1.Ekonomia jest nauką o tym, jak jednostka i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu zasobów które mogą mieć także inne, alternatywne, zastosowania - w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielania ich na konsumpcję obecną lub przyszłą, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.Termin ekonomia pochodzi z greckiego οίκος (oikos) - dom i νομος (nomos) - prawo, reguła. Pierwszy raz pojawia się u Ksenofonta, (taki tytuł nosi jedno z jego dzieł). Starożytni przez to słowo rozumieli zasady prowadzenia gospodarstwa domowego.

Przedmiot ekonomii- ; badanie relacji dwustronnych ty kupujesz ja sprzedaje EKONOMIA to nauka, która analizuje, w jaki sposób społeczeństwo gospodaruje posiadanymi zasobami. Jest nauką o gospodarowaniu zajmuje się badaniem wykrywaniem prawidłowości rządzących zjawiskami i procesami gospodarczymi

2.Zasoby-to niewielkie dostępne w danym czasie w ograniczonej ilości rzeczy oraz wartości niematerialne, służące do wytwarzania dóbr i świadczenia usług zaspokajających potrzeby ludzkie, Mogą mieć one postać kapitału:

a)ludzki (wiedza, umiejętności, kwalifikacje, chęć pracy, zdrowie-odnawialne)-tworzą wiedza i umiejętności człowieka poparte indywidualnymi psychofizycznymi predyspozycjami do podejmowania określonych decyzji i działań. tak wiec przejawia się w indywidualnym zasobie wiedzy, zdrowia, informacji

b)naturalny-tworzą go tzw. Zasoby naturalne, czyli ziemia i wszystko to co się znajduje na jej powierzchni i w jej wnętrzu , jest użyteczne dla człowieka a nie jest wytworem jego pracy. Zasoby natrulane występują w postaci odnawialnej(lasy) i nie odnawialnej(minerały). Bogactwa naturalne: lasy, pola, zwierzyna, ryby, ukształtowanie terenu, urodzajne gleby. Bogactwa mineralne: sól, minerały-częściowo odnawialne

c)rzeczowo-finansowe(nieruchomości, ruchomości)

-środki pracy, czyli rzeczy za pomocą których człowiek wytwarza dobra(maszyny, budynki)

-przedmioty pracy, czyli rzeczy na które skierowana jest praca człowieka(surowce)

-środki pieniężne

Zasoby wyczerpane-to takie, które wymagają ochrony, ulegają odkształceniu i zniszczeniu w wyniku eksploatacji i działania człowieka, dzielą się na;

-odnawialne-zasoby które przy odpowiedniej gospodarce odnawiają się na tyle szybko że jest do nich stały dostęp

-nieodnawialne-są to zasoby nie możliwe do odtworzenia, tworzenie ich trwa miliony lat-złoża surowców mineralnych, energetycznych. Zachowanie ich jest możliwe przy zachowaniu standardów ekologicznych.

Zasoby niewyczerpalne-są to takie, których nie trzeba chronić. Zasoby te nie wyczerpują się, nie zabraknie ich w przyszłości, np. źródła energii wiatr, słońce, prądy morskie

3. Rynek (w ekonomii) - zespół mechanizmów umożliwiający kontakt producentów z konsumentami. Rynek to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków w jakich one przebiegają. To także określona zbiorowość podmiotów gospodarujących zainteresowanych dokonywaniem operacji kupna-sprzedaży określonych dóbr, wartości lub usług. Można go zrozumieć w 2 znaczenia: technicznych(miejsce aktów kupna sprzedaży) i ekonomicznych(warunki pozwalające na zawarcie aktu wymiany)

Rodzaje rynków:

Rynki dzielimy zewzględu na :

a)Zakres działania:
-lokalny
-regionalny
-krajowy
-zagraniczny
-międzynarodowy
-światowy
b)Przedmiot wymiany:
-dóbr i usług
-rynek pracy
-kapitałowo pieniężny
c)przedmiot obrotu:
-hurtowy
-detaliczny
d)Zruźnicowanie rynku:
-sprzedawcy

