Prowadzący: Szymon Piotrowski

Pytania do wykładu „Polityka Gospodarcza”

Literatura obowiązkowa do wykładu (1-6):

Begg D., Makroekonomia, tom 2, PWE, Warszawa 2004, rozdz. 25.3-25.7 oraz 26

B. Winiarski, Polityka Gospodarcze, PWN, 2006, rozdz. 1-3, 13-14, 20-21

N. Acocella, Zasady Polityki Gospodarczej, PWN, 2002, rozdz. 5-6

Wykład 1. Polityka Gospodarcza. Wstęp

1. Zdefiniuj politykę gospodarczą. Określ, jakie podmioty współuczestniczą w jej kształtowaniu.

2. Jaką funkcję pełni nauka polityki gospodarczej?

3. A) Podaj przynajmniej dwa przykłady procesów regulacyjnych, które zachodzą w ramach systemu ekonomicznego.

B) Podaj przynajmniej dwa przykłady procesów realnych, które zachodzą w ramach systemu ekonomicznego.

4. A) Wyjaśnij, na czym polega różnica między kapitalizmem rynkowym a kapitalizmem regulowanym.

B) Jakie znaczenie miał w ramach realnego socjalizmu mechanizm rynkowy?

5. Podaj przykłady przynajmniej trzech zadań pełnionych przez państwo. Czy zakres zadań wyznaczanych państwu zależy od poglądów politycznych? Odpowiedź krótko uzasadnij.

6. A) Podaj definicję polityki budżetowej (fiskalnej).

B) Podaj definicję polityki pieniężnej (monetarnej).

7. Podaj przynajmniej dwa przykłady wewnętrznych/zewnętrznych uwarunkowań oddziaływań państwa na gospodarkę. Odnieś je następnie do sytuacji panującej w Polsce.

8. Podaj przynajmniej trzy cele polityki gospodarczej państwa w wymiarze systemowo-politycznym/ ekonomicznym/ społecznym. Czy mają one charakter uniwersalny? Czy zależą one od uwarunkowań polityki gospodarczej?

Wykład 2. Polityka fiskalna i pieniężna

1. Określ najważniejsze cele polityki fiskalnej. Wymień przynajmniej dwa instrumenty polityki fiskalnej.

2. A) Ze względu na jakie kryterium wyróżnia się funkcje polityki fiskalnej?

B) Wymień po dwa przykłady funkcji alokacyjnej/redystrybucyjnej/stabilizacyjnej.

3. A) Zdefiniuj aktywną/pasywną politykę fiskalną. Które współczesne doktryny ekonomiczne zalecają stosowanie instrumentów aktywnej/pasywnej polityki fiskalnej?

B) Zdefiniuj restrykcyjną i ekspansywną politykę fiskalną.

C) Scharakteryzuj aktywną politykę fiskalną. Jakie znaczenie mają opóźnienia w praktyce jej prowadzenia?

D) Podaj przynajmniej dwa przykłady automatycznych stabilizatorów koniunktury. Przedstaw na przykładzie mechanizm ich działania.

4. A) Czym jest deficyt budżetowy? W jaki sposób przedstawia się najczęściej poziom deficytu budżetowego w analizach ekonomicznych?

B) Czy polski budżet państwa był w latach 1990-2007 w równowadze? Odpowiedź uzasadnij.

C) Jakie były koszty obsługi zadłużenia państwa w latach 1990-2007? Czy miały one istotne znaczenie fiskalne?

5. Jakie negatywne następstwa może mieć ekspansywna polityka fiskalna?

6. A) Scharakteryzuj strategię kontroli podaży pieniądza w utrzymywaniu stabilności cen.

B) Scharakteryzuj strategię bezpośredniego celu inflacyjnego w utrzymywaniu stabilności cen.

C) Scharakteryzuj strategię kontroli kursu walutowego w utrzymywaniu stabilności cen.

7. A) Wymień przynajmniej trzy instrumenty polityki pieniężnej.

B) Określ rodzaje stóp procentowych, które wykorzystuje polski bank centralny w prowadzeniu polityki pieniężnej. Następnie zdefiniuj każdą z nich.

C) Na czym polegają operacje otwartego rynku?

