który kraj jest najludniejszym krajem na świecie?

Chiny

26. Gęstość zaludnienia Polski, liczba ludności i powierzchnia Polski?

Powierzchnia- 312 685 km²

Liczba ludności

Gęstość zaludnienia

27. Ilość państw świata

239

28. Przykładowe kryteria do porównania potencjału gospodarczego strategiczno-politycznego państw

Powierzchnia, liczba ludności, położenie geograficzne, odsetek użytków rolnych, postępność komunikacyjna, stopień wykorzystania zasobów środowiska przyrodniczego.

29. Największe państwo na świecie pod względem powierzchni?

Rosja 17 075 400

30. Jakie są uprawnienia krajów w ramach pasa wód ograniczonej suwerenności ekonomicznej?

1982 Jamajka - 12milionowy pas wód terytorialnych, 200 milionowy pas ograniczonej suwerenności ekonomicznej, zgodnie z Konwencją Prawa Moka obszary Moka obszary morz oceanów znajdują się poza 200 milionów pasem suwerenności ekonom, państw mają podlegać kontroli miedzynarodowej

31. Rodzaje państw ze względu na środowisko przyrodnicze

Wyspiarskie, kontynentalne, nadmorskie, bez dostępu do morza, nizinne, wyżynne, górzyste

32.Kryteria podziału państw pod względem rozwoju gospodarczego

- ekonomiczne(PKB, struktura zatrudnienia, struktura handlu)

-przemysłowe ( udział przemysłu w tworzeniu PKB, udział kraju w światowej produkcji)

-demograficzne ( śmiertelnośc urodzeń, średnia długość życia, struktura wiekowa, odsetek analfabetyzmu)

-społeczne ( miernik poziomu życia, dzienne spożycie kalorii, liczba lekarzy na jednego m mieszkańca

33. Wady PKB jako miernika poziomu rozwoju państw

Wadami PKB jako miernika są:

- nie uwzględnia produkcji nierejestrowanej

-nie uwzględnia wartości czasu wolnego( wypoczynku)

-nie ujmuje tzw. Efektów zewnętrznych produkcji

- nie uwzględnia różnic cen w poszczególnych krajach

- jest tym większy im więcej wydaje się na zbrojenia

- nie pokazuje jakości usług zwłaszcza państwowych

-wielkie zróżnicowanie wśród krajów liczbą mieszkańców

34. Jakie znasz mierniki jakości życia społeczeństwa?

- Information societ Index ( ISI)

- Human Development Indem (HDI)

- Index Zaufania Kredytowego

- The world Competitiveness Scoreboard

35. Co oznacza skrót HDI?

HDI- Human Development Index- wskaźnik rozwoju człowieka: syntetyczny miernik opisujący efekty w zakresie społeczno- ekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów, wskaźnik rozwoju społeczno- ekonomicznego, opracowany w 1990

36. Jakie mierniki podstawowe używane są aby wyliczyć HDI?

Do obliczenia syntetycznego miernika HDI wykorzystywane są następujące mierniki podstawowe: średnia długość życia, ogólny wskaźnik koloryzacji brutto dla wszystkich poziomów nauczania, wskaźniki umiejętności czytania ze zrozumieniem i pisania, PKB per capita w USA

37. Na jakie trzy grupy krajów dzielimy państwa według wartości HDI? W której z tych grup znajduje się Polska?

Państwa słabo rozwinięte, wysoko rozwinięte i średnio rozwinięte. Polska zalicza się do krajów wysoko rozwiniętych

38. Miasto- pojęcie, funkcje, czynniki miastotwórcze?

Miasto- historycznie ukształtowana jednostka osadnicza charakteryzująca się dużą intensywnością zabudowy, małą ilością terenów rolniczych, ludnością pracującą poza rolnictwem w przemyśle lub w usługach i prowadzący specyficzny styl życia.