-nabywcy

4.Popyt-zapotrzebowanie na konkretne dobra i usługi w danym czasie jakie zgłasza kupujący przy określonych cenach tych towarów i w ramach posiadanego funduszu nabywczego

Popyt rynkowy-zapotrzebowanie wszystkich kupujących w określonym czasie, którzy chcą i ogą przy danej cenie kupić dany Towar

Czynniki wpływające na popyt:

1. cena towarów-od wysokości cen zależy co i ile kupi konsument

2. wielkość dochodów konsumenta- wzrost dochodów ludności wywołuje wzrost popytu na dobra wyższych wartości użytkowych

3. potrzeby, wymagania i gusta konsumenta- np inne będzie na napoje chłodzące w krajach śródziemnomorskich a inne a skandynawskich

4. liczba konsumentów- od tej liczby zależy potencjalna ilość sprzedanych produktów

5. struktura demograficzna- określa zapotrzebowanie na określone rodzaje dóbr i usług

6. oczekiwania konsumentów co do ceny- Np. zmniejszenie uprawy buraków rolnych spowoduje w danym roku wzrost ceny cukru

7. efekt naśladownictwa i demonstracji- przejawia się w efekcie moba i Veblena

5. Podaż -ilość dóbr, jaką producenci są gotowi sprzedać w określonej ilości, po określonej cenie i na określonym rynku. Wraz ze wzrostem ceny następuje wzrost wielkości podaży.

Podaż rynkowa-to łączna ilość towarów zaoferowana do sprzedaży przez wszystkich producentów w danym czasie i przy określonej cenie. Dzieli się ona na 2 rodzaje:

-podaż dóbr i usług konsumpcyjnych

-podaż dóbr i usług produkcyjnych

Czynniki wpływające na wielkość podaży:

-cenny czynników produkcyjnych

-czas jaki upływa od chwili zgłoszenia przez rynek zapotrzebowania na dane dobra lub usługi do momentu przekazania ich do sprzedaży

-warunki finansowo-kapitałowe, ułatwienie w zakresie zaciągania kredytów i ich spłaty stanowią motywację do zwiększenia produkcji

-warunki zapotrzebowania wytwórczego- czyli możliwość zdobycia nowych maszyn i urządzeń

-zdolność przewidywania cen przez producentów, np. sadownicy którzy przewidują wzrost cen z powodu nieurodzaju dostarczają je na rynek w ograniczonych ilościach czekając na wzrost cen

-czas wytworzenia

-warunki klimatyczne

-możliwości wytwórcze

6.Mechanizm rynkowy(jest to zależność przyczynowo-skutkowa zachodząca miedzy podażą, popytem i cena)-to proces stałego i administracyjnie nieskrępowanego oddziaływania na siebie popytu i podaży w dążeniu do osiągnięcia równowagi rynkowej. Jest to proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu i podaży poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi. W ujęciu procesowym, mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaży, która doprowadzi do obiektywnej wyceny poszczególnych towarów i równoważenie rynku, czyli równanie się oferowanej ilości towaru z ilością pożądaną.

7. Producent i jego cele

Na rynku oprócz konsumenta działają producenci czyli oferenci dóbr i usług. Producent chce pozyskać satysfakcję ze swojej działalności czyli dąży do tego aby korzyści przerastały koszty. Tzn chcą osiągnąć satysfakcjonujący zysk. Decyduje co i dla kogo produkować.. Stosuje własną technologię oraz organy produkcji w efekcie dostarcza na rynek dobra kupowane przez konsumentów dóbr.

Producent działający w warunkach gospodarki wolnorynkowej musi uzyskać zysk, czyli musi postępować zgodnie z zasadą racjonalnego postępowania(max efektów, min nakładów):

-przy z góry określonych nakładach producent stara się uzyskać jak największy efekt

-przy z góry określonym efekcie producent stara się ponieść jak najniższe koszty

8.Konsument i jego cele

Jest to osoba nabywająca od przedsiębiorcy towar lub usługę. Obok producenta podstawowy uczestnik rynku. Gdy wielkość oferty sprzedaży przekracza zapotrzebowanie konsumentów mówimy o rynku konsumenckim, Dy sytuacja jest odwrotna mówimy o rynku producenta.

