[wykład] Psychologia osobowości, Psychologia osobowości


Wykład 1

Psychologia osobowości

Człowiek jako podmiot i przedmiot psychologii

Celowo nie podaję definicji:

Roman Ingarden

Hermeneutyka

Starożytność: cztery sensy Pisma

Littera gesta docet fakty

quid credas allegoria wiara

Moralis quid agas uczynki

quo tendas anagogia cel

Friedrich Schleiermacher

Co mam rozumieć?

Kryteria dobrego rozumienia

Koło hermeneutyczne jako struktura rozumienia

0x08 graphic
0x08 graphic
antycypacja sensu całości

0x08 graphic
0x08 graphic
powrót do rozumienia całości interpretacja części

Wyjaśnianie vs. rozumienie

  • dotyczy praw ogólnych

  • wymaga obiektywizmu

  • wymaga niezaangażowania

  • dotyczy raczej faktów jednostkowych

  • dopuszcza subiektywizm

  • wymaga zaangażowania

ALE: P.Ricoeur podważa to rozróżnienie: rozumienie nie jest możliwe bez wyjaśniania, wyjaśnianie jest niepełne bez rozumienia

Jak się to wszystko ma do psychologii?

  • rozumieć człowieka jako „gatunek”

  • poznać prawa ogólne rządzące zachowaniem człowieka na najwyższym poziomie organizacji tegoż zachowania.

  • rozumieć konkretną jednostkę ludzką

  • znaleźć język opisu człowieka w jego niepowtarzalności, w tym, co odróżnia go od innych ludzi

Wykład 2

Zygmunt Freud

Psychoanaliza jako pierwsza teoria osobowości

Psychoanaliza jako kliniczna teoria osobowości

Cztery kwestie, poruszane przez każdą dobrą teorię osobowości

Punkt wyjścia Z. Freuda

Teoria

Praktyka

  • problem psychofizyczny

  • aparat psychiczny:

  • metafora?

  • termin techniczny?

* nadznaczenie biologiczne?

* nadznaczenie psychologiczne?

  • neurologiczna: specyficzne przypadki zaburzeń, np. Anna O.

  • hipoteza o nieświadomym życiu psychicznym

(Podział psychiki na świadomość i nieświadomość jest głównym założeniem psychoanalizy)

Energetyczne i topograficzne ujęcie psychiki

Ujęcie energetyczne

Ujęcie topograficzne

  • pojęcia: energia psychiczna, popęd, opór, tłumienie, wyparcie, mechanizmy obronne, nieświadome motywy

  • energia psychiczna:

  • z procesów metabolicznych

  • krąży w aparacie psychicznym

  • „mapa”, „plan” psychiki

  • zastosowanie metafor przestrzennych

Aparat psychiczny

Topografia I

Topografia II

  • świadome [s. Bewusste]

  • treści aktualnie dane, bezpośrednio w danej chwili dostępne

  • stan przemijający, chwilowy

  • przedświadome [s.Vorbewusste]

  • nie-świadome, ale potencjalnie dostępne

  • np. pamięć

  • nieświadome [s.Unbewusste]

  • treści, które nie były świadome lub były takie, ale z pewnych powodów zostały ze świadomego wyrzucone, wyparte

  • popędy - sama istota psychiki nieświadomej

Nieświadomość

  • jest aktywna, jest psychiką samą w sobie

  • nielogiczna

  • nieobrazowa, chociaż przedstawiana

  • archaiczna, infantylna, seksualna

  • dysponuje dużą ilością energii psychicznej

  • wywiera przemożny wpływ na zachowanie

Struktura znacznie wyraźniej zarysowana niż w topografii I, personifikacja

  • id [Es, ono, to]

  • pierwotne życie psychiczne

  • charakter biologiczny

  • zasada przyjemności

  • brak kontaktu ze światem zewnętrznym

  • ego [Ich, ja]

  • samowiedza, podmiotowość

  • kontakt ze światem zewnętrznym

  • zasada rzeczywistości, kompromis

  • superego [Überich, nad-ja]

  • rozwija się ok. 3.r.ż.

  • zawiera zinternalizowane normy społeczne, nakazy i zakazy

  • wyłania się z id, ale podlega uczeniu

  • „zasada doskonałości”, hamowanie impulsów id, ale znowu z zaniedbaniem realiów świata zewnętrznego.

Jak się mają do siebie dwie topografie?