Funkcje miast: ośrodek administracyjny, ośrodek przemysłowy, ośrodki komunikacyjne, ośrodki kultu religijnego, ośrodki turystyczno-wypoczynkowe, miasto jako twierdza

Czynniki miastotwórcze: -antropogeniczne, - przyrodnicze (ukształtowanie powierzchni, warunki wodne, bogactwa naturalne, gleba , klimat, roślinność naturalna), - obecność ośrodków władzy, - handel, -przemysł, - komunikacja

39. Typy fizjonomiczne miasta?

- miasto historyczne(różne formy i style architektoniczne), miasto średniowieczne feudalne (wokół zamków i klasztorów, stare miasta europejskie rynek z ratuszem) , miasto muzułmańskie ( podziały religijne i społeczne, dzielnice ludności chrześcijańskiej, dzielnice muzułmańskie, dzielnice arabskie), miasto współczesne ( mniej form, centralna częśc to banki biura, urzędy, ubogie dzielnice mieszkalne, sfera zewnętrzna miasta- bogate dzielnice rezydencjonalne, pasy zieleni oddzielające dzielnice przemysłowe od mieszkalnych,), miasto pełne kontrastów (konstrukcja ze szkła i stali, dzielnice nędzy )

40. Jak liczymy współczynnik urbanizacji?

Proces urbanizacji wyraża się w odsetkach ludności miejskiej w stosunku do całego społeczeństwa

41.Skutki urbanizacji?

Skutki pozytywne: - łatwiejszy dostęp do pracy - możliwość wyboru pracy - istnienie instytucji oświatowych, kulturowych, opieki zdrowotnej, finansowych, ubezpieczeniowych kałuża - szybkie komunikowanie się i przemieszczanie ludności

Skutki negatywne: - przeludnienie - przestępczość -bezrobocie, bezdomność - deficyt wody pitnej - degradacja środowiska - głód i obniżenie jakości życia

42. Co rozumiemy pod pojęciem procesów urbanizacyjnych?

43. Pojęcie: aglomeracji i konurbacja

Aglomeracja - rolę ośrodka centralnego pełni tu duże miasto

Konurbacja- zespół miast i osiedli powiązanych silnymi więziami społ- ekonomicznymi z których żadne nie pełni roli rdzenia

44. Definicja turystyki- turystyka przyjazdowa i wyjazdowa?

Turystyka przyjazdowa to przyjazd do kraju na stałe mieszkających na terenie innego państwa.

Turystyka wyjazdowa to wyjazdy mieszkańców danego kraju do innych krajów.

45.Przemysł turystyczny a gospodarka turystyczna?

Pojęcie przemysłu turystycznego jest definiowane jako ,, turystyka” w ,, wąskim znaczeniu”, wydatki poniesione przez turystów na dobra i usługi związane bezpośrednio z turystyką np. wydatki na hotele. Natomiast gospodarka turystyczna zawiera w sobie wydatki nie tylko związane bezpośrednio z turystyka ale również wydatki pośrednie np. na transport, żywność.

46. Co oznacza w turystyce tzw. Zasada ,, 3S”?

Podróże po ,, słońce”, ,,piasek”, ,, morze”.

47. Cele podróży turystycznych?

Poznawcze, hobbystyczne, religijne, służbowe, turystyka zdrowotna

48. Czynniki lokalizacji rolnictwa?

a) przyrodnicze

-położenie geograficzne- ekonomiczne - klimat - warunki oświetleniowe -warunki wodne - warunki glebowe - sztuczne nawadnianie - ukształtowanie powierzchni

b) pozaprzyrodnicze

- przeszłość gospodarcza( historyczna) -poziom rozwoju gospodarczego - urbanizacja i uprzemysłowienie - dostępność komunikacyjna - przemysł spożywczy - interwencji onanizm państwowy

49. Rolnictwo ekstensywne a intensywne

Rolnictwo ekstensywne - system produkcji rolniczej w gospodarstwach rezygnujących z nawozów mineralnych i pestycydów. Uzyskiwane wyniki produkcyjne są z reguły niskie.