Wybory konsumenta na rynku odbywają się w warunkach określonych na które składają się

-dochody konsumenta

-ceny dóbr

-gusty konsumentów

Konsument dokonuje na ogół takich wyborów, które dają mu maksymalną satysfakcję, utożsamianą użytecznością. Aby ten cel mógł zostać osiągnięty muszą być spełnione trzy warunki:

-osoba musi mieć możliwość dokonywania wyborów spośród wielu wariantów

-dokonanie wyboru musi oznaczać rezygnację z co najmniej jednego wariantu alternatywnego

-osoba musi kierować się w procesie podejmowania decyzji skalą korzyści.

9.Koszty stałe-są to nakłady, które musi ponieść przedsiębiorca, niezależnie od wielkości produkcji. Nawet jeśli w przedsiębiorstwie nic się nie produkuje ponosi on takie nakłady jak czynsze dzierżawcze, procenty od kredytów, koszty konserwacji, płace rozrachunków, służb administracyjnych. Koszty stałe trzeba płacić niezależnie od wielkości produkcji, a wiec bez względu na to czy się produkuje czy nie. Są to koszty które nie reagują na zmiany wielkości produkcji, ponieważ zależą na przykład od upływu czasu i bez względu na ilość wytworzonych w danym okresie produktów pozostają najczęściej na niezmienionym poziomie.

Koszty zmienne-są to nakłady związane bezpośrednio z produkcją. Ich poziom zależy wprost od rozmiarów produkcji. Tak więc gdy nic się nie produkuje wynoszą zero, jednak rosną wraz ze zwiększeniem się produkcji. Kosztami zmiennymi zależnymi od zmian wielkości produkcji są koszty bezpośrednie(surowce, towar). Koszty zmienne obejmują więc wszystkie rodzaje nakładów w przedsiębiorstwie które nie wchodzą w skład kosztów stałych.

10. Produkt Krajowy Brutto- pojęcie ekonomiczne, oznaczające jeden z podstawowych mierników dochodu narodowego stosowanych w rachunkach narodowych. PKB opisuje zagregowaną wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w określonej jednostce czasu (najczęściej w ciągu roku).Kryterium geograficzne jest jedyne i rozstrzygające. Nie ma znaczenia np. pochodzenie kapitału, własność firmy itp.Wartość wytworzonych usług i dóbr finalnych oblicza się odejmując od produkcji całkowitej wartość dóbr i usług zużytych do tej produkcji. W skali przedsiębiorstwa jest to więc wartość dodana, a PKB jest sumą wartości dodanej wytworzonej przez wszystkie podmioty gospodarujące. Zgodnie z tym od strony produkcyjnej:

PKB = produkcja globalna kraju - zużycie pośrednie = suma wartości dodanej ze wszystkich gałęzi gospodarki narodowej.

Stosuje się 3 metody rachunku PKB. Jest to:

• metoda sumowania dochodów- polega na sumowaniu wszystkich dochodów osiąganych przez uczestnika procesów gospodarczych, uwzględnia sie tu:

- dochód z pracy najemnej,

- dochód z posiadanej własności

- dochód z kapitału np. odsetki bankowe,

• uwzględnia, się że:

-konsument wydaje środki na krajowe dobra konsumpcyjne

- wydatki przedsiębiorcy na krajowe dobra inwestycyjne,

- wydatki rządowe,

- wynik netto z handlu zagranicznego

PKB= K + I +W_R

- metoda sumowania wydatków - uwzględnia, że:

- konsument wydał środki na krajowe dobra konsumpcyjne,

- wydatki przedsiębiorcy na krajowe dobra inwestycyjne,

- wydatki rządowe,

- wynik netto handlu zagranicznego.

PKB = K+I+WG+- Ex netto

K - wydatki konsum.

