Związek miedzy ogrodem a pałacem
-zamek poważna rezydencja w średniowieczu
Zamek jest rezydencja obronną, ma zbity układ, centralny, niedostępny jest dla os z zew.
-willa i pałac -rezydencje w renesansie
Pałac jest rezydencja reprezentatywną, Willa ma takie samo znaczenie tylko jest lokowana poza miastem.
-Dwór rezydencja już nie ozdobna bardziej miejska.
Średniowiecze:
-pałac osobno od ogrodu, który istnieje jako osobny obiekt
-ogród był swego rodzaju rajem
-z ogrodu widać zamek i odwrotnie z zamku ogród
-pałac jest ziemia-symbol rzeczywistości
Renesans:
-związek rezydencji i ogrodu-ogród otaczał rezydencje, która Bula wprowadzona do ogrodu
-panuje równowaga architekturą a ogrodem, brak konkretnych dominant
-typowy ren. To kwaterowy, obramowanie kwater roślinnością-żywopłotem np.z rozmarynu
-korony nie strzyżone do stozków i kuli
-fizycznie zamknieta z dwóch stron a wizualnie otwarta na zewnętrzny krajobraz-charakterystyczna cecha
Barok:
-ogród opiera się na osi, og®od i rezydencja tworza jedną całość
-ogród pełni scenograficzna funkcje-efekt zamierzony, elewacja podświetlona
-pałac jest scena (tło teatralne)
XVIII w park krajobrazowy
Parkowe pawilony:
-w jednym gromadzi się dziela sztuki a w innym cos innego
-w tym ogrodzie park dominuje nad pałacem, który jest jakby z innej epoki
-zmiana bryły budynku
Park swobodny- zróżnicowana architektura, powinna zawierać loggie ,tarasy wieżyczke, wykusze, zadaszenie, różnej wysokości te wszystkie elementy
Kompozycja strefowa:to zespolenie architektury z parkiem, centrum kompozycji miała stanowić architektura, są 3 strefy:
1.płaski odsłonięty teren-nazywany kobiercem kwiatowym, dywanem(powrócono do strzyżenia)
2.park swobodnie kształtowany nasycony rzeźbą i mała archit.
3.autentyczny krajobraz zewnętrzny np.jeziora, góry, rzeki
Parki zdrojowe: głowny element to dom zdrojowy, ale to park dominuje nad architekturą
Sztuka śląska-
-ogrody botaniczne, które więły się z zielników(geneza)
-pawilon ogrodowy (lusthaus)-znajdują się tu jadalnie
-materiał roślinny stanowi podstawe a nie elementy estetyczne
-ewolucja od 3-częściowej kompozycji do jednolitej
-widoczne w kompozycji gospodarcze związki
-istnieje duża część ogrodów nie majaca związku z architekturą
-preferowano belwedery widokowe z tarasami, z których widać krajobraz jak i widok na ogród i pałac
-występuja kanały +elementy wodne
-lusthaus-dom służący zabawą
Sztuka sląska:
--chęć odseparowania się od separowania się od życia towarzyskiego spowodowała, że tworzono ogrody przy elewacji pałacu tylko dla właściciela i jego rodziny, a dalej tworzono ogród większy o funkcji spacerowej dla gości
-tworzono przy ogrodach prywatnych łaźnie, kąpieliska, które były odizolowane od całości pawilonu
-Lusthaus w połączeniu ze szklarnią(sztuka śląska)
-można było przebywać wśród roślin tekze zimą
-występowały jadalnie, do których przyjmowano gości
-chętnie organizowano w sąsiedztwie ogrodów i winnicach
Ampelografia-nauka o winoroślach
-winnice, domek służył jako skład narzędzi i stanowił odpoczynek dla pracowników
-funkcjawidowikowo-spacerowa(wtórna)-często stawiano przy winoroślach kąpieliska, które miały symbolizować ,że wino ma znaczenie kościelne
Pawilon w Henrykowie:
-pełnił funkcje widokową
-jadalnie znajdowały się na 1piętrze , aby przez duże okna można było obserwować widoki
-stosowano również w tym celu przeszklenia ścian(funkcja widokowa)
Ogrody dworskie:
Źródła do opracowań od grodu wieku XVIII -XIX
-źródła ikonograficzne- pokazuje wygląd.