D) Czym jest rezerwa obowiązkowa? Jaki ma ona wpływ na możliwość kreacji pieniądza przez banki komercyjne?

E) Czy bank centralny inicjuje operacje depozytowo-kredytowe?

F) Czym jest interwencja walutowa? Jak interwencje walutowe wpływają na bilans banku centralnego? Czy mogą one wpływać na podaż pieniądza krajowego?

G) Podaj przynajmniej dwa przykłady działań, które bank centralny może podjąć, by zwiększyć/zmniejszyć podaż pieniądza krajowego.

8. Podaj definicję agregatu pieniężnego M1/M2/M3 w Polsce.

9. Jakie warunki musi spełnić państwo członkowskie UE, aby przystąpić do Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW)?

Wykład 3. Model IS-LM

1. Wymień najważniejsze założenia modelu gospodarczego J. M. Keynesa.

2. A) Zdefiniuj warunek równowagi na rynku dóbr i usług.

B) Czy w gospodarce zamkniętej inwestycje muszą się równać oszczędnościom?

C) Czy w gospodarce otwartej inwestycje musza się równać oszczędnościom? Jaką rolę może pełnić nadwyżka importu nad eksportem?

3. A) Model IS-LM pozwala na jednoczesną analizę dwóch rynków. Jakich?

B) Jaka zmienna ekonomiczna łączy w modelu IS-LM rynek dóbr i usług oraz rynek finansowy?

C) W jaki sposób na inwestycje i konsumpcję prywatną wpływa stopa procentowa?

D) Dlaczego stopa procentowa pozwala na zrównoważenie rynku pieniądza?

4. A) Wymień przynajmniej dwie wady modelu IS-LM.

B) Na czym polega iluzja pieniądza? Czy podmioty ekonomiczne podlegają jej także w długim okresie?

C) Czy w modelu IS-LM można analizować wpływ zmian polityki makroekonomicznej na rynek pracy?

5. Jak wpływa spadek/ wzrost stopy procentowej na popyt globalny? Dlaczego?

6. A) Zdefiniuj efekt transmisyjny bodźców pieniężnych.

B) Na czym polega efekt tłumienia?

C) Czy efekt tłumienia ma taki sam skutek jak efekt wypierania? Rozważ ich wpływ na poziom inwestycji i konsumpcji prywatnej oraz na wysokość wydatków budżetowych.

D) Określ sekwencję mechanizmu transmisyjnego i towarzyszącego mu efektu tłumienia.

7. A) Zdefiniuj efekt wypierania.

B) Jaki charakter ma wypieranie w modelu keynesowskim? Jakie w modelu klasycznym?

C) Określ sekwencję efektu wypierania.

8. A) Zdefiniuj krzywą IS.

B) Jakie nachylenia ma krzywa IS?

C) Kiedy krzywa IS jest bardziej stroma?

D) Jakie czynniki przesuwają krzywą IS w prawo? Jakie w lewo?

E) Jak wpływa na krzywą IS podniesienie/ obniżenie efektywnej stopy opodatkowania?

9. A) Zdefiniuj krzywą LM.

B) Jakie nachylenie ma krzywa LM?

C) Kiedy krzywa LM jest bardziej stroma? Jakie nachylenie ma wówczas krzywa popytu na pieniądz?

D) Czy zmiana realnej podaży pieniądza przesuwa krzywą LM? Dlaczego?

10. A) Kiedy występuje jednoczesna równowaga na rynku dóbr i usług oraz rynku pieniądza?

B) Czy zmiana punktu równowagi w modelu IS-LM następuje natychmiast? Na którym z rynków dostosowanie trwa najdłużej?

11. A) Na czym polega restrykcyjna/ ekspansyjna polityka pieniężna (model IS-LM)?

B) Na czym polega restrykcyjna/ ekspansyjna polityka fiskalna (model IS-LM)?

C) Kiedy polityka fiskalna jest skuteczna/nieskuteczna? (cztery przypadki)

D) Kiedy polityka pieniężna jest skuteczna/nieskuteczna? (cztery przypadki)

Wykład 4. Model AS-AD

1. A) Zdefiniuj agregatowy popyt. Od czego on zależy?

B) Wymień kategorie wydatków, które wchodzą w skład zagregowanego popytu.