I - wydatki inwestycyjne,

WG - wydatki rządowe

EX - eksport netto jako różnica między eksportem i importem.

• produkt finalny- z punktu widzenia gospodarki narodowej są takie elementy w stosunku do których nie będą już podejmowane żadne czynności technologiczne w danym roku

Do tych dochodów zaliczamy:

- wyroby gotowe,

- zmianę stanu zapasów (saldo),

- obiekty w budowie,

- usługi finalne i niefinalne,

- produkty przeznaczone na eksport.

Wartość produktów finalnych jest równa wartości nowo wytworzonej netto

PG= Σ ( c_A + c_M+ v+ m)

i=1

c_A- - zużycie składników trwałych

c_{M -} zużycie aktywów o charakterze obrotowym

v- zasób ludzki

m- nadwyżka, zysk

11. Czynniki wzrostu gospodarczego

Proces zwiększania się produkcji z roku na rok nazywamy wzrostem gospodarczym. Jest to proces zwiększania zasobów dóbr konsumpcyjnych, produkcyjnych i usług znajdujących odzwierciedlenie we wzroście PKB i mierzony jest stopą wzrostu PKB przypadającym na 1 mieszkańca:

„PKB/1mieszkaniec=PKB per capita”

Wzrostem gospodarczym-nazywamy zwiększenie się w danym okresie strumienia dóbr i usług wytworzonych w gospodarce i posiadanych przez ludzi, będące skutkiem procesu rozszerzenia zdolności wytwórczych całej gospodarki.

Czynniki wzrostu gospodarczego:

Ekonomiści wymieniają 4 podstawowe czynniki wzrostu gospodarczego:

• praca(w ujęciu ilościowym i jednościowym)

• zasoby naturalne

• kapitał(rzeczowy, finansowy, ludzki)

• technologia(nauka, technika, przedsiębiorczość)

Ekonomiczne-forma, własności, środki produkcji, postęp tech. i jego poziom, wiedza, nauka, kapitał ludzki.

Pozaekonomiczne-przyrodnicze, położenie geograficzne, urodzajność gleb, zasobność w surowce

Korzyści wynikające ze wzrostu gospodarczego;

-wyższy poziom życia społeczeństwa

-wyższy poziom usług socjalnych

-wyższy poziom międzynarodowy

Bariery wzrosty gospodarczego;

-utrzymujący się w gospodarce wysoki wskaźnik wzrostu ogólnego poziomu cen

-koniunkturalne oddziaływanie na zakres wolności gospodarczej na skutek braku jej konstytucyjnej gwarancji

-przekonanie polityków sprawujących władzę ze tylko państwo może zagwarantować szybki rozwój gospodarczy, zatem powinno dążyć się do wznowienia jego aktywności ekonomicznej

-nadmierne obciążenie gospodarki podatkami, które poprzez budżet państwa wykorzystywane są przede wszystkim na finansowe sfery konsumpcji

12. Budżet państwa i jego problem deficytowy

Budżet państwa- jest najwyższej rangi planem finansowym polityki państwa oraz polityki społecznej uwzględniającym planowane dochody i wydatki państwa na następny rok budżetowy. Jako dochody uwzględnia się miedzy innymi wpływy z podatków pośrednich i bezpośrednich, dochody nieopodatkowane, dochodów z prywatyzacji i dochody zagraniczne.

Budżet państwa można określić jako zestawienie dochodów i wydatków oraz rozchodów i przychodów państwa w pewnym okresie. Wymaga autoryzacji politycznej przez parlament i organy przedstawicielskie samorządu terytorialnego. Podstawą tworzenia budżetu jest ustawa przyjmowana przez parlament, który upoważnia rząd do realizacji określonych w ustawie dochodów i wydatków.

