GRUPY SPOŁECZNE I ICH TYPOLOGIA

J. Szczepański -,,Elementarne pojęcia socjologii''

Zbiór społeczny -ogół ludzi posiadających jakąś cechę wspólną, wyróżnioną przez obserwatora bez ze względu czy ludzie ci wiedzą o posiadaniu tej cechy.

Kategorie społeczne-cechy ważne dla życia społecznego za pomocą , których wyróżnia się zbiory. Mogą przekształcać się w zbiorowości jeżeli wspólnosć cechy wyróżniającej staje się podstawą więzi między ludźmi tą cechę mającymi .

Zbiorowość-skupienie ludzi , w którym wytwarza się i utrzymuje przez pewien czas więź społeczna.

Grupa społeczna-to pewna ilość osób (najmniej 3) powiązanych systemem uregulowanym przez instytucje , posiadających wspólne wartości i oddzielona od innych . Musi się wyróżniać. Podstawą są członkowie , ale w jej skład wchodzą też wartości kulturowe , wzory zachowań , przedmioty materialne i stosunki społeczne.

Aby zostać członkiem grupy trzeba :

-uznać jej cele za własne ,

-zidentyfikować się z jej zbiorowymi dążeniami ,

-częściowo zinternalizować jej wartości .

Dokonuje się to poprzez wykonywanie określonej roli społecznej w grupie , poprzez członkostwo w grupie realizuje się przynależność człowieka do społeczeństwa globalnego.

Każda grupa poprzez wymagani stawiane członkom określa:

-wzór fizyczny (wygląd) ,

-wzór moralny(cechy jakie członek powinien posiadać),

-funkcje członka (to co ma robić aby utrzymać ciągłość grupy i ją rozwijać) .

Od kręgu społeczności lokalnych grupa różni się składem i przynależnością co zapewnia zasada odrębności( ogranicza zasięg grupy i decyduje o kryteriach przynależności członków).

Elementy składowe grupy:

-ośrodki skupienia -zapewniają funkcjonowanie grupy , oddziaływanie na inne grupy , obronę własnych interesów ,

-zadania grupy-zjawiska jakie grupa chce osiągnąć .

Realizacja zadań grupy wywołuje zjawisko zw. wolą zbiorową grupy , czyli konsekwentne i efektywne realizowanie zadań grupy. Prowadzi to do powstania solidarności grupy , czyli poczucia wspólności interesów wszystkich członków grupy.

Elementy składowe grupy można ułożyć:

-członkowie i ich cechy ,

-zadania grupy i ciągłość jej trwania ,

-elementy utrzymujące jej spójność wewnętrzną ,

-środki i instytucje regulujące wzajemne oddziaływanie i stosunki.

Struktura grupy-układ wszystkich elementów (nie tylko członków) i zasada ich wzajemnego przyporządkowania . Struktura to inaczej budowa grupy. W grupach większych wyróżnia się makro i mikrostrukturę . Makrostruktura to przyporządkowanie elementów składowych grupy społeczeństw globalnych.

Mikrostruktura to ułożenie jednostek , ich ról w całość mniej lub bardziej zharmonizowaną.

Rodzaje grup społecznych:

Eubank klasyfikuje grupy wg. zasad:

-przynależność etniczna lub rasowa ,

-rozwój kultury ,

-struktura grupy ,

-zadania w zbiorowościach ,

-typy styczności między członkami ,

-więzi występujące w grupach ,

- inne zasady .

Podział grup

1.Grupy małe -złożone z członków , nie posiadają podgrup , członkowie kontaktują się ze sobą bezpośrednio .

2.Grupy duże - nie wchodzą jako części składowe do innych grup , nie ma możliwości bezpośredniego kontaktu np. naród .

3.Wzstepuje więź oparta na stycznościach osobistych i postawach emocjonalnych , grupę konsolidują emocje, relacje, uczucia.

4.Grupy wtórne- więź wynika ze styczności rzeczowych.

5.Formalne- powstaje w drodze spontanicznych interakcji , posiadają cel, normy , więź odrębność , dzielą się na:

-trwałe-oparte na tradycji np. Łemkowie ,

-przelotne-powstają spontanicznie po jakimś czasie rozpadają się.

