Ekonomika, wykład 9.
Sprawozdanie finansowe:
- bilans
- rachunek zysku i strat
- sprawozdanie z działalności zarządu
- informacja dodatkowa

Bilans- należy do podstawowych dokumentów sprawozdania finansowego. Jest dwustronnym, wartościowym zestawieniem majątkiem przedsiębiorstwa, grupującym po lewej stronie aktywa, a po prawej stronie pasywa. Innymi słowy słowy aktywami jest majątek, natomiast pasywa to są kapitały, lub fundusze. Aktywa będące przedmiotem finansowania uporządkowane są wg wzrastającego stopnia płynności, czyli możliwości spieniężenia. Aktywa obejmują aktywa trwałe (majątek trwały, oraz aktywa obrotowe.

Struktura aktywów- majątek trwały obejmuje składniki o długotrwałym użytkowaniu, zwykle dłuższym niż jeden rok, które charakteryzuje niski stopień płynności. Ze względu na funkcje jakie pełni w przedsiębiorstwie majątek trwały dzieli się go na:
- rzeczowy majątek trwały
- wartości niematerialne i prawne
- finansowy majątek trwały
- należności długoterminowe

Rzeczowy majątek trwały obejmuje środki trwałe, inwestycje rozpoczęte, oraz zaliczki na poczet inwestycji.

Wartości niematerialne i prawne- wartość firmy, patenty.

Majątek obrotowy stanowią środki pieniężne i inne składniki majątku przedsiębiorstwa, które ulegają zużyciu, lub zamianie na środki pieniężne w ciągu jednego roku. Do majątku obrotowego zalicza się:
- zapasy (materiały surowców, półprodukty ( półfabrykaty ), wyroby gotowe

- należności i roszczenia- należności od odbiorców, należności od budżetu państwa, należności od instytucji/firm ubezpieczeniowych, należności wewnątrz zakładowe oraz roszczenia sporne.
- papiery wartościowe- udziały, akty do zbycia, krótkoterminowe papiery wartościowe ( o okresie do 12 miesięcy )
- środki pieniężne ( w kasie firmy, przedsiębiorstwa, tzw. pogotowie kasowe, środki pieniężne na rachunkach bankowych, weksle, czeki, itd. )

Pasywa- prawa strona bilansu, informują w jaki sposób przedsiębiorstwo finansuje swój majątek ( aktywa ), czyli przez kogo zostało przedsiębiorstwo wyposażone w środki gospodarcze. Źródła poszukiwania finansowania przedsiębiorstwa można podzielić na:
- kapitały ( fundusze ) własne

- kapitały ( fundusze ) obce

Kapitały własne powierzone, np. fundusz założycielski, fundusz udziałowy, kapitał udziałowy, kapitał zakładowy, kapitał wspólników. Kapitały własne stanowią równowartość tych składników majątku w stosunku do których przedsiębiorstwo przysługuje prawo własności.
Kapitały własne są wnoszone przez właściciela/li, założyciela/li, akcjonariuszy w formie pieniężnej, lub w formie rzeczowej (niepieniężnej) jako aporty. W przedsiębiorstwach uspołecznionych, państwowych, kapitały własne są funduszami, natomiast w przedsiębiorstwach nieuspołecznionych, prywatnych, spółkach prawa handlowego mamy kapitały. Biorąc pod uwagę pochodzenie kapitałów ( funduszy ) można je podzielić na kapitały ( fundusze ) powierzone, kapitały ( fundusze ) samofinansowania. Kapitały, fundusze powierzone pochodzą z wkładów pieniężnych, lub niepieniężnych właściciela/li przedsiębiorstwa. Mogą one ulegać zmianie w wyniku wyposażenia przedsiębiorstwa w dodatkowe składniki majątku, np.:
- wypuszczenia dodatkowej emisji akcji, przyjęcia nowych wspólników
Kapitał powierzony nazywa się bardzo często kapitałem podstawowych, lub kapitałem zakładowym. W przedsiębiorstwach państwowych funduszem powierzonym jest fundusz założycielski ( może go wnieść np. minister skarbu państwa, lub wojewoda ). Fundusz założycielski stanowi równowartość wydzielonej przedsiębiorstwu części mienia ogólnonarodowego, którą wnosi organ założycielski w momencie utworzenia przedsiębiorstwa, lub też w formie dotacji w okresie funkcjonowania przedsiębiorstwa. Fundusz założycielski zwiększa również dywidenda, zmożony kredyt bankowy ( sfinansowany przez budżet ), a także przeszacowanie składników majątkowych przedsiębiorstwa. W spółdzielniach funduszem powierzonym jest jest fundusz udziałowy tworzony z wkładów członkowskich. W spółkach akcyjnych występuje jako kapitał zakładowy , w spółkach z o.o. jako kapitał udziałowy.
Kapitały ( fundusze ) samofinansowania pochodzą z przeznaczenia części wygospodarowanego zysku na cele rozwojowe. W zależności od formy własności i formy prawnej podmiotu gospodarczego mogą przybierać różne nazwy. W przedsiębiorstwach uspołecznionych występuje fundusz przedsiębiorstwa. W spółdzielniach fundusz zasobowy. W spółkach akcyjnych i z o.o. występuje w postaci kapitału rezerwowego oraz kapitału zapasowego.
Fundusz przedsiębiorstwa stanowi równowartość majątku wygospodarowanego przez przedsiębiorstwo w trakcie jego działalności gospodarczej ulega on zwiększeniu w wyniku przeznaczenia części zysków na cele rozwojowe, bądź też otrzymania darowizny od innych podmiotów gospodarczych, lub też związku z nieodpłatnym przejęciem składników majątkowych. Fundusz ten zmniejsza poniesiona przez przedsiębiorstwo strata. Fundusz zasobowy w spółdzielniach pochodzi z wpisowego członków spółdzielni i odpisów z zysku.
Kapitał zapasowy tworzony jest głównie z wygospodarowanego zysku na pokrycie strat spółki poniesionych w minionych okresach.
Kapitał rezerwowy jest tworzony także na pokrycie strat i nieprzewidzianych wydatków. Do kapitałów samofinansowania nalezą również fundusze specjalne stanowiące równowartość środków pieniężnych przeznaczonych na sfinansowanie specjalnych zadań, np. na utworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Kapitały obce:
- długoterminowe
- krótkoterminowe

