Rzecznik prasowy, Public Relations i Rzecznicwo prasowe

Definicja
Rzecznik prasowy to profesja z pogranicza public relations oraz dziennikarstwa. Z jednej strony osoba, która wykonuje ten zawód, musi stosować metody inne niż dziennikarskie, a z drugiej dobrze, jeśli wie, jak działają dziennikarze, i jakich informacji potrzebują.
Rzecznik prasowy odpowiada za całość informacji na temat firmy lub urzędu, która przedostaje się do mediów. Jego obowiązki to nie tylko sporadyczna informacja, ale także stała strategia, stosowana wobec mediów. Jest więc z jednej strony osobą świetnie poinformowaną o tym, co w firmie się dzieje (zwykle wykonuje także inne zadania, związane z komunikacją wewnętrzną w firmie), a z drugiej musi przekazywać tę informację na zewnątrz.
Predyspozycje
Dobry rzecznik prasowy ma kilka niezbędnych cech. Po pierwsze, jest medialny, to znaczy otwarty na media, na pytania, na problemy i nigdy nie zbywa dziennikarzy byle czym. Komunikatywność i otwartość na otoczenie oraz umiejętność rozmowy, perswazji i negocjacji to rozwinięcie tej pierwszej cechy. Rzecznik prasowy musi także być elokwentny, logiczny w myśleniu i słowie oraz opanowany i odpowiedzialny za to, co mówi. Musi także znać odpowiedź na niemal każde pytanie dziennikarza (jeśli jej nie zna, obiecuje zdobyć informacje, ale nie może dać się zbić z tropu) i nie wolno mu tracić zimnej krwi.
Dawniej i dziś
Rzecznicy prasowi pojawili się dopiero pod koniec XIX w. i na początku XX. Wcześniej nie byli potrzebni z dwóch powodów: ponieważ firma czy instytucja ze swoich posunięć musi się tłumaczyć jedynie w systemie demokratycznym. Oczywiście w przeszłości zdarzali się tzw. propagandziści, z reguły w roli ministrów w rządach, i można by ich właściwie uznać za protoplastów współczesnych rzeczników, gdyby nie to, jaką funkcję mieli spełniać. Ich zadaniem nie było wyjaśnienie czegokolwiek, ale przeciwnie - usprawiedliwianie każdej zbrodni władzy, a także używanie specjalnych technik fałszowania prawdy.
Współczesny rzecznik prasowy zmienił swoje metody pracy. Posługuje się już prawie wyłącznie komputerem, Internetem i radiem czy telewizją. Zakres jego zadań obejmuje wiele dziedzin: informację i kontakty z mediami poprzez konferencje prasowe, wydarzenia medialne, stały kontakt z dziennikarzami, którym podsuwa on ciekawe tematy związane z firmą, poprzez rozsyłanie do nich biuletynów i czasopism oraz materiałów prasowych.
Ale rzecznik prasowy musi też dogłębnie znać firmę. By tak było, konieczna jest współpraca z zarządem (czasem uczestnictwo w jego spotkaniach), a także dowiadywanie się, o wydarzeniach w firmie. Naturalnie jego obowiązki składają się z dużo większej liczby szczegółowych zadań, takich jak monitoring prasy branżowej i ogólnej, przygotowanie konferencji prasowych, pisanie artykułów sponsorowanych, czy opracowanie informacji o firmie lub instytucji, która ma trafić do mediów.
Status społeczny
Rzecznik prasowy - podobnie jak inne zawody związane z mediami, reklamą i marketingiem - ma wysoką pozycję społeczną. Należy więc do elity zawodów z dziedziny mediów. Nie zawsze oznacza to dla niego dobrą płacę, ale w tej dziedzinie zazwyczaj zarabia się przyzwoicie.

Jak zostać rzecznikiem prasowym?
Drogi do rzecznikowania są różne, jednak warto podkreślić, że w tej branży trzeba być fachowcem. Idealnie nadają się więc do tej funkcji dziennikarze lub absolwenci uczelni ze specjalnościami w zakresie PR lub rzecznika prasowego.
Potrzebne są więc studia, które dadzą wiedzę i umiejętności, choć praktyka w tym zawodzie okaże się także niezastąpiona. Studiować można na kilku uczelniach państwowych oraz na kilkudziesięciu niepaństwowych. I choć public relations jako kierunek nie istnieje, to w ramach innych kierunków, jak zarządzanie i marketing, politologia, ekonomia czy dziennikarstwo, jest specjalnością częstą.
Absolwenci zdobywają wiedzę z dziedziny komunikowania interpersonalnego, komunikowania w organizacjach, komunikowania w społecznościach lokalnych oraz komunikowania się z mass mediami. Obok teorii, ważne są też umiejętności praktyczne, których studenci uczą się poprzez udział w treningach interpersonalnych oraz warsztatach menedżerskich.
Jeśli przyszły rzecznik prasowy chce studiować na uczelni państwowej, czekają go egzaminy, jeśli na niepaństwowej - nie musi ich zdawać. Zwykle zdaje się egzaminy na zarządzanie, a te obejmują w całym kraju test z matematyki, geografii lub historii oraz języka obcego. Jeśli jest to egzamin na politologię, trzeba zdać test z historii (różne zakresy w zależności od uczelni) oraz z wiedzy o społeczeństwie.