Żywienie wspomagane

dr Agnieszka Kurosad ,dr Krisztina Kungl

Niedożywienie - konsekwencje:

• Spadek immunokompetencji

• Ograniczenie syntezy i naprawy uszkodzonych tkanek

• Zmiana (pośrednio) metabolizmu niektórych leków

• Sytość - stan, pojawiający się po spożyciu pokarmu, który całkowicie pokrywa dzienne zapotrzebowanie zwierzęcia na energię i podstawowe składniki odżywcze

• Anoreksja - utrata chęci spożywania pokarmu, zanim zostanie pokryte zapotrzebowanie energetyczne zwierzęcia

Kacheksja - Jest to stan uogólnionego niedożywienia i niewydolności funkcjonalnej organizmu, rozwijający się wskutek choroby

Zmiany metaboliczne w przebiegu choroby

Faza ostra - pierwsze 24 - 48h, odpowiada katabolicznym przemianom, zachodzącym w przypadku „prostego głodowania”

• Brak leczenia (dieta) - spalanie białek endogennych -redukcja masy serca, innych narządów wewn., ich funkcji, wydolności oddechowej, deplecja u. immunologicznego, wzrost śmiertelności

• Leczenie (dieta) - „turning point” - zahamowanie katabolizmu - egzogenne źródła białka i tłuszczu

• Faza adaptacyjna - „convalescent anabolic phase” - trwa kilka dni, tygodni, a nawet lat; odbudowa uszkodzonych lub zniszczonych tkanek; egzogenne źródło energii (tłuszcz) i białka

Postępowanie

• Określić czy potrzebne jest dożywianie

• Skorygować inne zaburzenia

• Wybór najbardziej adekwatnej metody odżywiania

• Wybór diety enteralnej

• Wybór płynów przy odżywianiu iv

• Określenie zapotrzebowania

• Monitoring (glukoza we krwi itp.)

• Zachęcenie do samodzielnego jedzenia

Określić czy potrzebne jest dożywianie

• utrata 10% m.c. (lub m.c. poniżej prawidłowej) nie spowodowane odwodnieniem

• anorexia >3-5 dni

Koniecznie trzeba najpierw unormować:

- zaburzenia elektrolitowe; zaburzenia RKZ; poziom glukozy we krwi; tachykardia i/lub za niskie ciśnienie

Celem tych działań jest jak najszybsze rozpoczęcie dożywiania (w ciągu 24 godz. )

Karmienie enteralne

Metody: - do jamy ustnej

- sondy naso/orogastryczne

- gastrostomia, jejunostomia

Karma: a) diety płynne

b) diety zmiksowane

Wybór diety enteralnej:

Zależy od stanu pacjenta (wskazania)

wielkości sondy oraz jego umiejscowieniu (także koszty i doświadczenie lekarza):

-sondy nosowe z reguły wymagają diety płynne

-sondy doustne lub przetoki: można stosować zmiksowane diety

Diety płynne/miksowane

Płynne:

- monomeryczne

- polimeryczne

- moduły

Papki dla niemowląt:

- mięsne i jajeczne zaw. odp. ilość białka i tłuszczy

- mało Ca, wit

- krótko, nie mogą stanowić wyłącznego żywienia wspomaganego

Miksowane:

• produkty zbilansowane i kompletne

• produkty wilgotne

• rozcieńczone z wodą i zmiksowane

Żywienie parenteralne

• najczęściej nie jest kompletne ( zaleca się stosować je krótko)

• ME podaje się w kombinacji

dekstroza 50% + lipid 20%

• na początku: Ca 60-90% EM dextroza

Fe 60-90% EM lipid

>5 dni głodu: 60-90% EM lipid; komercyjne roztwory z aminokwasami

Zapotrzebowanie na wodę

• jeśli nie ma wymiotów - woda dostępna ad libitum

• wymioty, stwierdzone odwodnienie itp. - parenteralna podaż płynów

• jeżeli należy określić ilość podawanych płynów to:

zapotrzebowanie na wodę (g/dz.) = zapotrzebowanie na energię (kcal/dz.)

