Metodologia badań społecznych, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społecznych


Metodologia badań społecznych

Prowadzący: prof. dr hab. Danuta Urbaniak-Zając

Literatura:

Alan Chalmers „Czym jest to co zwiemy nauką”.

Heidegger

Cechą współczesnej nauki jest poznawanie świata przez badanie. Istotą badania jest wybór określonego postępowania w określonym obszarze bytu (natura, przyroda, dzieje, kultura). Postępowanie obejmuje nie tylko metodę, ale także otwarcie dziedziny przedmiotowej - określenie schematu dziejących się w jej obrębie procesów.

0x08 graphic

dziedzina przedmiotowa - sposób postępowania

charakterystyka ontologiczna badawczego

(ma cechy) (instrumenty badawcze)

Struktura perspektywy badawczej (orientacji badawczej) obejmuje 4 typy założeń:

  1. ontologiczne - odnoszące się do charakterystyki badanego przedmiotu

  2. epistemologiczne - odnoszące się do sposobu zdobywania wiedzy przez człowieka

  3. metodologiczne - odnoszące się do dochodzenia do uprawomocnionych twierdzeń
    i teorii

  4. aksjologiczne - określają cele poznania (czemu służy poznanie), zależy od przyjmowanych wartości

Źródła poznania:

Intelektualna intuicja - specyficzne narzędzie poznawcze - umożliwia wgląd w prawdy ogólne.

Kartezjusz

Pierwsza metoda poznania intelektualnego.

3 podstawowe reguły postępowania:

Celem poznania jest istota bytu.

Racjonalizm umiarkowany - rozum jest głównym (ale nie jedynym) źródłem poznania.

Empiryzm

Pojęcie doświadczenia nie jest jednoznaczne, stąd różne formy empiryzmu.

Wspólne cechy empiryzmu (T. Benton, J. Craub):

  1. Indywidualny, ludzki umysł rodzi się jako czysta karta (empiryzm genetyczny, tabula rasa).

  2. Każde prawdziwe twierdzenie może być potwierdzone przez doświadczenie - nie są twierdzeniami naukowymi wypowiedzi o obiektach, które nie są dostępne obserwacji choćby pośrednio (wskaźniki).

  3. Prawa naukowe to twierdzenia na temat ogólnych, powtarzalnych wzorów doświadczenia - istotne jest to co powtarzalne, zgodne ze wzorem, schematem, celem jest identyfikacja reguł.

  4. Wyjaśnić zjawisko naukowo to wykazać, że jest ono przypadkiem prawa ogólnego - umiemy wskazać regułę, zgodnie z którą to zjawisko się pojawia, rozwija lub znika.

  5. Znajomość prawa ogólnego pozwala przewidywać przyszłe występowanie zjawisk określonego typu.

Trzy ostatnie cechy to opis podstawowych funkcji poznania naukowego (nauki):

Święte księgi - trzecie źródło poznania

Ostateczna instancja w ocenie wartości poznania:

Kartezjańska koncepcja świata

Człowiek „składa się” z dwóch substancji:

Człowiek jest ucieleśnioną duszą. Chcąc poznać człowieka trzeba poznać jego duszę. Najlepszym sposobem jest introspekcja. Każdy człowiek jest świadomy swojego wnętrza (tego co czuje, wie, myśli). Człowiek jest sam dla siebie przeźroczysty. Dualizm przekłada się na sposoby poznawania .

Sposoby uogólniania danych poprzez wnioskowanie indukcyjne

2 warunki stosowania indukcji:

Indukcja uogólniająca (enumeracyjna).

Przesłanki odnoszą się do skończonego zbioru obserwacji, wniosek odnosi się do całej klasy badanego zjawiska - ze skończonej liczny zdań obserwacyjnych wyprowadza się wniosek odnoszący do całej klasy zjawiska.

Hume - krytyk indukcji

Stałość obserwowanego związku nie zwiększa prawdopodobieństwa jego powtórzeń
w przyszłości.

liczba obserwacji / ∞ = 0 (Chalmers)

Nie można zasady indukcji uzasadnić indukcją

Stałość obserwowanego związku zwiększa przekonanie psychologiczne, że obserwowany związek powtórzy się w przyszłości - wiedza zdobyta indukcyjnie jest społecznym odruchem warunkowym, który każe nam przy pewnej sumie doświadczeń zaakceptować pewien stan rzeczy jako trwale obecny, ponieważ akceptacja jest biologicznie korzystniejsza niż powstrzymywanie się od niej.

Przy takiej interpretacji, wiedza nie tyle jest opisem świata takim, jaki on jest, co raczej formą zachowania gatunku ludzkiego, kumulującego korzystne zasady doświadczalnych połączeń.

Empiryzm pojawił się jako opozycja do racjonalizmu.

Indukcja - kumulacja doświadczeń.

świat empiryczny ... zdania obserwacyjne ... zdania ogólne

0x08 graphic
(obiekt, przedmiot) (podmiot poznający) (prawa, reguły)

indukcja

Dwa nierozwiązane problemy:

Metoda naukowa rozumiana jako układ czynności w ujęciu indukcjonistycznym

I etap

II etap

Hipotezy są efektem badań lub wynikają z teorii w innym procesie badawczym.