Zalicza się kredyty, pożyczki, zobowiązania.
Kapitały obce stanowią równowartość tych składników majątku, które znajdują się w dyspozycji przedsiębiorstwa a są własnością innych podmiotów gospodarczych ( banków, instytucji finansowych, innych przedsiębiorstw, czy też osób fizycznych ). Wartości te muszą zostać zwrócone w ściśle określonym czasie, w związku z czym określane są mianem zobowiązania. Do kapitałów obcych zalicza się:
- kredyty bankowe,
- pożyczki,
- zobowiązania wobec dostawców
- zobowiązania publicznoprawne
- zobowiązania wobec pracownikó

Kredyty bankowe stanowią zobowiązanie wobec banku z tytułu pozyskanych przez przedsiębiorstwo środków pieniężnych na określony cel. Bank udzielając kredytu staje się wierzycielem przedsiębiorstwa, który pożyczając pieniądze na określone cele uzyskuje jednocześnie możliwość kontroli, czy udzielone przedsiębiorstwu kredyty są właściwie i zgodnie z przeznaczeniem wykorzystywane, a ponadto zyskuje również prawo do kontrolowania sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Pożyczki to zadłużenie przedsiębiorstwa w stosunku do innych podmiotów gospodarczych, które nq podstawie zawartej umowy udzieliły pożyczki. Zasadą jest, że kredytów udzielają banki, zaś pożyczek osoby prawne, lub osoby fizyczne, niebędące bankami.

Zobowiązania wobec dostawców to zadłużenie przedsiębiorstwa wobec dostawców materiałów, surowców, towaru, usług, powstające na skutek przejściowego, nieuregulowania należności za otrzymane dostawy, bądź usługi. W okresie między powstaniem zobowiązania,a momentem jego spłaty dostawcy finansują majątek przedsiębiorstwa. Jeżeli dostawca żąda zabezpieczenia np. w postaci weksla, wówczas dochodzi do zobowiązania wekslowego.

Zobowiązania publicznoprawne są to głównie zobowiązania w stosunku do budżetu, instytucji ubezpieczeniowych, z tytułu naliczonych, a niezapłaconych podatków, opłat o charakterze fiskalnym, bądź też składek ubezpieczeniowych.

Zobowiązania wobec pracowników powstają w wyniku zarobionych przez nich wynagrodzeń,a niewypłaconych pracownikom.

Rachunek zysków i strat zaliczany jest do podstawowych dokumentów sprawozdania finansowego. Jest zestawieniem przychodów ze sprzedaży i kosztów uzyskania przychodów oraz przedstawia zyski ( straty poniesione przez przedsiębiorstwo ( firmę ) na różnych etapach działalności gospodarczej ). Rachunek ten może być sporządzony w układzie porównawczym, lub kalkulacyjnym.