Krytyka psychoanalizy

Furia

Krytyka metodologii

  • czarnowidztwo

  • rozpasany seksualizm

  • patologizowanie

  • skrajny determinizm

(Tu również krytyka feministyczna)

  • niereplikowalność danych

  • niemożność ilościowego opracowania danych

  • informacje tylko od pacjenta

  • duża podatność na uprzedzenia

  • niemożliwa do stwierdzenia rzetelność i trafność

Krytyka psychoanalizy c.d

wyjaśnianie i predykcja -

ale:

Wykład 3

Carl Gustav Jung

Wpływy kształtujące światopogląd Junga

Freud a Jung - różnice poglądów

FREUD

JUNG

natura libido

seksualna

neutralna

uwaga poświęcona seksualności

duża

mała (raczej płeć rozumiana

kulturowo, płeć psychologiczna)

waga doświadczeń z dzieciństwa dla rozwoju osobowości

decydująca

prawie żadna

natura religii

religia to zbiorowe złudzenie

`nie dająca się wykorzenić potrzeba ducha ludzkiego'

rozwój

trwa do 13 r.ż.

trwa przez całe życie

Podstawy ontologiczne i epistemologiczne psychologii Junga

Dychotomiczność poznania

Cytat:

Antropologia C.G.Junga

Osoba jako system psychiczny

Jaźń indywiduacja ego, cień, persona

integracja

indywiduacja właściwa

Typ psychiczny

2 postawy

4 funkcje psychiczne

  • 2 racjonalne: myślenie,uczucie

  • 2 irracjonalne: percepcja, intuicja

  • funkcja dominująca

  • funkcja wspomagająca

  • funkcja nieświadoma

  • funkcja świadoma

Junga koncepcja nieświadomości

Cytat:

Archetypy należy uważać nie za przedmioty, lecz za podmioty rządzące się własnymi prawami (...) Jeśli weźmiemy pod uwagę ich autonomię, to z konieczności musimy potraktować je jak podmioty, tj. przypisać im spontaniczność i celowe działanie, lub też rodzaj świadomości i wolną wolę...

II faza indywiduacji

Indywiduacja to wewnętrzny proces nieświadomości, dążącej do samorefleksji poprzez fenomen ludzki.

Wykład 4

Alfred Adler

Zaplecze psychologii Adlera

Podstawy psychologii Adlera

Podlegamy wpływowi nie faktów, lecz naszego sądu o nich...

Główne filary koncepcji Adlera

Dążenie do przezwyciężenia

Świadomość braków jest warunkiem postępu życiowego

Poczucie niepełnowartościowości

Być człowiekiem to mieć poczucie własnej mniejszej wartości

Poczucie wspólnoty

Podstawowy dynamizm psychiki ludzkiej to konflikt dwóch tendencji: poczucia niepełnowartościowości i dążenia do przezwyciężenia, konflikt łagodzony przez poczucie wspólnoty

Postulaty pedagogiczne

Krytyka koncepcji Adlera

Wykład 5

Neopsychoanaliza - osobowość w ujęciu spadkobierców Freuda

Wspólne dla koncepcji neopsychoanalitycznych

Kryzys psychoanalizy

E.Fromm:

Psychoanaliza była pierwotnie teorią rewolucyjną, wyzwalającą, radykalną właśnie. Z wolna traciła jednak ten charakter, popadła w zastój, nie rozwinęła się i nie poszukała odpowiedzi na zmienioną sytuację. Zamiast tego stoczyła się w konformizm i zabieganie o szacunek.

„Kryzys psychoanalizy”

Postulaty

E.Fromm:

Tłumienie seksualności nie jest już problemem, ponieważ wraz z rozwojem społeczeństwa konsumpcyjnego sam seks stał się artykułem konsumpcyjnym, a dążenie do bezustannej satysfakcji seksualnej jest częścią wzorca, który z kolei zaspokaja ekonomiczne potrzeby zautomatyzowanego społeczeństwa. W dzisiejszym społeczeństwie, takim, jakie ono jest, tłumione są inne potrzeby: życia pełną piersią, bycia wolnym, kochania.

Postulaty

Gdzie tu jest osobowość?

Geneza osobowości

Struktura

Dynamika (na przykładzie K.Horney)

Rozwój (na przykładzie E.H.Eriksona)

Kierkegaard:

Człowiek może żyć spokojnie, być człowiekiem jak każdy inny, zajmować się doczesnymi sprawami, żenić się, płodzić dzieci, być uczonym i szanowanym - i nawet się nie zauważa, że nie ma on osobowości. Na temat takich spraw nie robi się hałasu, gdyż osobowość jest to taka rzecz, o którą najmniej chodzi w świecie i niebezpiecznie jest pokazywać, że się ją posiada. Największym niebezpieczeństwem jest stracić siebie, ale może to nastąpić niepostrzeżenie. Żadna inna strata nie przychodzi tak łatwo. Ręka, noga, pięć talarów, żona - to zupełnie co innego.