C) Wymień po dwa czynniki wewnętrzne i zewnętrzne, które przesuwają krzywą zagregowanego popytu.

2. A) Zdefiniuj zagregowaną podaż. Od czego ona zależy?

B) Jaką zależność określa krzywa zagregowanej podaży?

C) Określ, jakie stanowiska zajmują trzy różne szkoły ekonomiczne (szkoła keynesowska, szkoła klasyczna, stanowisko kompromisowe) w kwestii kształtu krzywej zagregowanej podaży. Jakie ma to skutki?

D) Scharakteryzuj krótko podejście podażowe/ popytowe w ekonomii.

3. A) Czy zmiany cen powodują zmiany zatrudnienia? Rozważ to pytanie odnosząc się do ujęcia klasycznego oraz do ujęcia keynesowskiego.

B) Czy w krótkim okresie podaż agregatowa może się zmieniać?

C) Czy zwiększenie/ zmniejszenie się poziomu wykorzystanie czynników produkcji wpływa na poziom cen w krótkim okresie?

4. A) Czy negatywny wstrząs podażowy obniża płacę nominalną w krótkim okresie? Co się dzieje z płacami realnymi?

B) Jak wpływa na poziom cen negatywny/pozytywny wstrząs podażowy?

C) Jak wpływa na poziom cen negatywny/pozytywny wstrząs popytowy?

D) Czy w długim okresie pozytywny wstrząs popytowy ma wpływ na produkcję realną? Jaki wpływ ma ten wstrząs na ceny? Czy ceny zmieniają się w większym stopniu w długim czy w krótkim okresie?

E) Jakie są długookresowe skutki wzrostu produkcji globalnej przy niezmienionym popycie globalnym? Uwzględnij poziom cen, płac realnych i produkcji realnej.

5. A) Czy w czasie wysokiej koniunktury czasów wojny ceny w gospodarce rosną? Jaka jest tego przyczyna? Czy w okresie powojennym ceny dalej rosną? Jeśli tak, to dlaczego? (wskazówka: wykorzystaj wykres długookresowych i krótkookresowych zmian popytu i podaży w gospodarce)

B) Jaki są bezpośrednie skutki wstrząsu podażowego w gospodarce narodowej? Czy spadek produkcji poniżej produkcji potencjalnej ma charakter trwały? Do jakiego wstrząsu (nazwa) doszło w krajach rozwiniętych w 1973 r.?

C) Długotrwały wzrost gospodarczy prowadzi do istotnego wzrostu poziomu realnego PKB. Czy temu rozwojowi gospodarczemu towarzyszą zwykle zjawiska monetarne? Podaj ich kierunek.

6. A) Jaki przedział czasu obejmuje (wg ekonomistów głównego nurtu) krótki, średni i długi okres?

B) Zdefiniuj pojęcia: produkcja potencjalna, poziom cen, długi i krótki okres, przymusowe bezrobocie.

Wykład 5. Niesprawność rynku jako uzasadnienie prowadzenia polityki gospodarczej

1. A) Zdefiniuj słabą i silną wersję kryterium Pareto

B) Zdefiniuj optimum Pareto.

C) Na czym polega efektywność produkcji/ wiązki produkcji/ konsumpcji?

2. A) Zdefiniuj pierwsze i drugie twierdzenie ekonomii dobrobytu.

B) Na podstawie jakich założeń formułowano twierdzenia ekonomii dobrobytu? Czy są one spełnione w rzeczywistości gospodarczej?

3. Dlaczego interwencja państwa na rynku może być uzasadniona? Podaj przynajmniej dwa argumentu odnoszące się do charakterystyk rzeczywistych rynków.

4. A) Czy konkurencja doskonała jest typową formą funkcjonowania rynków? Odpowiedź krótko uzasadnij.

B) Dlaczego porozumienia między przedsiębiorcami mogą ograniczać konkurencję?

C) Dlaczego produkty w zasadzie identyczne (poza znakiem towarowym) i produkowane u tego samego producenta mogą się od siebie różnić?

D) Czym są tzw. sunk costs (koszty utopione)? Jak mogą one utrudniać podejmowanie/ zmianę rodzaju działalności gospodarczej?