Hipotezy w procesie indukcyjnym są weryfikowalne.

Kant

Immanuel Kant badał problem związany z relacją pomiędzy przedmiotem poznania,
a poznającym podmiotem.

Połączył racjonalizm z empiryzmem - poznanie ludzkie opiera się na dwóch pniach poznania: rozumie i doświadczeniu. W trakcie doświadczania, człowiekowi nie są dane rzeczy tylko ich przedstawienia.

Badania transcendentalne miały wyjaśnić jak przedstawienia przekraczają granicę podmiotu
i odnoszą się do przedmiotu (jak możliwe jest przejście od przedstawienia do rzeczy - podmiotu do przedmiotu).

Argumentacja Kanta (jak przebiega poznanie):

Co znajduje się w wyobrażeniach poza wrażeniami? (co porządkuje wrażenia?)

Człowiek wyposażony jest w formy zmysłowości (do których należą czas i przestrzeń)
i w formy rozsądku, inaczej określane jako kategorie czystego intelektu (jest ich 12, m.in. kategoria przyczyny, pojęcia substancji, jedności, mnogości itd.)

Materia wyobrażeń jest empiryczna, ale ich forma jest aprioryczna (kategorie są wrodzone).

doświadczenia zmysłowe

0x08 graphic
przedmioty, rzeczy wrażenia

podmiot wyobrażenia,

przedstawienia

- formy zmysłowości (czas, przestrzeń)

- formy rozsądku (przyczyny, substancji itd.)

Nauka jest możliwa dzięki apriorycznym formom zmysłowości i kategoriom czystego intelektu, ale podstawą dla badania są dane zmysłowe.

Poznawany przedmiot jest zależny od poznającego podmiotu - podmiot jest warunkiem przedmiotu, a kategorie są warunkiem doświadczenia.

Człowiek widzi świat jakim może go zobaczyć.

Wyjście od podmiotu → konwencjonalizm, konstruktywizm → relatywizm

Filozofia pozytywizmu jako źródło oceny jakości wiedzy (naukowej)

- stanowisko to głosi „jakiego rodzaju treści zawarte w naszych wypowiedziach o świecie zasługują na miano wiedzy oraz podaje normy pozwalające odróżniać, to co stanowi przedmiot możliwego pytania, od tego o co pytać rozsądnie niepodobna.” L.Kołakowski

Stadia rozwoju ludzkości wg. Augusta Comte (1798-1857)

Nauka ma gromadzić fakty i ustalać istniejące pomiędzy nimi związki, szukać praw powszechnych.

Założenie determinizmu - przekonanie, że zdarzenia występujące w świecie przebiegają zgodnie z regułami

Nauka ma dostarczać wiedzy pozytywnej, tzn. wiedzy umożliwiającej przewidywanie przyszłych faktów.

Reguły, których należy się trzymać, aby zadawać sensowne pytania:

Konsekwencje pozytywizmu w naukach społecznych

założenia dotyczące poznającego podmiotu (badacza)

Struktura procesu poznawczego

Falsyfikacjonizm jako koncepcja tworzenia wiedzy

Krytyka indukcji

Podsumowanie krytyki indukcjonizmu przez Poppera:

Hipotetyczno-dedukcyjny model badawczy

Logiczny status weryfikacji i falsyfikacji

Przesłanka: nie-czarny kruk został zaobserwowany w miejscu x i czasie t

Wniosek: nie wszystkie kruki są czarne

logika nie wypowiada się o prawdziwości lub fałszywości przesłanek

Logiczne implikacje:

1. Jeśli ludzie zjedzą cyjanek, to umierają.

deterministyczny - wszystkie obiekty, które mają cechę P, posiadają też właściwość Q

nomologiczny - obowiązują bez ograniczeń czasowo-przestrzennych

Logiczna struktura falsyfikacji:

Krytyka falsyfikacjonizmu i modelu hipotetyczno-dedukcyjnego

Podsumowanie koncepcji Poppera

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pedagogika Prywatnosc hebermas-kedziora, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społeczny
Pytania metodologia badan (2), Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społecznych
Metodologia badan spolecznych cz2, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społecznych
Metodologia badań społecznych - wykład 3, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społeczn
poprawione wykłady z metodologi, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społecznych
METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH2, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społecznych
METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH - Cyrański(calosc), Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań
Metodologia badań społecznych - wykład 1, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społeczn
MBS-egzamin, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społecznych
metodologia badań społecznych - wykład 5, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społeczn
Pedagogika Prywatnosc hebermas-kedziora, Pedagogika studia magisterskie, metodologia badań społeczny
PARADYGMAT, Pedagogika studia magisterskie, orientacje metodologiczne w badaniach społeczno pedagogi
Orientacje metodologiczne w badaniach społeczno, Pedagogika studia magisterskie, orientacje metodolo
folie na zajęcia, Pedagogika studia magisterskie, orientacje metodologiczne w badaniach społeczno pe
Metoda ugruntowana, Pedagogika studia magisterskie, orientacje metodologiczne

więcej podobnych podstron