SOCJOLOGIA WYKŁADY

prof. Hanna Kostyło

EGZAMIN 30.01.2007r.

Wszystkie podręczniki do socjologii./ „Wstęp do socjologii”

1. Giddens- PWN

Piotr Sztompka- „Socjologia”- ZNAK

HISTORIA SOCJOLOGII 4.10.1006r.

Socjologia wywodzi się z filozofii.

100- 150 lat temu (XVIII w.)

Sytuacja polityczna:

- pojawił się kapitalizm

- ludzie napływają i tworzą się ośrodki pracy

- społeczność skupiona w 1 miejscu

- prąd umysłowy- oświecenie; rozum; racjonalizm

- potrzeba porozumiewania się

- wprowadzanie zasad, rozwiązywanie problemów

- 1789r. - rewolucja francuska. Głoszone- wolność, równość, braterstwo.

- ludzie wcześniej przywiązani do ziemi, brak praw, chciano to zmienić. Wszyscy ludzie są

równi.

- społeczeństwo nowoczesne

- Anglia, Francja, Północne Niemcy

ZMIANY:

- pojawienie się instytucji państwowych

- konstytucje demokratyczne zamiast monarchii

- wprowadzone prawo

- suwerenność państw narodowych

- rewolucja przemysłowa

- nowa forma zarabiania

- nowe metody dystrybucji dóbr

Od XIX wieku społeczeństwo nowoczesne ( przejście od tradycyjnego do nowoczesnego- 100 lat)- socjologia- aby zrozumieć społeczeństwo kieruje zmianami

Socjologia XXI wieku nie zmienia społeczeństwa

Socjologia naukowa- łączy się z powstawaniem społeczeństwa nowoczesnego

Pedagog- zmienia rzeczywistość, zaznajamia się z naukami, zamierza zmienić wychowanka. Pedagog wpływa na wychowanka i wie jaki on ma być.

Od XX wieku socjologia zmienia pogląd, że możemy panować nad zmianami socjologicznymi.

Socjologia zaczyna się od momentu mówienia o społeczeństwie

1. H. SPENCER

Dzieli społeczeństwo na:

- militarne (brak wolności)

- industrialne (rynek władzy)

2. F. TOENNIES (Tenis)

- gemeinschaf ( wspólnota, społeczność, każdy z każdym się

zna)

- gesellschaft ( społeczeństwo, duży twór, niekoniecznie musza

się znać)

3. EMIL DURKHEIN

- społeczeństwo organiczne (solidarność organiczna,

społeczeństwo tradycyjne)

- solidarność mechaniczna (społeczeństwo nowoczesne)

4. MAX WEBER

- typologia

	SPOŁECZEŃSTWO TRADYCYJNE	SPOŁECZEŃSTWO KAPITALISTYCZNE
CHARAKTER WŁASNOŚCI
MECHANIZACJA PRACY
NATURA SIŁY ROBOCZEJ	Zniewolenie	Swoboda, wstęp do własności
RYNEK	Ograniczony, możliwy w wyższych warstwach społecznych	Oparta na nowym rynku
PANUJACE PRAWA	Dla grup warstw społecznych (artykulacja)	Równość, uniwersalizm praw
DOMINUJACE MOTYWACJE LUDZI	Zaspokojenie potrzeb	Bliżej, podejmowanie większej ilości pracy aby zwiększyć szanse na zabezpieczenia materialne

Podziały świadczące, że społeczeństwo zmieniło sposób życia.

5. TALKOT PARSONS

- społeczeństwo tradycyjne

- społeczeństwo nowoczesne

Zastanawia się nad innymi cechami społeczeństwa:

• stopień artykulacji struktury społecznej ( status społeczny, kryteria ocen- nowe pojęcia)

• status społeczny

• kryteria rekrutacji

• kryteria ocen

• rola emocji

PRZEDSTAWICIELE SOCJOLOGII 10.10.2006r

SOCJOLOGIA- Bada społeczne zachowanie człowieka, organizacje spraw społecznych, zmiany, patologie, zachowania miedzy grupami.

1. AUGUST COMTE (1793- 1857) (Francuz)

- makrosocjologia

- 1 przedstawiciel socjologii

- był filozofem

- utworzył podwaliny socjologii

DZIEŁO: „Kurs filozofii pozytywnej” pisał 1830- 1850r.

- socjologia jako nowa dyscyplina uniwersytecka miała nazywać się fizyka społeczeństwa

- wyobrażał sobie, że jak wystąpią takie warunki to społeczeństwo będzie zachowywać się tak i tak.

Późniejsi socjologowie wiedzieli, że nie da się przewidzieć jak społeczeństwo się zachowa. Struktury nie są sterowane.

PYTANIE: Co sprawia, że społeczeństwo nie rozpada się w miarę jak się rozrasta, jest bardziej skomplikowane, wyspecjalizowane, podzielone na grupy społeczne?