5. A) Na czym polega koncepcja państwa minimum.

B) Wymień przynajmniej dwa cele polityki mikroekonomicznej.

6. A) Czym są efekty zewnętrzne?

B) Czy efekty zewnętrzne mogą wystąpić tylko w sferze produkcyjnej? Odpowiedź uzasadnij.

C) Podaj przynajmniej dwa przykłady pozytywnych/ negatywnych efektów zewnętrznych.

D) Jakie są skutki występowania negatywnych/ pozytywnych efektów zewnętrznych?

E) Podaj przynajmniej dwa przykłady prywatnych/ publicznych rozwiązań problemu efektów zewnętrznych.

7. A) Scharakteryzuj krótko pierwsze i drugie twierdzenie Coase'a.

B) Zdefiniuj koszty transakcyjne.

C) Czy koszty transakcyjne są w systemie gospodarczym nieistotne? Odpowiedź krótko uzasadnij.

D) Czy rozdział praw własności ma wpływ na efektywność gospodarowania? Jak zmienia się odpowiedź, gdy w gospodarce nie występują koszty transakcyjne?

E) Czy państwo nadal jest potrzebne, gdy nie występują koszty transakcyjne? Odpowiedź krótko uzasadnij.

8. A) Jaka jest istota dóbr publicznych? Jakie są kryteria te dobra wyróżniające?

B) Dlaczego tzw. wspólne zasoby ulegają szybkiemu wyeksploatowaniu?

C) Czy parki publiczne są czystym dobrem publicznym? Odpowiedź uzasadnij.

9. A) Zdefiniuj asymetrię informacyjną.

B) Podaj przynajmniej trzy przykłady selekcji negatywnej.

C) Podaj przynajmniej trzy przykłady ryzyka nadużycia.

D) Określ przynajmniej trzy sposoby zabezpieczenia się przed skutkami asymetrii informacji.

10. A) Na czym polega koncepcja równości szans? Na czym polega koncepcja sprawiedliwości wynikowej?

B) Określ przedział wartości dla współczynnika Giniego. Co dokładnie mierzy ten współczynnik?

C) Czy rozwarstwienie dochodów obywateli w krajach rozwiniętych jest większe niż w krajach rozwijających?

D) Jakie podatki mają istotne znaczenie dla redystrybucji dochodu narodowego?

E) W jaki sposób kontrola cen może wpływać na podział dochodów w społeczeństwie?

11. A) Czym są dobra społecznie pożądane?

B) Określ, w czym się przejawia paternalizm państwa w stosunku do obywateli (za pomocą przynajmniej dwóch przykładów).

Wykład 6. Polityka strukturalna. Polityka przemysłowa

1. A) Zdefiniuj strukturę gospodarczą.

B) Określ przynajmniej trzy rodzaje struktur gospodarczych.

C) Na czym polegają przemiany strukturalne w gospodarce?

2. A) Zdefiniuj politykę strukturalną.

B) Wymień przynajmniej trzy cele polityki strukturalnej.

C) Czym różni się zapobiegawcza polityka strukturalna od polityki interwencji?

D) Podaj przynajmniej jeden przykład działań w ramach defensywnej polityki strukturalnej.

3. W jakich krajach dużą rolę odgrywała polityka przekształceń własnościowych?

4. Określ przynajmniej dwa działania w ramach polityki strukturalnej Unii Europejskiej.

5. A) Zdefiniuj politykę przemysłową.

B) Wymień przynajmniej dwa kryteria, które uzasadniają interwencję państwa w formie polityki przemysłowej. Czy możesz podać kontrargumenty?

C) Wymień przynajmniej dwa instrumenty polityki przemysłowej i omów je krótko.

6. A) Na czym polega oddziaływanie za pomocą bodźców w ramach polityki przemysłowej? Czy ma ono charakter bezpośredni?

B) Czy działalność organów nadzoru technicznego ma charakter oddziaływania bezpośredniego? Odpowiedź uzasadnij.

7. A) Zdefiniuj horyzontalną/ sektorową politykę przemysłową.

B) Jakie sektory nie mogą być wspierane przez kraje członkowskie w ramach sektorowej polityki przemysłowej w Unii Europejskiej?

C) Wymień przynajmniej dwa cele polityki przemysłowej Unii Europejskiej.

---