METODYKA PRACY Z RODZINĄ

FAMILIOLOGIA - ped. rodziny

GAMOLOGIA - ped. małżeńska

5 KONCEPCJI/TEROII FUNKCJONOWANIA RODZINY:

1- TEORIA INTERAKCYJNA # rodzinę pojmuje się jako jedność, całość złożoną z osób wywierających na siebie wpływ # realizacja ról-> oddziaływanie, interakcja

2- TEORIA STRUKTURALNO-FUNKCJONALNA # traktuje się rodzinę jako podsystem społeczny podporządkowany systemowi całościowemu

3- TEORIA SYTUACYJNA # rodzina uważana jest za pewną sytuację społeczna wyznaczającą zachowanie jej członków

4- TEORIA INSTYTUCJONALNA # rodzina traktowana jest jako instytucja historyczna w której kształtuje się system wartości i potrzeb człowieka

5- TEORIA ROZWOJOWA # rodzina traktowana jest jako płaszczyzna interakcji przybierających różne formy w zależności od cykli życiowych poszczególnych jej członków

RODZINA - podstawowa komórka społ.

WG SZCZEPAŃSKIEGO RODZINA to mała grupa pierwotna złożona z osób które łączy stosunek małżeński i rodzicielski oraz silna więź międzyosobnicza

WG SHERIFA RODZINA to grupa która jest formacją społ. i składa się z pewnej liczby jednostek pozostających określonych pozycjach, rolach pozostających do siebie. Ma ona własny system wartości regulujący właściwe zachowania jednostki

WG SŁOWNIKA RODZINA to mała grupa społ. składająca się z rodziców, ich dzieci i krewnych; rodziców łączy więź małżeńska, rodziców z dziećmi rodzicielska stanowiąca podstawę wychowania rodzinnego określająca obowiązki rodziców względem siebie.

FUNKCJE RODZINY !!!

1- PROKREACYJAN #rodzenie potomstwa

2- ZAROBKOWA #pozwala na zaspokojenie potrzeb ekonomicznych rodziny

3- SOCJALIZUJĄCA #polega na wprowadzeniu do społeczności dzieci

4- PSYCHO-HIGIENICZNA #kształtowanie dojrzałego emocjonalnie i psychicznie człowieka #zaspakajanie potrzeb miłości akceptacji, bezpieczeństwa, szacunku itp.

5- WYCHOWAWCZA #4 formy oddziaływań 1)niezmierzone- obojętne z wych. punktu widzenia 2)niezamierzone- nieobojętne z wych. punktu widzenia np. kłótnie 3)zamierzone- ukierunkowane na realizacje celów rodziny 4)zamierzone- ukierunkowane na realizacje celów wychowawczych np. kary i nagrody

6- OPIEKUŃCZA #5 kierunków działań 1)podstawowa- organizowanie warunków niezbędnych do życia np. wypoczynek 2)stymulacyjna 3)asekuracyjne- zachodzące przy nieprawidłowościach rozwoju dziecka 4)kompensacyjna 5)ratownicze

PLANOWE ODDZIAŁYWANIA RODZINY !!!

1- troska o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka (zdrowie i sprawność)

2- troska o rozwój intelektualny (pamięć, myślenie, zainteresowanie, wspólne poglądy)

3- zaspokojenie potrzeb emocjonalnych przy równoczesnym wzbogacaniu życia uczuciowego (przełamywanie dyspozycji negatywnych)

4- wdrażanie w kulturę własnego społeczeństwa

5- rozbudowanie zainteresowań i potrzeb kulturowych

6- wpajanie społecznie akceptowanych zasad i norm moralnych

7- przygotowanie do samodzielnego życia

8- rozbudowanie u dziecka poczucia godności osobistej

9- kształtowanie ambicji i aspiracji na poziomie Masnych potencjalnych możliwości (patriotyzm)

10- uczenie tolerancji

MAŁŻEŃSTWO- to związek 2 osób który łączy określona więź

WIĘZI RODZINNE (odmiana więzi społ.)