-plany . mapy miast- pokazują nam obraz
-źródła kartograficzne
-źródła pisane, drukowane- słowo.
Czasopisma- ilustrowane, fachowe, prasa codzienne, lokalna,
Ksiązki: teoretyczne XIX Izabeli Czartoryskiej, Jankowski Edward Ip. Xix aż do I w. św. I Książe Pikler z Murkowa.
*Cenne są prace gdy mamy wiedzę niedokładną, korzystamy w ten czas z źródeł bogatych, ale im mniej materiałów ikonograficznych tym więcej musimy wiedzieć sami.
Książki wydawane przez firmy handlujące sadzonkami.
*Jankowski wymienia 9 cech ogrodu- początek projektowania:
-otoczenie krajobrazu
-łatwość dostępu
-klimat
-kształt i gat gleby
-osłony, drzewa widoki
-wody
-budowle
-malownicze ozdoby
-środki pieniężne.
*Rodzi się chęć wtopienia w ogród części folwarczne, winnic, ogarnąć w estetyczną całość+ gród ozdobny w tym bez większego wyszczególniania. Jest to powrót do antyku i renesansu.
Pierwsze próby założenia:
1) podjazd naprzeciwko pałacu w koło gazonu (francuski)
Podjazd z boku w celu podziwiani pałacu i ogrodu -zasada malowniczości (angielski)
2) Gazon ozdobiony żywopłotem lub roślinnością , kwiatami, różne kolory, był reprezentacyjny, ozdobny znaczący, związany z geometrią, fontanna na środku.
3)granice stanowiły ogrodzenia, ogrodzeniem był żywopłot lub szpaler (głóg, jałowiec, berberysy,) miały one zwarta posturę i stanowiły funkcję obronną przed dziką zwierzyną. Parki były ogradzane rowem, fosami lub wysoka roślinnością zamykającą kompozycje.
4) przed elewacją ogrodową znajdował się salon ogrodowy prostokąt , kwadrat, regularne podziały, zamknięty, szpalerami drzew bindażem. Ścieżka była jako zamkniecie. Skupiona roślinność wyżej stwarzała wrażenie zamknięcia (gaje) Wypełnieniem był trawnik, regularne dywany, kobierce czasem fontanny, stawy. Na środku pojedyncze drzewa soliery, np. dęby, buki, (b. ulubione) platany. Dla sprawienia wrażenie gęstszego wrażenie sadzono drzewa . blisko bok siebie i czekana aż się zrosną.
Ogrody jednogatunkowe:
Ogrody skalne, daliowe, rozaliowe, wybór jednego gat jako dominującego i stosunkowo wszystkie odmiany., były z boku jako uzupełnienie regularne.
1) obiekty i stylistyka:
-altany
-roślinność pnąca- trejaż, bindaż, obrastanie ścian, elewacji pałacu, od ogrodów wtapianie budowli w kompozycje ogrodową.
-pawilony ogrodowe
Zróżnicowanie chronologiczne
Funkcje zaczynające się pojawiać- parków w kameralny kontakt z naturą, sztuką, funkcja,: samotni, ermitażu, kapliczki, służące prochówką- mauzolea, grobowce, tablice +groby, stylistyka związana z religią (średniowiecze)
Ruiny- stylistyka gotycka, jako swego rodzaju wartość, malowniczość wpływ na psychikę.
Oranżerie, szklarnie- funkcja użytkowa, dla roślin, przechowywanie roślinności podczas zimy w szklarniach (roślin egzotycznych cały czas jako ogród zimowy)
-elementy wodne z mostkami, dróżkami, wyspami z pkt widokowymi jako imitacja natury w ogrodzie.