6.Grupy nieformalne-nie posiadają struktury jasno opisanej.

7.Grupy celowe- tworzone do realizacji określonych celów..

8.Grupy terytorialne- występują na określonym terytorium .

grupy celowe-zorganizowane w celu realizacji jednego celu lub grupy celów . Istnieje w nich więź sformalizowana aby osiągnąć dany cel. Nie ma więzi osobistej i uczuciowej . W przypadku realizacji długoterminowych celów może mogą wystąpić więzi osobiste i uczuciowe.

Członkostwo w grupach celowych może być:

-obowiązkowe np. służba w wojsku ,

-dobrowolne np. . różnego typu zrzeszenia.

Punktem startowym są potrzeby ludzkie i chęć ich zaspokojenia.

Społeczeństwo globalne-na świecie występują układy państw połączonych wspólnymi cechami ustrojów gospodarczych i politycznych, podobieństwami kultury technicznej. Dokonuje się to pod wpływem rozwoju postępu technicznego , przepływu informacji , utrzymywania kontaktów handlowych i politycznych oraz poprzez organizacje międzynarodowe . Mówi się o społeczeństwie globalnym tzn. obejmującym ludzi żyjących na świecie .

GRUPY SPOŁECZNE I ICH TYPOLOGIA

J . Turowski - ,, Małe struktury społeczne”

Zbiór(zbiorowość)-systematycznie wyodrębniona grupa ludzi.

Zbiorowość społeczna- zbiory ludzi , którzy dążą do wspólnych wartości , związani są więzią społeczną i wytworzyli wewnętrzną organizację .

Istnienie zbioru jest pierwszym elementem grupy społecznej , która może być różnej wielkości .

Wzrost liczby członków wpływa na funkcjonowanie grupy w sposób pożądany lub nie .

Zwiększenie liczby członków zmniejsza jednolitość grupy , powoduje różnicę w poglądach , zmniejsza zgodność działań. Im większa grupa tym mniejsza tendencja do aktywnego uczestnictwa członków grupy ( prawo Olsona) .

W grupach większych poziom komunikacji jest niższy mniejszych co przyczynia się do wzrostu lojalności i zaangażowania się w działalność grupy .

Zbiór ludzi jest niezbędnym czynnikiem grupy , ale nie każda jednostka może być członkiem danej grupy, bo każda grupa stawia wymagania wobec osób do niej wstępujących .

Najważniejszy czynnik grupy to wspólne wartości jakie grupa posiada .

Więź społeczna to uzależnienie lub zjednoczenie członków zbioru ludzi wokół określonych wartości czy pełnionych funkcji społecznych. Więź społeczna i organizacja grup są tożsame, a grupa aby istnieć musi wytworzyć więź traktowaną w 3 aspektach:

-psychospołeczny-świadomość grupowa, zbiorowa,

-strukturalny-stosunki społeczne wiążące jednostkę w grupie,

-dwupłaszczyznowy- więź objawia się w 2 aspektach; pierwszy to dające się określić wspólności między ludźmi, drugi to stany i akty świadomości.

Grupy aby istnieć muszą stworzyć wewnętrzną organizację obejmująca ustalenie pozycji społecznych i podział ról.

Pozycja społeczna -miejsce jednostki w systemie społecznym .

Rola społeczna- zakres czynności jakie jednostka wykonuje na rzecz grupy.

Wewnętrzna organizacja grupy to system pozycji i ról społecznych oraz instytucji grupowych podległych władzy grupy.

Komunikacja to przekaz informacji między uczestnikami życia społecznego za pomocą języka , symboli i znaków.

Komunikacja i łączność pełnia 2 funkcje:

-przekazu informacji wewnątrz grupy(f. informacyjno-organizatorska),

-porozumienie , zgoda w grupie(f. motywująco-inspirująca).

Brak informacji, tłumienie , ukrywanie powodują utratę zaufania , poczucie poniżenia, pomniejszenia roli.

Aby informacja była skuteczna jej przekaz musi być dostosowany do potrzeb i zainteresowań odbiorcy , który powinien pytać , zgłaszać wątpliwości itp.

---