1- BEHAWIORALNA- wspólne działanie członków rodziny

2- KOOPERACYJNA- poczucie wspólnoty opartej na wzajemnej niezbędności

3- MORALNA- wynika z relacji powinnościowej która zakłada zaufanie solidarności

4- OBIEKTYWNA- wynika z poczucia wspólnoty wynikającej z podobieństwa sytuacji życiowej

5- SUBIEKTYWNA- wynika z poczucia wspólnoty z członkami jakiejś grupy

6- PRYWATNA- ma charakter ekskluzywny, dotyczy osób których nie znamy osobiście ale czujemy wspólną więź (narodowość, rasa)

7- RODZINNA- związek pomiędzy jednostkami tworzącymi małżeństwo czy pokrewieństwo

8- PUBLICZNA- związane jest z więzią aktorską

INTERAKCJA SPOŁ.- proces w którym działamy i odpowiadamy na działania innych

TYPY RODZIN / WSPÓŁCZESNA TYPOLOGIA RODZIN

1- ZE WZGLĘDU NA WIĘZI RODZINNE #mała (nuklearna) 2+n= para małżeńska + niepełnoletnie dzieci; taka rodzina nie szuka innych więzi #duża (familia) przynajmniej 3 pokolenia połączone więziami przedmiotowymi #zmodyfikowana (duża, rozproszona) nie mieszkają razem

2- ZE WZGLĘDU NA RODZAJ WYKONYWANEGO ZAWODU PRZEZ ŻYWICIELA RODZINY (POCHODZENIE) #chłopska #robotnicza #inteligencka #elitarna

3- UKŁAD STOSUNKÓW PRACY ZAWODOWEJ #tradycyjna- pracuje tylko mąż #zatrudniona- oboje rodziców pracuje #wspomagana- rodzice pracują, domem zajmuje się niania

4- ZE WZGLĘDU NA WŁADZĘ I KOMPETENCJE #patriarchalna (ojciec, mąż decyduje) #matriarchalna (matka, żona decyduje) #egalitarna (równy podział decyzji)

5- ZE WZGLĘDU NA WIĘZI SPOŁ #normalna (tradycyjna) *pełny skład osobowy *oparta ba więzi biologicznej *stosunki oparte na silnych związkach emocjonalnych #niepełna *nieobecność 1 z rodziców: śmierć, rozwód, separacja #zreorganizowana *zawarcie ponownego małżeństwa *problemy z więziami emocjonalnymi #zdezorganizowana *panują relacje konfliktotwórcze *często jest ugoda materialnie #zdemoralizowana *jest w konflikcie z prawem #zastępcza *pokrewieństwo lub jego brak w stosunku do dziecka, może być •spokrewniona •spowinowacona *obowiązek alimentacyjny •rodzina zastępcza w stopniu zobowiązującym do alimentacji • rodzina zastępcza w stopniu niezobowiązującym do alimentacji *specjalizacja funkcji opiekuńczych rodziców zastępczych •terapeutyczna •resocjalizacyjna •preadopcyjna

6- ZE WZGLĘDU NA STYL WYCHOWAWCZY #autokratyczny #liberalny #demokratyczny

RODZINA KONINGALNA- mała rodzina; rodzice+ dzieci; są uniezależnieni od dalszej rodziny, najważniejsze jest małżeństwo a nie dzieci.

RODZINA RDZENNA- składająca się z kilki osób dziedziczących gospodarstwo z pokolenia na pokolenie

RODZINA JAKO ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE

1-Czynniki wpływające na poziom wychowania w rodzinie:

# czynniki ekonomiczno-społ.

*wielkość rodziny i jej struktura czyli różnica wieku pomiędzy dziećmi

* źródła utrzymania rodziny (praca, dochody)

* warunki mieszkaniowe

* poziom odżywiania się

* ubiór

* majątek trwały np. dom
*podział pracy i ról w rodzinie

# czynniki kulturalne

* wykształcenie członków rodziny

* kultura językowa rodziny

* majątek kulturalny (książki, telewizor, dvd)

* stosunek członków rodziny do tradycji i nowoczesności

* sposoby spędzania wolnego czasu (teatr, opera, filharmonia)

#czynniki psychospoł.