Budżet uwzględnia przychody i rozchody z następujących instytucji:

-organów władzy państwowej

-kontroli o ochrony prawne

-sądów i trybunałów

-administracji rządowej

Deficyt budżetowy-niedobór dochodów budżetu państwa w stosunku do jego wydatków. Źródłami finansowana deficytu budżetowego mogą być:

-kredyty bankowe udzielane przez bank centralny

-emisje papierów wartościowych(obligacje, weksle, bony skarbowe)

-podwyższenie stopy podatkowej

-emisja pieniądza

Deficyt jest jednym z podstawowych kryteriów oceny polityki fiskalnej państwa. Wysoki deficyt oznacza najczęściej konieczność wydania dużej ilości obligacji skarbowych co sprawia że rośnie oprocentowanie, a za tym rosną koszty kredytu w całej gospodarce powodując jej wolniejsze rozwijanie się.

Sposoby radzenia sobie z deficytem:

-sprzedaż majątku znajdującego się w posiadaniu państwa

-podniesienie podatków

-ograniczenie wydatków

-inflacja

Deficyt może wynikać:

-nadmiernych wydatków budżetowych

-ze zbyt niskich dochodów budżetowych

-oczekiwań społeczeństwa, że państwo będzie spełniać funkcję gwaranta bezpieczeństwa

-ze sposobu uchwalania budżetu w systemie

13. Podatek- jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
W podatku można wyodrębnić trwałe, stałe cechy oraz zmienne. Do trwałych cech należy zaliczyć przymusowość, bezzwrotność, nieodpłatność oraz ogólność, natomiast do zmiennych: podmiotowość oraz elementy określające warunki, wysokość i terminy płatności.
Funkcja fiskalna ma podstawowe znaczenie. Jej zadaniem jest dostarczenie państwu dochodów. Podatki są bowiem zasadniczym źródłem dochodów budżetowych. Podatki są podstawą funkcjonowania państwa. Udział podatków i opłat w budżecie państwa przekracza 80%.
Funkcja regulacyjna polega na kształtowaniu dochodów i majątku będących w dyspozycji podatków. Tak więc za pośrednictwem podatków, poprzez przesuwanie środków finansowych w odpowiednich proporcjach między podmiotami gospodarczymi a budżetem, następuje korekta dochodów.
Funkcja stymulacyjna oznacza wykorzystanie instrumentów podatkowych w celu wywarcia wpływu na warunki działania jednostek oraz na kierunki i tempo ich rozwoju. Funkcja stymulacyjna urzeczywistnia się poprzez zróżnicowanie obciążeń podatkowych, dzięki czemu podatek może wpłynąć zachęcająco lub zniechęcająco na decyzje w sprawie podejmowania lub likwidowania działalności oraz ustalenia zakresu jej prowadzenia. Praktycznym wyrazem realizacji tej funkcji w sensie pozytywnym jest system zwolnień i ulg podatkowych.

14. Inflacja to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w gospodarce. Czysta inflacja jest przypadkiem szczególnym, który pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie. Inaczej mówiąc zjawisko inflacji występuje w sytuacji, w której ilość pieniędzy w obiegu rośnie szybciej niż wartość towarów i usług oferowanych do sprzedaży. Taki stan rzeczy prowadzi w konsekwencji do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza w tym samym tempie.

Przyczyny inflacji są różne. Mogą one tkwić w polityce pieniężnej, kredytowej, budżetowej i inwestycyjnej w dysproporcjach gospodarczych, w spadku wartości waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych, we wzroście cen surowców czy paliwa i energii na rynku światowym. Do najważniejszych możemy zaliczyć:

• niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu przewyższają wpływy)

• przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)

• ingerencję państwa w politykę emisyjną banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.

• wadliwą strukturę gospodarki

• wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i wzrostu cen)

• import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj następuje wzrost kosztów produkcji , a co za tym idzie wzrost cen)

• długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu nad importem)

• recesją gospodarczą (obniżenie wydajności pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji)

• monopolizację gospodarki (monopoliści wzrost kosztów produkcji mogą przenosić na cenę)

15. Bezrobocie Naturalne( fikcyjne+strukturalne+sezonowe).

Fikcyjne-czyli przejściowe związane jest z płynnością siły roboczej możliwą dzięki temu, że istnieje pełna swoboda zmiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie rozwijającej się gospodarce często pojawią się niedopasowania między wolnymi miejscami pracy, napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy. Zawsze pozostaje pewna liczba wolnych miejsc pracy i pewna grupa bezrobotnych. Zbyt wolny jest przypływ informacji między pracodawcą a potencjalnym pracownikiem. Częste zdobycie zatrudnienia wymaga nowych kwalifikacji i umiejętności. W grupie tworzącej ten rodzaj bezrobocia mieszczą się też absolwenci.