Zapotrzebowanie na energię

„przebywanie w klatce” = 1,25 x RER

po zabiegach chirurgicznych = 1,25-1,35 x RER

uraz; schorz. nowotworowe = 1,35-1,5 x RER

posocznica = 1,5-1,7 x RER

rozległe poparzenia = 1,7-2 x RER

Zapotrzebowanie na białko

• w normalnych warunkach ok. 15% ME pochodzi z utleniania białek

• nadmiar: należy unikać w chorobach nerek, wątroby (hyperamonemia, encephalopatia)

• niedobór: < Alb, < odp. immun., słabe gojenie się ran, zanik mięśni

• Bardzo ważne jest, aby zapewnić całkowite zapotrzebowanie na EM poprzez tłuszcze i węglowodany, a zapotrzebowanie na białko - poprzez podaż wysokiej jakości białka

Początkowo można zacząć od ilości:

Ca: 4-6g/100kcal enteralnie; 2-3g parent.

Fe: 6-8g/100kcal enteralnie; 3-4g parent.

Zapotrzebowanie min-wit.:

Witaminy, makro-, mikroelementy

• w większości dostarczone przez dietę

- suplementacji - wskazana dopiero przy dłuższym wyłącznie iv dożywianiu

Monitoring

przy odżywianiu iv kontrolować poziom glukozy we krwi lub moczu

- jeśli w moczu glukoza występuje na 3+, to ograniczyć podaż glukozy

- zaprzestanie odżywiania iv musi być stopniowe (2-3 godz.) by uniknąć hypoglikemię opóźnioną

gdy stan zwierzęcia jest stabilny prowadzi się codzienną kontrolę m.c.

Zachęcenie do samodzielnego jedzenia

• zachęcamy zwierzę do samodzielnego jedzenia

• najczęściej intensywne dożywienie konieczne jest przez 2-4 dni, by pobudzić reakcje anaboliczne organizmu, co przywraca apetyt naturalny

• często sondy nie przeszkadzają i możne je usunąć, gdy zwierzę podejmuje samodzielne jedzenie

Odżywianie dożylne

pełne odżywienie dożylne (inne metody parenteralne nie nadają się)

tzw. TPN = Total Parenteral Nutrition

Wskazania do TPN:

• upośledzone procesy wchłaniania w obrębie p.p.

• niedrożność przewodu pokarmowego

• uporczywe wymioty

• wysokie ryzyko zachłyśnięcia (utrata przytomności, zaburzenia neurologiczne)

• wskazania całkowitego odciążenia jelit (procesy gojenia się w chorobach wirusowych, po zabiegach, ostrych zap. trzustki, wątroby)

Sprzęty potrzebne

• płyny o wysokiej osmolalności należy podać zawsze do żyły centralnej: zestawy cewników do żyły centralnej

od 8 cm - koty, małe psy

do 25 cm - duże psy

metoda wymaga sterylność i przygotowania jak przy zabiegach chirurgicznych!

- pompa infuzyjna - znacznie ułatwia podawanie płynów i skraca czas pracy

Roztwory do odżywiania iv

Źródło energii: glukoza (roztwory 5-70%; fruktoza, xylitol - nie zalecany)

Źródło energii: emulsje lipidowe

Źródło białka: r-r aminokwasowe

Przykład: pies, 10kg, posocznica

• RER= 70* (10^0,75)=70*5,6=392 kcal

• DER= 1,5*RER=1,5*392= 588 kcal

• ile lipidu 20%? np. 55% energii (323kcal)

10% lipid 200kcal/100ml

323 x= 161 ml lipid 20%

4. ile glukozy 15%? 30% (176 kcal)

10% glukoza 51 kcal/100ml

176 x= 345 ml glukoza 15%

5. ile aminokwasu 8,5%? (3g/100kcal=17,5g) (15% EM)

8,5% amkw. 8,5g/100ml

17,5 x= 205 ml =711 ml

1

---