Co trzyma ludzi razem?

ODPOWIEDŹ: Spoiwem są wspólne przekonania, idee, wyznawane wartości.

„Consensus uniwersalis”- zgoda uniwersalna, uniwersalna moralność

Poświęcił całe życie na to by wprowadzić socjologię na uniwersytety.

SPOSÓB: Każda nauka przechodzi przez szczególne fazy rozwoju.

Socjologia jest najwyższa fazą (3):

1 faza-teologiczna- związana z mitami, wierzeniami, wiara w nadprzyrodzone rzeczy.

2 faza- metafizyki- namacalne, materialną rzeczy, pytanie o sens bytu/ istnienia np. logika, matematyka, rozwój, pozbawienie myślenia magicznego stanowią mocny fundament istnienia.

3 faza- pozytywistyczna- dominujący sposób gromadzenia wiedzy to nauka; fakty empiryczne, uogólnienia abstrakcyjne, teoria.

Powołanie socjologii potrzebne aby poprawić byt społeczny.

Comte stworzył socjologię, wprowadził do kanonu nauk społecznych. Z samego układu

Comta niewiele zostało do dziś.

2. HERBERT SPENCER (1820-1903) (Anglik)

- makrosocjologia

- bezpośredni następca Comte

- nie był kontynuatorem jego myślenia

- był socjologiem

- można naukowo badać społ.- nowy styl myslenia

DZIEŁO: „Zasady socjologii” pisał ponad 20 lat

- z wykształcenia był biologiem

Społeczeństwo można porównać do organizmu biologicznego

- społ. fizyczno- biologiczny wymiar życia można zestawić ze sobą.

PYTANIE: Co sprawia, że społeczeństwo nie rozpada się w miarę jak coraz bardziej jest złożonym organizmem?

ODPOWIEDŹ: Wielkie organizmy społeczne rozwijają się- wzajemnie zależności pomiędzy komórkami.

Wyznacza ośrodki kontroli. Ewolucja od prostych form życia do coraz bardziej złożonych. Każda część potrzebna dla organizmu.

Podstawowe funkcje:

- fiz. społ. org. muszą się wyprodukować

- wytwarzać odpowiednią ilość dóbr

- rozdzielać dobra pomiędzy członków

- musi koordynować

- regulować ile dobra ma przepływać

Zasady:

- operacyjna (produkcyjna, reprodukcyjna)

- dystrybucyjna ( przepływ dóbr i informacji)

- regulacyjna ( taki lub inny sposób koncentrowania władzy)

Dorobek Spencera jest ważny.

Stał się podstawą teorii społecznych (jedną z nich jest - funkcjonalizm)

FUNKCJONALIZM- każdy członek organizmu pełni funkcje dla całości organizmu. (każdy element społeczeństwa potrzebny bo spełnia jakąś funkcję. Wszystko jest dobre).

18.10.2006r.

3. EMIL DURKHEIM (1858- 1917) (Francuz)

- przejął pomysł od Comte- moralność uniwersalna

- podobnie jak Spencer- są pewne prawa odkrywania jest to konieczne aby ulepszać życie społeczne

DZIEŁO: „O podziale pracy społecznej”, „Zarys metody socjologicznej”, ”Samobójstwo”

PYTANIE: Jak społeczeństwo pozostaje zintegrowane mimo, że się powiększa i komplikuje?

ODPOWIEDŹ: Społeczeństwo jest zintegrowane bo ma wspólne idee.

- integracja za pomocą abstrakcyjnych, ogólnych symboli

kulturowych

- większość ludzi działa w podobny sposób

- widzi rozwój społeczny od wspólnej świadomości do

świadomości zbiorowej

- równowaga między symbolami ogólnymi a wspólną osobowością

- w opozycji do Spencera; integracja społeczna- występuje pewne

spoiwo.

- równocześnie był funkcjonalistą.

Socjologia powinna rozwijać się w taki sposób aby wytłumaczyć jak elementy funkcjonują aby tworzyć całości

- jedna zasada- integracja społeczna- jak społeczeństwo może być bardziej zintegrowane

- zbiorowa świadomość- musi być z jednej strony ogólna z drugiej szczegółowa, abstrakcyjna

- musi występować równowaga pomiędzy częścią abstrakcyjną a ogólną

- integracji sprzyjają przekonania, systemy wartości

Część życia spędził w Australii. Badał Aborygenów Australijskich. Jak niewielkie społeczeństwa (prymitywne) mają wspólną świadomość?

Wszyscy kierują się podobnym sposobem myślenia.

Zastanawia się jak dzieje się, że społeczeństwa te utrzymują integrację?

Dzięki coraz bardziej abstrakcyjnym symbolom kulturowym.

Wszyscy mają je bez względu na to czym się zajmują i gdzie są. Tworzy się porządek społeczny.

Z jednej strony ogólne symbole z drugiej większość ludzi działa w podobny sposób bez względu na różne motywacje.