Strukturalne-niektóre dziedziny gospodarki rozwijają się wolniej niż pozostałe, są mniej efektywne, dają produkt nie mający szansy sprzedaży, co powoduję likwidację określonych sektorów gospodarki np. przemysł stoczniowy w Polsce, PGR-y

Sezonowe-wynika z warunków geotermalnych, rolnictwo, budownictwo

16. Funkcje Banku Centralnego:

• Banki Emisyjny -są jedynymi instytucjami mającymi wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych (czyli ich drukowania), będących prawnym środkiem płatniczym w danym państwie. Obecnie rolę banków emisyjnych pełnią banki centralne. Emitowane pieniądze wprowadzają one do systemu gospodarczego udzielając kredytów bankom komercyjnym (w niektórych krajach - np. USA - bezpośrednim kredytobiorcą może być również rząd). Jednym z celów banku emisyjnego/centralnego jest dbałość o utrzymywanie wartości emitowanej waluty. Według współcześnie obowiązującej doktryny, banki emisyjne emitują taką ilość pieniądza, na jaką istnieje zapotrzebowanie w przy danych stopach procentowych. Chcąc ograniczyć emisję nowych pieniędzy (np. aby zahamować spadek ich wartości), podwyższają one oprocentowanie kredytów.

• Bank Banków - jako bank banków jest bankiem rezerwowym dla banków komercyjnych, tworzy pieniądz gotówkowy, reguluje cyrkulację emitowanego pieniądza gotówkowego, reguluje płynność systemu bankowego, kształtuje potencjał kredytowy banków komercyjnych poprzez stosowanie instrumentów pieniężnych.

• Bank Gospodarki Narodowej - jako bank gospodarki narodowej jest egzekutorem obiegu pieniężnego oraz bilansu płatniczego. Bank centralny realizuje w gospodarce narodowej szereg istotnych zadań związanych z obiegiem pieniężnym i zaopatrzeniem gospodarki w kredyt. Jest przede wszystkim odpowiedzialny za dopływ do gospodarki pieniądza gotówkowego i kreację przez banki komercyjne pieniądza kredytowego. Oprócz tego stwarza warunki do sprawnego przebiegu rozliczeń pieniężnych dokonywanych za pośrednictwem banków. Wykonując swoje podstawowe zadania w zakresie polityki pieniężnej bank centralny kieruje się postawionymi przed nim celami. We współczesnych rozwiniętych gospodarkach rynkowych takim niekwestionowanym celem długoterminowej polityki banku centralnego jest stabilność pieniądza.

• Bank Państwa - jako bank państwa zajmuje się obsługą płatności zagranicznych, realizuje politykę państwa w stosunku do kursu walut i zajmuje się utrzymywaniem rezerw międzynarodowych środków pieniężnych.Rola NBP jako banku centralnego państwa polega na formułowaniu i realizacji polityki pieniężnej, organizowaniu i czuwaniu nad sprawnym przebiegiem procesów rozliczeń i rozrachunków w systemie bankowym. NBP ponosi także współodpowiedzialność za politykę dewizową i politykę kursu walut. Spełnianie funkcji banku państwa ma istotne znaczenie dla osiągania celów banku centralnego, a w szczególności utrzymania wewnętrznej wartości pieniądza krajowego (ograniczenie inflacji) i jego wartości zewnętrznej (przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom kursów walut).

17.Funkcje rynku papierów wartościowych - część rynku kapitałowego obejmująca wyłącznie transakcje długoterminowymi papierami wartościowymi, takimi jak obligacje, akcje, jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych, a także innymi specyficznymi dla danego kraju dopuszczanymi przez właściwy organ. W Polsce - Komisję Papierów Wartościowych.