* rodzaj i siła więzi emocjonalnych

* uznawane i realizowane wzorce życia rodzinnego

* stosunek członków rodziny do zjawisk patogennych

* układ i rodzaj postaw wychowawczych

* ogólna atmosfera panująca w rodzinie np. plany życiowe, więzi uczuciowe

* charakter kontroli rodziców nad dziećmi

2-Rodzaje rodzin pod względem wychowania

1- WZOROWA środowisko wychowawcze w którym poszczególne składniki struktury, funkcjonowania są odpowiednio wysokie są korzystne dla rozwoju wszystkich członków rodziny (wszyscy realizują swoje potrzeby)

2- NORMALNA posiada 3 kryteria #dotyczy jak największej ilości typowych cech w rodzinach zamieszkujących określone środowisko *rozwód #funkcjonowanie pod względem wych. *wg ustalonych norm: gdy stwarza optymalne warunki rozwoju fiz. i psych., niebędącego w sprzeczności z ogólno społecznymi tendencjami #integracja *współdziałanie ze sobą członków rodziny ze sobą oraz z innymi środowiskami wych.

3- JESZCZE WYDALNOA WYCHOWAWCZO #bywają w niej zachwiane warunki wych., jest wiele niedomagań i odchyleń, mimo wszystko proces wych. tam przebiega: pojawiają się kłótnie, konflikty, trudna sytuacja ekonomiczna lecz nie wymaga ona inteligencji zew.

4- NIEWYDALONA WYCHOWAWCZO #w rodzinie są duże dysfunkcje, uwidaczniają się one w konfliktach ze szkołą *brak w niej stałych planów życiowych *prymitywizm wyraża się on w mało wartościowych aspiracjach (pod względem społ.) *rodziny niekompletne lub kompletne ale na krawędzi rozpadu *rodziny ubogie- ekonomiczne warunki są niewystarczające i zwiększają ryzyko wejścia na drogę przestępczą *nie ma konfliktu z prawem *rodzinie trudno jest pomóc ponieważ nie chce ona tej pomocy (nie chce być zobowiązana)

5- PATOLOGICZNA #jest źródłem zachowań przestępczych #występują przestępcze wzorce zachowań #alkoholizm rodziców lub rodzeństwa #brak emocjonalnej więzi rodzinnej #zachowania agresywne #porzucenie rodziny przez 1 rodzica #dzieci są wykorzystywane do prostytucji #wymaga interwencji policyjnej i prawnej

DEKONSTRUKCJA RODZINY CZYLI ROZPAD 3 rodzaje czynników powodujące dekonstrukcję:

1- CZYNNIKI EKONOMICZNE

# konsumpcyjny styl życia czyli zredukowanie sfery duchowej np. miłość, sens życia

# małżonkowie przebywają w środowisku pracy zawodowej

# wielu socjologów twierdzi że zmniejsza się zakres kontroli pozadomowego życia małżonka (zdradza, zmniejsza się zaufanie)