ROZWÓJ SPOŁECZNY- zaczyna się od wspólnej świadomości. Gdzie bardziej abstrakcyjna każdy potrafi ja nazwać.

Nowocześnie: równowaga pomiędzy symbolami kulturowymi a częścią kiedy była wspólna zbiorowość.

Określił podział samobójstw na:

• egoistyczne

• anatomiczne

Tylko częściowo można samobójstwo przypisać psychice.

Położenie społeczne jest przyczyna samobójstw.

„Elementarne formy życia…”

Wszystkie są źródłem inspiracji dla socjologów.

OBECNE POJĘCIA:

• FAKTY SPOŁECZNE- zachowania, myśli, odczucia zew. Wobec jednostki, obowiązki pochodzące z poza jednostki. Obiektywnie istnieją po za jednostką (jej świadomością).

- zachowania i myśli wyposażone w siłę przekonywania i

przymus- odczuwalny przymus im bardziej mu się

przeciwstawiamy- znika gdy podporządkowujemy.

- reakcja na dobre zachowania i myśli

(* zjawiska organiczne i mechaniczne opierają się na grupach społecznych)

• SOLIDARNOŚĆ SPOŁECZNA- do opisu rozwoju społeczeństwa.

Uważał, że dzięki obserwacji solidarności obserwujemy przechodzenie z jednej fazy solidarności społecznej w drugą.

FORMY SOLIDARNOŚCI SPOŁECZNEJ:

- solidarność przez podobieństwa (mechaniczne)

Właściwa dla społeczeństwa pierwotnego.

- solidarność przez różnicowanie (organiczne)

Solidarność właściwa dla społeczeństwa współczesnego.

• SPÓJNOŚĆ SPOŁECZNA

Obserwowali, że wzrost ilościowy społ., wzrost indywidualnej wolności wpływa na spójność społ.

Jest ona osłabiona.

Moralna reorganizacja społeczeństwa. Może dokonać jej tylko socjologia. Uważał, że socjologia jest nauką wybraną.

Potrzeba autorytetu i prawa aby utrzymać społ. W kupie i na wysokim poziomie.

Jednostka społ. Jest egoistyczna, z drugiej strony musi robić wszystko co służy społeczeństwu. Potrzeba 3 siły, która byłaby granicą dla pragnień indywidualnych.

• ANOMIA

Stan anomii nie zachodzi gdzie wzajemnie zależne od siebie organy pozostają wystarczająco w kontekście ze sobą oraz mają wystarczający zasięg gdy blisko SA mają alternatywne i trwałe poczucie własnej współzależności.

ANOMIA- stan braku praw, reguł, regulacji norm

Sytuacja społeczna gdzie normy społ. ulęgają zachwianiu, staja się niejasne lub znikają.

Widać ten stan w przemianach społecznych, gdzie stary stan jest nieaktualny a nie ma nowego.

ANOMIA -(psych.) jednostka, która nie kieruje się wartościami, regułami. Im społeczeństwo rozwija się dynamicznie łatwiej popaść w anomię. Im jednostki jej bliższe tym bardziej podatne na samobójstwa.

Prowadził badania porównawcze- przyczyny samobójstw.

Jak utrzymać integrację społ., mimo, że społ. coraz większe i …

• ZBIOROWA ŚWIADOMOŚĆ- abstrakcyjna, zróżnicowanie aby mogła być częścią świadomości całego społ.

• SZCZEGÓŁOWA ŚWIADOMOŚĆ- aby osoba w swej roli umiała się zachować i być

zrozumiana przez jednostki.

Z DURKHEINA przetrwało do dziś:

- wszedł na poziom mikrosocjologii

- PYTANIE: W jaki sposób spójność jest utrzymana?

- ODPOWIEDŹ: W kontaktach międzyludzkich społeczeństwo

integruje się.

- Budują świadomość zbiorową. Budowana jest ona codziennie w przeciwnym razie społ. popada w dezorganizację.

- Badał społeczeństwo Aborygenów, którzy budowali totemy. Wniosek- religia jest zjawiskiem, które powstało poprzez życie społeczne. Powoduje integrację społeczną. Społeczeństwa potrzebują jej do przetrwania.

Kult bogów jest kultem społ. bo służy przetrwaniu.

Ludność, która przeżył burzę- badał. Piorun uderzył w totem i został on zniszczony. Społeczność, która przeżyła- nie mieli domu, totemu- siły spajającej tą społeczność. Reszta żyła w rozproszeniu, nie umiała się zintegrować. Po kilku latach nikt z tej społeczności nie przeżył bo nie było niczego co ich łączyło. Brak ludzi w wiarę, że ktoś nad nimi czuwa. Popadali w choroby itd.