Rachunek zysku i strat

Układ porównawczy	Układ kalkulacyjny
A- w tym wierszu podaje się przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi	A- w tym wierszu podaje się przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów, materiałów.
B- w tym wierszu podaje się koszty działalności operacyjnej	B- w tym wierszu podaje się koszty sprzedanych produktów, towarów, materiałów.
	C- w tym wierszu podaje się zysk/stratę brutto ze sprzedaży. (A-B)
	D- w tym wierszu podaje się koszty sprzedaży
	E- w tym wierszu podaje się koszty ogólnego zarządu
C- w tym wierszu podaje się statę/zysk ze sprzedaży (A-B)
D- w tym wierszu podaje się pozostałe przychody kalkulacyjne
E- wiersz w którym podaje się pozostałe koszty operacyjne
	F- w tym wierszu otrzymuje się zysk/ stratę ze sprzedaży= (C-D-E)
	G- pozostałe przychody operacyjne
	H- pozostałe koszty operacyjne
F- w tym wierszu podajemy zysk/stratę z działalności operacyjnej. =(C+D-E)
G- w tym wierszu podajemy przychody finansowe
H- w tym wierszu podajemy koszty finansowe
	I- w tym wierszu podaje się zysk/stratę z działalności operacyjnej F+G-H
	J- w tym wierszu podaje się przychody finansowe
	K- w tym wierszu podaje się koszty finansowe
I- w tym wierszu podaje się zysk/stratę z działalności gospodarczej. =(F+G-A)
J- w tym wierszu podaje się wyniki zdarzeń nadzwyczajnych
	L- zysk/stratę z działalności gospodarczej. =(I+J-K)
	M- wyniki zdarzeń nadzwyczajnych
K- w tym wierszu podaj się zysk/ stratę brutto. = (I+J)
L- w tym wierszu podaje się podatek dochodowy
M- w tym wierszu podaje się pozostałe obowiązkowe zmniejszenie zysku brutto, bądź zwiększenie straty .
	N-w tym wierszu podaje się Zysk/ strata brutto. = L+M
	O- w tym wierszu podaje się podatek dochodowy
	P- w tym wierszu podaje się pozostałe obowiązkowe zmniejszenie zysku brutto, bądź zwiększenie straty.
N- w tym wierszu podaje się zysk/stratę netto. K-L-M
	R- w tym wierszu podaje się zysk/strata netto. = N-O-P

W układzie porównawczym zwanym też układem rodzajowym koszty grupuje się zgodnie z ich rodzajem (np. amortyzacja, koszty materiałów i nie są one rozliczane na poszczególne rodzaje działalności przedsiębiorstwa.

W układzie kalkulacyjnym, zwanym też układem funkcjonalnym koszty klasyfikuje się zgodnie z przyporządkowaniem do danego rodzaju działalności przedsiębiorstwa. Jako koszty sprzedanych produktów, sprzedaży, ogólnego zarządu itd. Uważa się, że układ ten dostarcza bardziej przydatnych informacji o działalności przedsiębiorstwa. W analizie rachunku zysków i strat wyróżnia się:
- zasadniczą działalność operacyjną
- pozostała działalność operacyjną
- działalność finansową
- zdarzenia nadzwyczajne
- podatek dochodowy i inne obciążenia fiskalne

W działalności gospodarczej przedsiębiorstwa istotne jest rozgraniczenie działalności operacyjnej od działalności finansowej. Za pośrednictwem działalności operacyjnej przedsiębiorstwo jest powiązane z rynkiem dóbr materialnych i czynników produkcji. Działalność ta jest związana z realnymi procesami gospodarczymi. W wyniku tej działalności jest realizowana sprzedaż produktów ( towarów ). Zasadniczą/ podstawową działalność operacyjną P od pozostałej działalności operacyjnej różni to, że charakteryzują ją działania okazjonalne występujące sporadycznie.
Działalność finansowa przedsiębiorstwa wiąże się z rynkiem finansowym, odnosi się bowiem do działalności inwestycyjnej i zobowiązań finansowych. Zyski i straty nadzwyczajne są losowe. Wpływają na zysk/stratę brutto w rachunku zysków i strat. Powstają na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia poza działalnością operacyjną i nie są związane z ryzykiem prowadzenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo. Na wynik finansowy netto składają się:
- wynik działalności operacyjnej
- wynik operacji finansowych
- wynik operacji nadzwyczajnych
- obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego i innych zobowiązań fiskalnych obowiązkowych.
Analiza wyniku finansowego uwidacznia w jakim stopniu wynik finansowy przedsiębiorstwa zależy od działalności operacyjnej,a w jakim stopniu jest uzależniony przez przychody i koszty finansowe, sytuacje nadzwyczajne, oraz obowiązkowe obciążenia ( z tytułu podatku dochodowego, dywidendy ).

5

---