# pozostawienie współmałżonka w niewiedzy do własnych dochodów (każdy ma swoje konto)

# uleganie modzie

# coraz więcej długów

# ograniczenie ilości dzieci (z wygody)

# brak czasu

# dążenie do coraz wyższych standardów

# nacisk na zapewnienie dzieciom dobrobytu a marginalizowanie ich potrzeb

2- CZYNNIKI ETYCZNE

# coraz większy brak przywiązania do rodziny tradycyjnej

# obojętność na potrzeby 2 osoby

# przemilczanie swoich stanów emocjonalnych

# coraz mniej oporów w zdradzaniu

# brak troski o wspólne spędzanie czasu

# przedkładanie pracy zawodowej na rodzinę

# przyzwalanie na zachowania niekonwencjonalne

# patologiczne dzieci

# rozpieszczanie dzieci

# demoralizacja dzieci np. poprzez nieprzyzwoite żarty przy dziecku

# brak trwałych zasad (chaos aksjologiczny)

3- CZYNNIKI WEWNĄTRZ RODZINNE

# wyraźny brak osobowości i charakteru u 1 lub obu z małżonków (niedojrzałość)

# alkoholizm (używki)

# choroba psychiczna któregoś z rodziców

# brak własnego mieszkania

# ograniczanie dzietności

# rywalizacja między małżonkami

# problemy wychowawcze

4 ZJAWISKA W PRZEMIANACH STRUKTURY RODZINY

1- niezależność członków rodziny

2- równouprawnienie członków rodziny

3- pomniejszenie spójności i dezintegracji rodziny

4- patologizacja społeczna i psycospoł. Jednostek

KIERUNKI SPOMAGANIA RODZINY:

1- ZASADA EGZLITARYZACJI (RÓWNOŚCI) #równość szans dzieci i młodzieży: startu, warunków socjalnych, opieki, kształcenia i wych. #możliwość uczestnictwa i korzystania z różnych źródeł społ. Wspomagania: opieka zdrowotna, rekreacja, wypoczynek, kultura #równość wobec podstawowych zdobyczy polityki społ. Państwa: wobec prawa, wobec pracy, odżywianie, ochrona zdrowia

2- ZASADA DZIELENIA I KOMPLEMENTRANOŚCI #instytucje publiczne maja dopełniać pewne kwestie pomocy w dokształcaniu: dodatkowe pieniądze

3- ZASADA UŻYTECZNOŚCI #tworzenie programów, form, metod i środków w zakresie wspomagania rodziny - chodzi o to żeby stworzyć program który będzie fikcją

FORMY WSPOMAGANIA :

1- SOCJALNEGO RODZINY

# zapewnienie zasiłków

- wspomaganie finansowe

#rozwiązywanie problemów na linii zakład pracy - kobieta

- unikanie prac na wiele zmian

- unikanie prac szkodliwych dla zdrowia przyszłych matek

- godzenie kariery zawodowej z obowiązkami rodzinnymi

- kształcenie w środowisku pracy podstaw stymulujących, pełnienia różnych ról społ.

# kwestie socjalne związane z osiedlem

- opieka nad dziećmi

- opieka nad osobami z podeszłym wieku

- urządzenia i placówki zaspokajające potrzeby

2- PED. RODZINY:

#objęcie większości dzieci opieką przedszkolną

SOCJOTECHNIKA

# swoisty zespół zaleceń i przestróg dotyczących racjonalnej przemiany życia społ. Zbiór dyrektyw o tym jak przy pomocy różnych środków dokonywać celowych i zamierzonych z góry przekształceń opierających się przy tym na uznanych ocenach i przyjętych wartościach inaczej: inżynieria społ.

# stosuje się wobec rodzin dysfunkcyjnych

ZAKRES DZIAŁAŃ SOCJOTECHNIKI

1- zwalczanie stygmatyzacji rodziny dysfunkcyjnej w jej środowisku

2- stwarzanie możliwości oddziaływań korekcyjnych na rodzinę np. terapia rodziny

3- koordynacja pracy i działalności wspierającej rodzinę ze strony różnych grup społ.