4. KAROL MARKS (818-1883) (Niemiec)

- tworzył przed Durkheimem

- nie wierzył, że socjologia jako nauka może odkrywać prawa takie jak w przyrodzie

- nie był socjologiem

- 1913r. obejmuje katedrę nauki, edukacji i socjologii na Sorbonie, zostaje prof.

edukacji i socjologii

- jego myśl społ. Rozwinięta mieści się w kilku naukach społecznych

Podstawa myślenia:

- każda epoka historyczna kształtowała się wg pewnego typu produkcji dóbr; każda epoka kształtowała swój sposób produkcji

- każdy nowy sposób produkcji kształtuje epokę historyczną.

- Każda epoka posiada inną dynamikę.

Cechy charakterystyczne dla społeczeństwa kapitalistycznego:

- organizacja społ. Jest zależna od środków produkcji (pojęcie stworzone przez Marksa)

- na środki produkcji składają się:

• Sposób produkcji ( baza

• Organizacja pracy 

• Kultura- cała- nadbudowa (kształtuje ją baza)

- Wykształcają sposób myślenia. To co mamy w głowie zależy od

organizacji produkcji.

- Nieodłączną cechą bazy, stosunków ekonomicznych są

sprzeczności, napięcia, różne interesy różnych grup

- W kapitalizmie sprzeczność to- kolektyw pracowników- brak

własności, nie decydują o niczym ( o produkcji itd.)

- Kapitalista narzuca wszystko. W najmniejszym stopniu nie

dba o ludzi pracujących. Jego celem jest poszerzenie kapitału

- Osoby mające władzę dążą do jej umocnienia. Osoby bez własności

dążą do niej.

- Napięcie musi narastać w miarę czasu. Doprowadza do wybuchu

rewolucji.

TEORIA KONFLIKTU- każda analiza społeczna powinna być

pod uwaga napięcia i sprzeczne interesy grup.

Jest to jedna z podstawowych teorii społecznych.

8.11.2006r.

5. MAX WEBER (1864-1920) (Niemiec)

- kontynuator Marksa

- prowadził z Marksem „milczący dialog”

- rozwinął pomysły Marksa

- nie wierzył, że socjologia może tworzyć uniwersalne prawa

- każda epoka ma swoje prawa

- cel socjologii: poznanie, zrozumienie/ rzeczywistość a nie wykorzystanie praktyczne do poprawy społeczeństwa

- socjologia obiektywna i neutralna

- pozycja społeczna, prestiż, szacunek, władza- również dobra społeczne- nierówności społeczne- przyczyną nie tylko pieniądze

- kapitał zaczyna się p… i rozszerzać

- zaczął się korporacjonizm

- Marks- nierówność prowadzi do narastania nierówności a potem do rewolucji

- Weber- to czy nastąpi konflikt zależy od sytuacji i przywódców

- typologia przywódców- charyzmatyczny przywódca

- im większa nierówność tym większa potencjalność konfliktu- nie zawsze

- nadbudowa (idee, wartości) zależy od bazy i na odwrót; nadbudowa wpływa na bazę

DZIEŁO: „Etyka protestancka, duch kapitalizmu”

CECHY NAUKI:

1. - świat rzeczywisty istnieje niezależnie od percepcji człowieka

- odkrywamy świat rzecz., a nie tworzymy go

2. - w naturze istnieje porządek- nic nie dzieje się bez przyczyny; relacja przyczynowo- skutkowa

3. - wiedzę możemy zdobywać dzięki systematycznej, obiektywnej obserwacji, logicznemu myśleniu, doświadczeniu

4. - wszystkie tzw. Naukowe dają się empirycznie potwierdzić

5. - wpływ osobowości naukowca nie powinno mieć znaczenia

Narzędzia nauki- teorie- systematyczny sposób wyjaśniania związków pomiędzy dwoma lub więcej zjawiskami.

*funkcjonalizm- nie wyjaśnia np. rewolucji

1. 
   
   funkcjonalizm makrosocjologiczne

2. teoria konfliktu

3. 
   teoria interakcji mikrosocjologiczna

Społeczeństwa budują interakcje między ludźmi; możemy się porozumieć tylko dzięki symbolom, obie strony muszą znać te symbole

4. Teorie utylitarne (mikrosocjologiczna)

Człowiek jest istotą racjonalną, zachowuje się racjonalnie, wykonuje tylko rzeczy, które przynoszą zysk, odrzuca te, które przynoszą stratę; przeliczamy zyski i straty

METODOLOGIA:

- miękka (socjologia)

- twarda (w naukach ścisłych)

* Pomysł na badanie

* Formułujemy problem

* Sięgamy do literatury

* Skupiamy się na jednej rzeczy

* Pytanie badawcze

* Formułujemy hipotezy

- błędy w zakresie etyki

- badania nie mogą naruszać prywatności

- etyka wpływa na poczucie bezpieczeństwa

* Projekt badawczy (spis treści naszej ksiązki; kogo badamy; w jaki sposób)

* Realizacja

* Wykonujemy badania, wnioski

15.11.2006r. FILM

22.11.2006r. SOCJALIZACJA

SOCJALIZACJA

- uspołecznienie, wprowadzenie do społeczeństwa.

