Bankowość i Finanse - wykład nr 2 z dn. 13.10.05
4. Omów pojęcie klasyfikacji podmiotowej zjawisk finansowych.
Klasyfikacja ta opiera się na kryterium rodzajowego zróżnicowania podmiotów gospodarczych. W tej klasyfikacji wyróżniamy 5 grup podmiotów:
Finanse przedsiębiorstw - finanse sektora zarobkowego.
Finanse ludności - finanse gospodarstw domowych.
Finanse publiczne - finanse państwa i terytorium samorządowych.
Finanse banków i innych instytucji finansowych.
Finanse ubezpieczeń majątkowych i finansowych.
Ad. 1 - Finanse przedsiębiorstw.
Wydatki:
- dokonywanie materialnych czynników produkcji (wydatki o charakterze przedmiotowym).
Wydatki o charakterze redystrybucyjnym to:
Podatki, opłaty, cła, akcyzy, kary, grzywny;
Wynagrodzenie pracowników;
Składki;
Inwestycje przedsiębiorstw realizowane z kredytów lub pożyczek, więc jako następny wydatek są odsetki od zaciągniętych kredytów lub pożyczek;
Wydatki kredytowe.
Dochody:
Dochody materialne z tytułu sprzedaży wyprodukowanych dóbr i usług.
Dochody redystrybucyjne - transfery z rynku kapitałowego (przesuwanie istniejących zasobów finansowych między podmiotami dysponującymi nadwyżkami środków finansowych a podmiotami zgłaszającymi na nie zapotrzebowanie = emisje akcji i obligacji.). Inne formy dochodów redystrybucyjnych to dotacje z budżetu państwa dla przedsiębiorstw na produkcję:
- podstawowe środki czystości,
- podstawowe środki opatrunkowe,
- podstawowe rodzaje odżywek dla niemowląt.
Dochody kredytowe.
Ad. 2 - Finanse ludności
Prawo Engla - w miarę wzrostu (dochodów) gospodarstwa domowego udział wydatków na żywność w całości wydatków maleje.
Prawo to uaktywnia „fundusz swobodnej decyzji” (finansowanie innych niż podstawowe potrzeb człowieka). Fundusz ten i nowy niezaspokojony popyt generuje też popyt na kredyty.
Dochody redystrybucyjne - wynagrodzenie, renty, emerytury, zasiłki, dochody z tytułu ubezpieczeń dobrowolnych (OFE), dywidendy i wypłaty z zysku właścicieli podmiotów gospodarczych.
Dochody kredytowe - rynek kredytów hipotecznych.
Wydatki materialne (np. Towary konsumpcyjne), i w mniejszym stopniu redystrybucyjne (podatki, opłaty, składki, oprocentowanie kredytów, wydatki typu kredytowego związane ze spłatą rat kapitałowych).
26/07 - dzień swobody podatkowej.
Ad. 3 - Finanse publiczne - budżet państwa i finanse jednostek samorządu terytorialnego (JST)
Dochody redystrybucyjne - przede wszystkim podatki, opłaty, kary finansowe, grzywny, cła, akcyza. Dodatkowo pożyczki (obligacje), kredyty, oprocentowanie środków publicznych trzymanych w bankach.
Wydatki redystrybucyjne - wynagrodzenie budżetówki (osoby pracujące w sektorze publicznym), transfery z ubezpieczeń społecznych (renty, emerytury, zasiłki), oprocentowanie kredytów i pożyczek, dotacje dla przedsiębiorstw, dotacje i subwencje z budżetu centralnego do budżetów JST.
Ad. 4 - Finanse banków
System bankowy w Polsce to dwa szczeble:
Narodowy Bank Polski (NBP) - szczebel centralny nie zależny od sejmu i rządu.
Banki komercyjne - nie podlegają NBP, ale banki komercyjne muszą w swej działalności realizować wszystkie prawne wytyczne NBP.
Wymień podstawowe rodzaje operacji bankowych rozpatrywane z pozycji banku wobec klienta i omów jedną z nich.
Występują 3 rodzaje operacji:
Operacje czynne.
Operacje bierne.
Operacje pośredniczące.
Ad. A
Udzielanie kredytów i dochody redystrybucyjne od nich. Dochody z tytułu rozliczeniowych rachunków i kart.
Ad. B
Do operacji biernych zaliczamy depozyty, z których banki nie mają dochodów.
Ad. C
Pośredniczenie w przelewach międzybankowych?
Wydatki banków:
Wydatki redystrybucyjne - oprocentowanie depozytów, wynagrodzenie personelu, podatki, opłaty.
Dochody kredytowe - gdy bank zaciąga kredyt.
Ad. 5. Finanse ubezpieczeń majątkowych i finansowych.
Do tych finansów nie zaliczamy ZUS, bo wchodzi on do finansów publicznych.
Sens komercyjnej działalności ubezpieczeń:
„Płacą wszyscy, płaci się niektórym”
Zarówno dochody jak i wydatki mają charakter redystrybucyjny.
Klasyfikacja funkcjonalna zjawisk finansowych.
Jest to funkcja, jaką spełniają finanse. Wyraża się ją w trzech układach:
Układ parametrów rachunku ekonomicznego
Układ zasilania
Układ pobudzania
6. Przedstaw pojęcie klasyfikacji funkcjonalnej zjawisk finansowych, wymień rodzaje i omów jedną.
Klasyfikacja ta opiera się na kryterium roli kategorii pieniężnych i finansowych spełnianych w mechanizmach kierowania podmiotami gospodarczymi.
Ad. 1 układ parametryczny
Zjawiska finansowe w tym układzie służą do wartościowego określenia zużycia czy zaangażowania materialnych czynników produkcji.
Rodzaje parametrów:
Bieżące - służą do przygotowywania bieżących decyzji;
Perspektywiczne - służą do przygotowywania decyzji rozwojowych.
Ad. 2 Układ zasilania
Zjawiska finansowe w układzie zasilania służą do dostarczenia półproduktów do miejsca ich ostatecznego przetworzenie i do wyprowadzenia produktu z miejsca jego wytworzenia do miejsca jego ostatecznego wykorzystania.
Ad. 3 Układ pobudzania
Zjawiska finansowe w układzie pobudzania służą do kształtowania lub modyfikowania podstawowych podmiotów zatrudnionych w produkcji zgodnie z przyjętym modelem zarządzania. W tym układzie występują przede wszystkim bodźce:
- syntetyczne - bodziec, którego podstawa jest bardzo szeroka i wyrażona w jednostkach finansowych.
- wyspecjalizowane - bodziec, którego podstawa jest bardzo wąska i wyrażona w jednostkach naturalnych.
7. Wymień rodzaje środków w przedsiębiorstwie.
Dwa rodzaje:
Obrotowe - materialny czynnik produkcji przenoszący swoją wartość w cenę produktu finalnego w jednym obrocie produkcyjnym.
Trwałe - materialny środek produkcji przenoszący część swojej wartości w cenę produktu finalnego.
Środki trwałe są amortyzowane, a obrotowe wchodzą w całość.
Klasyfikacja na środek trwały i obrotowy zależy od charakteru, jaki spełnia dany środek w działalności przedsiębiorstwa.