4- tworzenie warunków akceptacji społ. ze strony środowiska lokalnego

5- ograniczenie do minimum przejawów zachowań dysfunkcyjnych

6- nawiązywanie pozytywnych kontaktów z rodzinami wzorowymi z najbliższego otoczenia

7- uczenie odgrywania określonych ról w rodzinie

WARUNKI STOSOWANIA SOCJOTECHNIKI

1- ciągłość: stałe uczestnictwo w ciągu działań

2- systemy sygnalizacyjne ostrzegające przed błędnymi decyzjami które utrzymują równowagę między zmianą z kontynuacją

3- wykorzystywanie czasu sposobnego dla pewnych działań: nie wolno przyśpieszać

KOLEJNOŚC CZYNNOŚCI SOCJOTECHNIKI

1- ustalenie potrzeb zmian

2- określenie celów zmian i hierarchii wartości

3- diagnoza wstępna #lokalizacja/ identyfikacja obszaru zainteresowań #obserwacja #zaprojektowanie pożądanego systemu

4- rozwiązywanie różnych problemów praktycznych

5- przygotowanie planów działania w tym alternatywnych

6- zdobycie poparcia dla swoich planów w strukturze zarządzania, określenie możliwych współpracowników

7- stopniowa realizacja planów

8- prowadzenie analizy stopnia realizacji zakładanych celów

RODZAJE WIĘZI

1- WIĘZI POZNAWCZE

# czynniki budowania więzi poznawczej

1-stworzenie odpowiedniej atmosfery rodzinnej

2-okazywanie pozytywnych uczuć

3-interesowanie się 2 człowiekiem

4-tolerancja

# obszary poznania

1-emocj (empatia) - rozpoznanie emocji skrywanych i okazywanych

2-sposób bycia (styl życia) - zachowania, nawyki, styl myślenia

3-poglądy (poglądy na świat) - myślenie, ocenianie

2- WIĘZI EMOCJONALNE

#5 ATMOSFER POWODUJĄCYCH DYSFUNKCJONALNOŚC RODZINY

1- NAPIĘTA dochodzi do silnych konfliktów między domownikami

2- HAŁAŚLIWA dominują awantury, krzyki

3- DEPRESYJNA dominuje smutek, przygnębienie, rezygnacja

4- OBOJĘTNA dominuje brak pozytywnej więzi emocjonalnej

5- NADMIARU EMOCJI I PROBLEMÓW obciążanie dzieci problemami

#CHŁÓD RODZICELSKI - ZDYSTANSOWANIE SIĘ EMOCJONALNE

1- odrzucenie roli ojca

2- powoduje atmosferę niepewności

3- WIĘZI DUCHOWE

Ogólne:

# dialog

# bycie razem

# przestrzeń religijna (wspólne świętowanie)

Formy wzmacniania rodzinie:

1- wspólne spędzanie czasu: kilka rodzajów bliskości:

*bliskość emocjonalna - dzielenie się swoimi emocjami

*bliskość intelektualna - dzielimy się poglądami które zbliżają

* bliskość estetyczna - dzielenie się pięknem (wspólne spędzanie czasu np. na koncertach, filmach)

* bliskość twórcza - rodzi się z dzielenia własną kreatywnością np. wspólne robienie czegoś

* bliskość rekreacyjna - wspólne uprawianie sportu np. spacerowanie, łowienie ryb

2- wspólna praca

* postawa współpracy

* postawa doceniania

3- codzienna wymiana myśli

* muszą zaistnieć zachowania podtrzymujące (ułatwianie dostępu do siebie)

* nie negowanie w sposób nie uzasadniony myśli lub uczuć 2 osoby

* delikatność i szanowanie godności

4- szczerość w relacjach (gdy nie ma szczerości to nie ma zaufania)

* jasność przekazu niewerbalnego (czytelność gestów, mimiki dla domowników)

* prawda w słowie (nie oszukiwać, nie składać obietnic, być sobą)

* otwarcie na krytykę (umieć przepraszać)

5- współodpowiedzialność za atmosferę

6- poszanowanie intymności

* dyskrecja

* akceptacja wstydliwości np. intelektualnej

7- wsparcie w problemach

* wrażliwość na komunikaty werbalne i niewerbalne 2 osoby

* umiejętność słuchania czynnego

* tworzenie nastroju rozmowy

* klimat

* chęć dyskretnej pomocy

* docenienie komunikacji niewerbalnej

---