Wykład 6

Osobowość w psychologii egzystencjalnej i humanistycznej- próba porównania

Podstawowe twierdzenia

Zaplecze psychologii egzystencjalnej: egzystencjalizm

Korzenie egzystencjalizmu:

Egzystencjaliści:

  • [Platon]

  • św. Augustyn

  • B.Pascal

  • S.Kiergegaard

  • [F.Nietzsche]

  • M.Heidegger

  • J.P. Sartre

  • G.Marcel

  • P.Tillich

  • K.Jaspers

Egzystencjalizm: wizja kondycji ludzkiej

Tragizm egzystencji

Lekarstwo na ból egzystencji

Człowiek nie może zwyciężyć. Może zająć mężną postawę wobec tragizmu egzystencji

Psychologia egzystencjalna

Geneza psychologii egzystencjalnej

Zmiana paradygmatu w psychologii i psychiatrii

Najbardziej znani przedstawiciele psychologii egzystencjalnej

R.MAY - egzystująca osoba

P.TILLICH - męstwo bycia

postawa wobec lęku - męstwo bycia

V.E.FRANKL - wola sensu

„człowiek posiada charakter, osobą jest osobowością się staje”

Gdzie tu jest osobowość?

A.Kępiński:

Obraz człowieka samotnego, w tajemniczym, często wrogim świecie, którego ostatecznym spełnieniem jest śmierć, jest może obrazem filozoficznie frapującym, może w pewnych warunkach prawdziwym, ale czy takim obrazem może się posługiwać psychiatra w codziennej praktyce? Czy posługując się tego rodzaju obrazem może wyprowadzić pacjenta z impasu?

„ Pro i contra psychiatrii egzystencjalnej”

Psychologia humanistyczna

Manifest humanistyczny

to nie jest nowa koncepcja człowieka...

Esencjalistyczne ujęcie osoby [przykład: A.Maslow]

Człowiek w środowisku

A.Maslow:

Środowisko jest więc przede wszystkim zespołem środków do realizacji celów, jakie służą samourzeczywistnieniu osoby. To właśnie jest prawdziwie psychologiczna wolność.

A.Maslow:

Nie robimy czegoś dlatego, że jest to dla nas dobre, czy że aprobuje to psycholog, czy dlatego, że ktoś nam kazał to zrobić, czy dlatego, że to przedłuży nasze życie, czy dlatego, że jest to korzystne dla naszego gatunku, czy dlatego, że to przyniesie nagrody zewnętrzne, czy dlatego, że wydaje się to logiczne. Robimy to dla tych samych powodów...dla których wolimy jedno ciastko od drugiego...

Cechy osoby samorealizującej się

+ subiektywne poczucie szczęścia

Wykład 7

Konstruktywistyczna koncepcja G.Kelly'ego

Główny dynamizm osobowości

Model człowieka

CZŁOWIEK JEST BADACZEM:

Pojęcie konstruktu

Pojęcie konstruktu

System konstruktów

Kelly:

Wszystkie konstrukty, jakie osoba stosuje w odniesieniu do innych, da się zastosować do niej samej.

Cechy konstruktów

Poznanie

Dynamika - działanie

sformułowanie hipotezy → testowanie → zmiana systemu

Hipoteza = antycypacja

Lęk, niepokój

lęk → zmiana konstruktu → testowanie nowego

Wina, wrogość

wysiłek skierowany na to, by uznano za oczywiste przekonanie, które okazało się błędne.

Kelly:

Jeżeli nie wiesz, co się dzieje w umyśle drugiego człowieka - po prostu zapytaj, może ci powie...

REP - test

Przykład z testu

Terapia

przykład: Rolland Barrett / Kenneth Norton

Mocne strony teorii

Słabe strony teorii

Wykład 8

Rewizja, przegląd, systematyzacja

Pytania źle sformułowane, zbyt ogólne, nieprecyzyjne, niepsychologiczne

Czym jest osobowość?