- na proces stawania się człowiekiem mają wpływ czynniki biologiczne i społeczne.

- wchodzenie do społeczeństwa

- proces, w którym jednostka uczy się żyć w społeczeństwie poprzez przyswajanie reguł

życia w ramach interakcji społecznych.

- uczymy się wzorów kultury danego społeczeństwa, grupy

FUNKCJE SOCJALIZACJI:

- odnalezienie się w rzeczywistości

- funkcjonowanie w społeczeństwie

- możliwość trwania społeczeństwa

SOCJALIZACJA- proces przekształcania przez instytucję społeczno-biologicznej jednostki ludzkiej w człowieka moralnego np. rodzina, szkoła, wszelkiego rodzaju grupy społeczne. Trwa od urodzenia aż do śmierci.

FAZY W ŻYCIU CZŁOWIEKA, W KTÓRYM ZACHODZI SOCJALIZACJA:

1. dzieciństwo

2. dojrzewanie

3. dorosłość

Proces socjalizacji zachodzi na 3 poziomach:

1. podstawowe normy funkcjonowania w grupie ( mówienie, komunikacja niewerbalna); zachodzi w rodzinie

2. wejście do konkretnej kultury (nauka języka, obyczajów, sposobów postępowania, tradycje)

3. funkcjonowanie w konkretnych rolach społecznych 9ucznia, matki itd.)

Poziomy te nachodzą na siebie.

0 1 2 3 15

życie

JAK PRZEBIEGA PROCES SOCJALIZACJI?

ETAPY:

Jednostka (1) (2)

socjalizowana

ETAP INTERNALIZACJI ETAP EKSTERNALIZACJI

(uwewnętrznienia, przyswajania) (uzewnętrznianie)

Najpierw dziecko chłonie wszystko jak gąbka a potem oddaje to czego się nauczyło.

Pokazuje nam na ile proces socjalizacji przebiegał poprawnie.

TEORIE POD KĄTEM PROCESU SOCJALIZACJI:

1. Herbert Mead- model stadiów

2. Piaget- teoria rozwoju poznawczego

3. Zygmunt Freud- koncepcja osobowości

4. Erikson- model psychoanalityczny

ZASADY SOCJALIZACJI:

1. Wczesna socjalizacja ma większy wpływ niż późna socjalizacja

2. Proces socjalizacji zachodzi lepiej w kontaktach z osobami bliskimi

3. Lepsze są te działania, które wiążą się z naszymi emocjami

4. Długotrwałe związki w danej grupie mają większy wpływ niż krótkotrwałe

5. Interakcje w grupach pierwotnych są trwalsze niż w grupach wtórnych

RODZAJE SOCJALIZACJI:

• Pierwotna- zachodzi w rodzinie; w 1 grupie rówieśniczej; zachodzi na poziome i 1 i 2; rodzina- instytucja socjalizująca we wczesnej młodości i w dzieciństwie.

• Wtórna- zachodzi w instytucjach- szkołach itd.; od dorosłości do dorastania; proces socjalizacji zachodzi dalej np. grupa zawodowa, resocjalizacja- zmiana struktury osobowości, odrzucenie wpojonych norm, przekazywanie nowych;

akulturacja- przejście elementów z danej kultury np. wyjazd za granicę i mieszkanie tam; socjalizacja odwrotna- cechują ją osoby starsze- uczenie się od pokolenia młodszego kompetencji potrzebnych do życia w społeczeństwie.

EFEKT SOCJALIZACJI:

Związany jest z funkcja socjalizacji. Jeśli ma prowadzić do uspołecznienia jednostki to ma za cel uspołecznić jednostkę żeby był ład i porządek w społeczeństwie.

Dlaczego nie ma ładu?

Ogniwa socjalizacji mogą być osłabione. Instytucje mogą nie spełniać swoich obowiązków dobrze. Np. Rodzina przechodzi przemiany, normy są przekazywane dzieciom.

MODEL SOCJLAIZACJI MEAD'A:

Koncentrował się na zjawiskach wchodzenia w role.

Dziecko uczy się funkcjonowania w rolach społecznych; zależy to od społeczeństwa.

Uczymy się norm i umiejętności przyswajania, uczenia się.

Rozwija się nasza jaźń.

3 etapy:

a) zabawy- dziecko uczy się poprzez zabawę swojego środowiska, uczy się wykonywania ról społecznych poprzez naśladownictwo, zawsze uczy się z perspektywy jednej roli, poprzez zabawę uczy się bezrefleksyjnie.

b) gry- dopiero około 2 r.ż dzieci zaczynają bawić się wspólnie. Mają świadomość, ze aby wykonać jakąś rolę potrzebują drugiej osoby np. zabawa w lekarza; ma świadomość roli partnera, własnej roli.

c) uogólnionego innego-wyobrażamy sobie sposób funkcjonowania w roli nawet jeśli jeszcze w niej nie byliśmy. Oceniamy normy przy wykonywaniu jakiejś roli np. rola rodzica. Zachodzi w procesie socjalizacji wtórnej.