W systemie gospodarki rynkowej dużą rolę odgrywa rynek finansowy, który obejmuje:

-rynek pieniężny

-rynek walutowy

-rynek kapitałowy w tym rynek bankowy i papierów wartościowych.

Rynek ten zajmuje się głównie obrotem obligacji i akcji, spełniający 3 funkcje:

a)Zasilająca- polega na przesuwaniu części gospodarki pieniądza od społeczeństwa do gospodarki. Potocznie rynek papierów wartościowych z tego powodu określa się często jako pośrednika pomiędzy poszukującą pieniądza gospodarką a gotowymi do jego zainwestowania członkami społeczeństwa.

b)Transformacyjna- polega na przemieszczaniu kapitałów pomiędzy przedsiębiorstwami, działami gospodarki z jednej strony oraz między właścicielami papierów wartościowych z drugiej strony. W skutek pełnienia tej funkcji rynek papierów wartościowych ułatwia dostosowanie rozmiaru i struktury podaży do rozmiaru i struktury efektywnego popytu.

c)Informacyjna- wycenia kapitał oraz odzwierciedla kierunek jego przepływu. Pełnienie tej funkcji czyni z rynku swoisty „barometr gospodarczy”. Dzieli się na rynek pierwotny i wtórny.

Pierwotny-ma miejsce w chwili tworzenia się papierów wartościowych. Obejmuje on sprzedaż walorów przez emitentów na rzecz pierwotnych nabywców.

Wtórny- jest faktycznym rynkiem papierów wartościowych, który w przypadku właściwej funkcji rozwija się, przyciągając coraz szersze rzesze inwestorów.

Oba rynki mają formę rynku publicznego i prywatnego

18. Bilans płatniczy- jest to rachunek obejmujący całość obrotów towarów, usług i operacji finansowych, przeprowadzonych w danym okresie miedzy krajem, a zagranicą. Jest on sporządzony dla całej gospodarki narodowej.

Bilans płatniczy składa się z dwóch podstawowych elementów bilansu handlowego i bilansu obrotów kapitałowych. Ten drugi obejmuje napływ i odpływ pieniądza związanego z inwestycjami zagranicznymi. Ponadto w bilansie płatniczym wykazuje się poziom i zmiany długu zagranicznego, zmiany rewaloryzacyjne rezerw i pozostałych należności zobowiązań zagranicznych oraz zmiany stanu rezerw oficjalnych.

19.Pieniądz i jego funkcje w gospodarce:

Pieniądz- to instrument który w ramach narodowego obiegu gospodarczego jest powszechnie akceptowanym środkiem zapłaty za dobra i usługi. Emisja to wypuszczenie pieniądza na rynek nad która to czuwają banki centralne. Posiada on cechy trwałe, przenośne, podzielone, ogranicza podaż, płynność.

Funkcje pieniądza:

a)Środek wymiany-pieniądz pełniąc tą funkcję ułatwia sprawne zawieranie transakcji. Jest to najważniejsza funkcja pieniądza. Pełni tę rolę rozdzielając akt wymiany na akt kupna i sprzedaży w czasie i przestrzeni, czyli bezpośrednio uczestniczy w wymianie towarowej.

b)Miernik wartości(rozrachunkowa, rozliczeniowa)- pieniądz jako miernik wartości określa nam wartość towaru za pomocą cen. Umożliwia nam porównywanie wartości towarów między sobą, jest wiec wspólnym mianownikiem wartości towaru

c)Środka płatniczego

d)Tezauryzacyjna- czyli pieniądz służy do gromadzenia bogactwa przez ludzi, ale tylko w sytuacji, gdy jest to pieniądz „twardy”, „mocny” tzn. w miarę stałej sile nabywczej czyli nie traci na wartości.

e)Pieniądza Światowego- pieniądz może obsługiwać bez ograniczonej wymianą międzynarodowa pod warunkiem, że posiada bardzo stabilną walutę.

---