METAWZOREM ZACHOWANIA

Teoria osobowości

GENEZA,STRUKTURA, DYNAMIKA, ROZWÓJ

Ujęcie hermeneutyczne

Zestawienie

GENEZA

STRUKTURA

DYNAMIKA

ROZWÓJ

DANE

FREUD

biologia + doświadczenia wczesnodziecięce

I topografia

II topografia

energia psychiczna (metabolizm), popędy, mechanizmy obronne, wyparcie, tłumienie, opór

stadia rozwoju psychoseksuanego: oralne, analne, falliczne, genitalne

dane kliniczne, wywiad, wolne skojarzenia, analiza marzeń sennych, obserwacja, autoanaliza

JUNG

archetypy dane a priori + kultura

jaźń, ego, persona, cień archetypy;

świadomość, nieświadomość indywidualna, nieświadomość kolektywna;

typ psychiczny

odseksualizowane

libido;

5 funkcji psychicznych;

postawy jako ukierunkowanie energii psychicznej

indywiduacja

I - faza integracji

II - faza indywiduacji właściwej (2%)

dane kliniczne, analiza wytworów;

analiza snów, marzeń na jawie, analiza wytworów kultury

ADLER

biologia + wczesne uczenie się

twórcze ego, styl życia

dążenie do przezwyciężenia, wola mocy, popęd agresji

ruch celowy, transcendowanie zastanej sytuacji

dane kliniczne, wywiad, analiza danych biograficznych

NEOPSYCHO-

ANALIZA

społeczeństwa, wczesne interakcje społeczne + biologia (słabe instynkty)

ego - twórcze i przynajmniej w pewnym stopniu wolne, ja realne/ja idealne;

dobre ja/ złe ja/ nie-ja

(Sullivan);

temperament/ charakter

(Fromm)

energia psychiczna, Horney: nastawienie do ludzie, od ludzi, przeciw ludziom

stadia rozwoju w koncepcji Eriksona

Sullivan podkreśla przełomowy charakter okresu preadolescencji

dane kliniczne, wywiad, obserwacja

PSYCH.EGZY- SENCJALNA

kondycja ludzka „tak już jest”

Frankl - warstwa somatyczna/ psychiczna/ noetyczna

dynamika egzystencji: lęk, trwoga, rozpacz, troska, zagrożenie niebytem vs. męstwo bycia, wiara, nadzieja, miłość, wola sensu

rozwój = transcendowanie,

„człowiek nie jest, ale się staje”

dane kliniczne, dialog, analiza danych biograficznych

PSYCH.

HUMANI-STYCZNA

biologia skrzywiona przez kulturę

ukryta biologiczna natura ludzka,

opis osoby zrealizowanej przez jej cechy

potrzeba braku/ wzrostu

wybór wobec kryterium radości, przyjemności

samoaktualizacja (ok.1%)

dane kliniczne, analiza danych biograficznych

analiza wytworów

KON-

STRUKTY-WIZM

proces konstruowania [uczenia się (?)]

system konstruktów

antycypacja, proces zbliżony do naukowego

nabywanie konstruktów i wzrastająca złożoność i organizacja systemu

badanie REP-testem, dane kliniczne

Czego nie wiemy?

O genezie osobowości:

O strukturze osobowości:

O dynamice osobowości:

O rozwoju osobowości:

Jacy są ludzie? Dlaczego są tacy, jacy są? - TEGO SIĘ NIE DOWIEDZIELIŚMY

Kim jest człowiek?

PRZEDSTAWIONO NAM KILKA WERSJI:

Co zostało pominięte:

Analiza tzw. „wielkich teorii” nie wydaje się być właściwą drogą

Obrona ujęcia hermeneutycznego:

Rezultat kursu:

Pytanie podstawowe - punkt wyjścia:

JAK DOKONYWAĆ POMIARU OSOBOWOŚCI?



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WYKlAD 13, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wyklad 10, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wykład Psychologia różnic indywidualnych i osobowości 12 2013
Zaburzenia osobowości wykłady, Psychologia
WYKlAD 11, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Psychologia osobowości dr Kofta wykład 7b Osobowość jako system wiedzy osobistej
Wyklad 8, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
WYKLAD 14, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
OSOBOWOŚĆ Wykłady 3 i 4, Psychologia, Osobowość, wykłady
WYKlAD 13(1), Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Psychologia osobowosci WYKLADY, Psychologia II rok I semestr, Osobowość I
Wyklady z psychologii osobowosci, ★ Studia, Psychologia, Psychologia osobowości
wykłady, 9, Psychologia Zdrowia => typy osobowości
Osobowość w życiu człowieka wykłady, Psychologia

więcej podobnych podstron