RODZINA 29.11.2006r.

1. RODZINA Z PUNKTU WIDZENIA SOCJOLOGII:

RODZINA- grupa społeczna, osoby powiązane ze sobą- pokrewieństwo lub adopcja, małżeństwo; rodzina jako grupa społeczna powiązana ze sobą małżeństwem lub stosunkiem rodzic- dziecko, więzy krwi lub adopcja.

Określona przez stałe, zalegalizowane stosunki seksualne dwojga partnerów dających życie swym dzieciom i uzależniających ich od siebie w początkowej fazie życia a jednocześnie przyjmujących na siebie zadanie wprowadzenia ich w życie.

RODZAJE RODZIN:

• struktura rodziny:

- rodzina nuklearna- mała- rodzic +dzieci

- wielopokoleniowa- rodzice +dzieci +dziadkowie

- wielka np. Chiny, Indie. Składa się z 3 pokoleń, wszyscy razem

Mieszkają

• rodzina jako instytucja społeczna- grupa, która realizuje niezbędne dla społ. Funkcje

FUNKCJE RODZINY:

- opiekuńcza

- socjalizacyjna

- ekonomiczna

- kulturalna (towarzysko- rekreacyjna), rodzina wprowadza w świat

kultury

- prokreacyjno- seksualna

- legalizacyjno- kontrolna

- emocjonalna- zaspokojenie potrzeby miłości

2. 3 PODEJŚCIA DO RODZINY:

* Podejście funkcjonalne-funkcjonalizm, zainteresowanie się rodziną jako instytucją społeczną (funkcje, struktura rodziny). Podkreślali podział zadań, funkcji między kobietą (f. opiekuńcza) a mężczyzną (f. ekonomiczna)

* Feminizm- spojrzenie na rodzinę głębiej nie jak na instytucję

-Spojrzenie na rodzinę oczami kobiety poprzez jej wizerunek.

- Krytyka funkcjonalistów

- Uwaga na rolę poszczególnych członków, przyglądano się kobiecie.

- krytycznie- podział prac w domu

- nierówny zakres posiadania władzy członków rodziny na zachodzie lata 60-te u nas na koniec 80-tych początek 90-tych

* Nowa perspektywa- reprezentują współcześni socjolodzy- patrzą szerzej na rodzinę (rodzinę współczesną)

- uwzględniają aspekty kobiecości, męskości, dyskryminacji

Obecnie mamy kryzys rodziny. Zmienia się struktura i funkcje rodziny.

3. PRZYCZYNY PRZEOBRAŻEŃ W RODZINIE:

• zmiana sposobu postrzegania siebie przez kobiety

• 
  postęp techniczny, rozwój cywilizacyjny

- obecna rodzina- postindustrialna

- rodzaje rodzin:

 przedindustrialna

 industrialna

 postindustrialna

- kobiety wykonują takie same zawody jak mężczyźni, pracują

dla satysfakcji, nie tylko w celach zarobkowych, kobieta

bardziej niezależna ekonomicznie

• rewolucja seksualna

 antykoncepcja,

 możliwość rozdzielania funkcji prokreacyjnej od

seksualnej (liberalizacja obyczajowa)

 osłabienie wartości religijnych

 liberalizacja obyczajowa

 zmiana sposobu zwierania małżeństwa (teraz z miłości,

wcześniej ze względów ekonomicznych)

• Nowe modele rodziny:

^ rodziny niepełne( monoperapeutalna)

- 1+1- wzrasta ilość tych rodzin drastycznie wzrasta np. w

wyniku śmierci, rozwodu, porzucenia

- samotni ojcowie (10%)

- samotne matki- z wyboru lub bez ślubu

- rodziny niepełne czasowo- bo praca, więzienie, choroba

^ rodziny odbudowane/ zrekonstruowane- jedne członek

rodziny- dorosły był wcześnie w związku małżeńskim,

posiada dzieci. Problemy wychowawcze, emocjonalne

^ konkubinat- niesformalizowany związek

4. TYPY RODZIN/ ZWIĄZKÓW:

Różne pod względem braku jednego elementu.

• związek dinksów- podwójny dochód, 0 dzieci

• rodziny nomodyczne- życie na odległość

• patchwork- rodzinna układanka; utrzymywanie kontaktów z rodziną wcześniejszych partnerów.

• Homoseksualne

• Dwustopniowa. Najpierw związek intymny. Razem mieszkają, biorą ślub dopiero gdy pojawia się ciąża.

