SAMOREALIZACJA
Termin „samorealizacja” został przeniesiony do języka polskiego z języka angielskiego („selfrealization”) i dosłownie oznacza realizowanie siebie. Przedrostek samo- występuje w wielu terminach naukowych i potocznych. Istniała taka organizacja jak „Samopomoc Chłopska”. Odpowiadała ona idei spółdzielczości. Samopomoc to wysiłek członków społeczności lokalnej nakierowany na poprawianie środowiska lokalnego pod różnymi względami. Obejmował on procesy urbanizacji na terenach wiejskich, budowanie urządzeń użyteczności publicznej, poprawiających jakość życia mieszkańców. Ważne było też świadczenie bezinteresownej pomocy osobom jej wymagającym. Zbliżone terminy- to „samoobrona”, „samorząd”.
„Samorealizacja” jest terminem, który wskazuje również na udział własny jednostki w wyzwalaniu pewnej formy aktywności życiowej. Odnosi się do dwóch rzeczywistości: do tego, czym jednostka dysponuje jako zarazem źródło potencjalnych zdolności i całość doświadczenia życiowego, jak też do tego, co jest subiektywną skalą oceny, miarą osiąganych wyników podejmowanych działań. Samorealizacja jest zarazem wyrażaniem tego, co tkwi w człowieku jako sfera jego najskrytszych marzeń oraz nadawaniem znaczenia temu działaniu i osiąganiem poczucia satysfakcji z działań. Samorealizacją jest zatem proces aktualizowania potencjalnych zdolności człowieka i osiągania w toku tego procesu poczucia szczęśliwości.
Samorealizacja nie ma granic. Jest procesem subiektywnie odczuwanego zadowolenia, spełnienia w pracy zawodowej albo w relacjach z innymi ludźmi. Jest to także proces subiektywnie odczuwanego poczucia zadowolenia z podejmowanych przez siebie działań.
W psychologii samorealizację traktuje się jako proces równoległy do procesu działania w rzeczywistości. Jest ona jednym z atrybutów przejawianej aktywności. Stanowi wysublimowany motyw podejmowanych działań, motyw nieuświadomiony. Samorealizacja jest ekspresją jaźni w rzeczywistości materialnej. Struktura „ja” kształtuje się w toku współbycia z innymi ludźmi. Są oni nie tylko źródłem informacji o podmiocie, ale także ich działania, myśli, zachowanie stanowią punkt odniesienia do oceny własnego postępowania jednostki. Samorealizacja jest pewną formą autoaprobaty człowieka dla własnych osiągnięć poprzez ich odniesienie do skutków aktywności innych osób.
W pedagogice samorealizację łączy się z wartościami. Z jednej strony wartość czynienia dobra stanowi główny motyw działania człowieka, który w urzeczywistnieniu tej wartości samorealizuje się. Z drugiej zaś strony ocenie moralnej podlega też proces aktualizowania potencjalnych zdolności człowieka w rzeczywistości materialnej. Pedagodzy traktują samorealizację jako jeden z celów w procesie edukacji młodego pokolenia i rozwoju jednostkowego. W pedagogice samorealizację rozumie się na ogół jako cel wychowania i kształcenia oraz jako pewną właściwość człowieka, dzięki której osiąga on poczucie szczęścia, spełnienia swoich marzeń, zdolności, odczuwa radość egzystencji w świecie.
Każdy człowiek ma szansę na pełną samorealizację, ale nie wszyscy mogą z niej skorzystać. Bariery samorealizacji nie tkwią tylko w świecie zewnętrznym, w którym jednostka przebywa, który przekształca i z którego czerpie składniki dla własnego rozwoju. Te bariery tkwią przede wszystkim w samym człowieku. Człowiek twórczy, samorealizujący się jest w konflikcie z samym sobą, z własnym sumieniem moralnym. Wielu psychologów i socjologów podkreśla, że konflikt stanowi podstawę rozwoju, a samorealizacja jest jego wewnętrznym, najpełniejszym wyrazem. Samorealizacja dokonuje się w świecie wartości, a nawet można traktować ten proces jako tworzenie wartości. Samorealizacja jest procesem uzewnętrzniania własnych zdolności, jest tworzeniem wartości i życiem w świecie wartości. Człowiek funkcjonując w grupie społecznej przejmuje od innych członków różne wartości. Jedne aprobuje, z innymi walczy.