Rolnictwo intensywne- system produkcji rolniczej ukierunkowany na maksymalny zysk osiągany w warunkach dużego nakładu pracy. Charakteryzuje je powszechne zastosowanie wysoko wydajnych maszyn, technik uprawy i hodowli, nawozów mineralnych. Występuje przede wszystkim w krajach wysoko rozwiniętych

50. Jak mierzymy wydajność rolnictwa?

51. Pojęcie głodu?

Jest to stan organizmu ludzkiego i zwierzęcego wskutek braku pokarmu albo braku lub niedoboru pewnych składników pokarmowych

52. Co oznacza skrót FAO?

Fooa and Agriculture Organization of the United Nations- Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienie I rolnictwa

53. Głód utajony a głód jawny

Głód utajony- to głód spowodowany niedoborem określonych składników pokarmowych i witamin , soli mineralnych a zwłaszcza białka.

Głód jawny- człowiek odczuwa ból wywołany brakiem pożywienie

54. Główne przyczyny występowania głodu?

- eksplozja demograficzna w krajach rozwijających się co oznacza nadmierny przyrost naturalny -wolne tempo rozwoju rolnictwa - niekorzystne warunki przyrodnicze -zmiejszenie się obszaru żywicielskiego -konflikty zbrojne -klęski żywiołowe -niesprawiedliwy podział żywności -błędne decyzje polityczne

55. Sposoby rozwiązywania problemu głodu?

- import żywności z krajów rozwijających się -udostępnienie krajom rozwijającym się nowoczesnych technologii rolniczych, podniesieni kwalifikacji rolników -powiększenie obszarów gruntów rolnych poprzez zagospodarowanie pustynnych nieużytków, osuszenie bagien - zwiększenie wydajności na już istniejących polach

56. Handel zagraniczny a obrót zagraniczny?

Handel zagraniczny w wąskim znaczeniu odnosi się jedynie do dóbr materialnych sprzedawanych za granicę lub zakupywanych za granicą.

57. Pojęcie: import, eksport, reeksport

Import przywóz towarów, usług lub kapitału z zagranicy w celu wykorzystania ich na rynku wewnętrznym — innymi słowy: zakup towarów i usług produkowanych za granicą, prościej przywóz czegoś spoza granic obszaru celnego

Eksport - wywóz za granicę dóbr, które zostały wytworzone w danym kraju. Dla krajów należących do Unii Europejskiej eksport dotyczy sprzedaży towarów lub usług poza UE. Sprzedaż towarów w obrębie państw należących do Unii Europejskiej to tak zwana sprzedaż wewnątrzwspólnotowa a nie eksport.

Reeksport - powrotny eksport, wywóz towaru pochodzenia zagranicznego za granicę.

Reeksport - polega na sprzedaży za granicę towarów importowanych. W transakcjach tych bierze udział najmniej trzech partnerów z różnych krajów: sprzedawca, pośrednik i nabywca. Rozróżnia się reeksport pośredni i bezpośredni.

58. Determinanty rozwoju importu?

59. Główne przyczyny eksportu?

Przyczyny eksportu:

• nadmiar określonych towarów na rodzimym rynku, przy ich jednoczesnym braku na rynkach zagranicznych

• różnice komparatywne kosztów i cen w ujęciu międzynarodowym

• strategia przedsiębiorstw polegająca na różnicowaniu popytu i szukaniu zbytu na rynkach międzynarodowych

60. Jak można określić znaczenie handlu międzynarodowego dla gospodarki danego kraju?

61. Ile państw liczy Unia Europejska?

27

62. Czym jest komunikacja?

Komunikacja rodzaj działalności, polegającej na technice przewozu osób, towarów, i usług oraz przekazywanie informacji

63. Największy port lotniczy na świecie?

Port lotniczy Atlanta - Hartsfield-Jackson

11,18,42,50,58,60

---