• Rodziny bezdzietne z wyboru

NOWA DEFINICJA RODZINY:

Grupa osób połączonych przez więź małżeńską, więzy krwi, adopcja, albo przez jakiekolwiek wyznaczające się relacje w której:

1. dorośli współpracują finansowo na rzecz utrzymania i opieki dzieci

2. jednostki są powiązane ze sobą intymnymi, interpersonalnymi stosunkami

3. członkowie tej grupy rodziny, identyfikują się z grupą. Grupa posiada własną tożsamość

SYMBOLE KULTURY 20.12.2006r.

1. W kodzie genetycznym- mamy zapisany potencjał, ale nie to jakim językiem będziemy się posługiwać czy jakie role będziemy mieć w społeczeństwie, nie ma też zapisywanych żadnych symboli kulturowych.

2. Człowiek poznaje świat poprzez uczenie się. Dziecko:

- przejawia takie zachowania- jakie środowisko

- uśmiech- odpowiedz uśmiechem

- język- jak środowisko

3. Świat człowieka składa się z symboli.

Symbole nie są genetycznie zaprogramowane; uczymy się ich

- ćwiczymy się poprzez kontakty, człowiek potrzebuje

środowiska, uczymy się w trakcie dzieciństwa

- kultura- system symboli

Materialne Niematerialne

- wszystko to co fizyczne, wizualne - w potencjale umysłowym

- w wyobraźni

4. KULTURA

Wzorów kulturowych uczymy się w ciągu życia

Ważne symbole:

* obyczaje, tradycja

* język- podstawowy symbol, (pomaga) rozumienie siebie

- j. ojczysty (rozumienie poezji wymaga rozumienia

dodatkowych słów, pojęć )

- nie do pozbycia i zamiany

- np. pojecie śniegu- 50 pojęć mają Eskimosi;

Hophi- plemię indyjskie- czas- jedno słowo jest czasownikiem

( u nas rzecz.- np.” mam czas”, „skrócę czas”- traktowany

jako kapitał)

- jest neutralny

Symbole zmieniają się.

Symbole- środek komunikacji człowiek- człowiek; człowiek- świat zewnętrzny.

Symbole mówią razem, co robić, jak myśleć, jak postrzegać rzeczywistość.

Język ojczysty jest najbardziej znany.

Język przez cały czas jest ważny.

Podział symboli kultury:

systemy językowe/ symboli- dysponujemy poza j. polskim innymi językami, wersja mówiona, pisana języka, j. komputerowe, język migowy, matematyczny, alfabet Morsea, mimiki, mowa ciała, system znaków drogowych, znaki topograficzne na mapie.

1. Systemy językowe

100% - przekaz

- przekaz werbalny

- przekaz niewerbalny

- Ilość przekazu werbalnego ważna w bliskich sytuacjach; np.

w czasie wykładu z logiki, którego nie rozumiemy.

2. systemy technologiczne

- decyduje o organizacji naszego życia; informacje i wiedza dotycząca wykorzystywania środowiska

Np. przetwarzanie żywności

- nasza organizacja społeczna podporządkowana jest temu w jaki sposób Polska pozyskuje energię

- sposób produkcji materiału, sposoby zakupów wpływają na nasze życie

c) systemy wartości

- wyobrażenia o tym co jest złe a co dobre

- wartości budujemy od dziecka; system standardów służących ocenie moralnej postępowania oraz jego stosowności

- hierarchia całości

- występuje wspólny mianownik systemu wartości

- wszyscy w społ. Wiemy co jest dobre, co jest złe

- nigdy nie widać po człowieku jaki ma system wartości

- sukces, władza, aktywność, samozadowolenie- ważne wartości dla Amerykanów

- praca, rodzina, pieniądze, wiara

- trudniej je zmienić

d) systemy przekonań

- rodzaj symboli kultury

- idee, które ludzie odnoszą do poszczególnych rodzajów sytuacji

- bardziej ogólne

- dotyczą wszystkich dziedzin życia

- przekonania maja związek z wartościami

- przekonania kierują się na wszystkie sytuacje

- dotyczą konkretnych i ogólnych sytuacji

- przekonania zmieniamy częściej niż wartości

- dotyczą sytuacji, w których nigdy nie byliśmy np. będąc w małżeństwie mamy wyobrażenie męża

- na nasze przekonania wpływają osoby, które wchodzą z nami w kontakt

- w nowych sytuacjach nie mamy przekonań- wtedy tworzymy nowe przekonania

- sondaż socjologiczny bada przekonania

- sondaże kształtują przekonania

e) systemy norm

- najbardziej szczegółowe z symboli kulturowych

- dotyczą konkretnych sytuacji a nie kategorii sytuacji

Np. rodzaj ubrań- norma

- mówią jak się zachować w danej sytuacji, co zrobić

1. instytucjonalne- w sytuacjach formalnych normy są takie same; raczej się nie zmieniają, proste np. w urzędzie

2. szczegółowe- źle się czujemy jeśli nie podporządkowujemy się normom, np. ubiór

Normy:

^ porządkują życie społeczne, ograniczają repertuar

zachowania

^ możemy kształtować nowe normy

- jeśli nie podporządkowujemy się normom czujmy się źle to nie zyskamy akceptacji społecznej

- dewiacje społeczne- niepodporządkowanie się normom

- mają dużą moc ograniczającą

- większość życia dopasowujemy się do norm, ustalamy je, tworzymy

- najgorsze jest wycofanie się z tworzenia norm

f) zasoby wiedzy

- od Alfreda Schulza- każdy z nas posługuje się ogromnymi zasobami wiedzy podręcznej uczestnicząc w różnych sytuacjach

- bez wiedzy wartości, normy, przekonania tracą na znaczeniu

- immanentna część kultury

- znajomość pojęć, wiedza ogólna(wiedza życiowa, naukowa)

Każda kultura różni się symbolami.

Pomiędzy kulturami istnieją konflikty.

Przyczyna wojen będą różnice wyznaniowe- Huntington.

Konflikt możliwy jest także w obrębie tej samej kultury (np.. kod rozwinięty, ograniczony), różnica w zasobie słownictwa ludzi wykształconych i niewykształconych.

W społeczeństwie powstają subkultury w skutek wymiany systemów kulturowych.

10.01.2006r.

SIEĆ POZYCJI- dotyczy analizy struktury społecznej. Struktury społeczne można porównywać. Dokonujemy tego badając cechy danej struktury np. rodzina- uniwersytet.

Czynniki kiedy porównujemy:

- liczba różnych rodzajów pozycji

- ile osób zajmuje daną pozycję

- wywiad natury powiązań- np. tymczasowe, formalne

- rodzaj powiązań np. uczucia, szacunek

- władza jaką możemy [przypisać danej pozycji w strukturze społecznej

Struktura społeczna składa się z sieci powiązanych ze sobą pozycji społecznych:

-składa się z symboli kulturowych

- ról wyznaczonych przez scenariusze kultury, itd., potrzeby osoby, oczekiwania innych ludzi.

Sieć pozycji można opisać za pomocą cech, wymiarów

1. liczby różnych rodzajów pozycji

2. liczby osób zajmujących poszczególne rodzaje pozycji

3. charakter tych powiązań

np. sił powiązań, czas trwania powiązań,, dobra będące przedmiotem wymiany powiązań, gęstość pozycji- częstotliwość i intensywność powiązań

STRUKTURY SPOŁECZNE:

- nikt nie jest wolnym elektronem.

- każdy uczy się norm

- nikt nie rozwinie się po za społeczeństwem

- każdy ma jakieś miejsce w strukturze społecznej

ELEMENTY STRUKTURY SPOŁECZNEJ:

1. pozycje- miejsce w systemie społecznym, w porównaniu z innymi pozycjami społecznymi. Ma to sens tylko w kontekście, w porównaniu np. pozycja studenta- przywileje, obowiązki, oczekiwania od innych.

Pozycja ma skład treściowy- stosowna wiedze się ma. SA tu określone dla pozycji normy i wartości.

2. role- każdy ją inaczej wypełnia ale mieści się w ramach pozycji.

Jak nie idą w parze:

Np. a) status matki, ale porzuciła dziecko więc nie pełni roli

1. rola kierowcy- jedzie koleś, ale bez prawka więc nie ma statusu kierowcy

- są normy określające spełnienie ról, ale szerokie, byle by było akceptowane, nie ma 2 osób, które spełniają to samo.

Ja- córka, studentka, tancerka, siostra, ciocia

Bycie kobieta/ mężczyzną jest pozycja społeczną!!!

- czy posiadanie książki z socjologii wyznacza pozycję? Tak, jeśli mało osób ją ma i w porównaniu z innymi robi to różnicę ale jeśli wszyscy ja mają to nie.

UKŁAD POZYCJI:

- układ pozycji jakie ma jedna osoba

- zwykle jedna pozycja jest dominująca

UKŁAD RÓL:

- sieć zachowań danej osoby odnośnie do posiadanych pozycji

Role:

1. proste- pójście po zakupy co rano, portier

2. złożone- matka, dyrektor dużej instytucji

CIŚNIENIE I KONFLIKT RÓL:

Ciśnienie- wiele czynności do wykonania- da się to zrobić ale ciężko, stres

Konflikt- mam jutro egzamin a przyjaciółka ma dylemat i chce pomocy, romans nauczyciela z uczennicą, sprzeczne role

SIEĆ POZYCJI:

Z tego są struktury- z systemu kulturowego

- z pozycji w kulturze

- każdy ma kompleks pozycji i gdy te kompleksy się łączą, wiążą z cudzymi kompleksami, powstaje sieć.

*struktura pojawia się gdy pozycje są w taki sposób powiązane, że role pełnione przez nas w ramach jednej pozycji podlegają oddziaływaniu i same oddziałują na role w ramach innej pozycji.

UKŁAD POZYCJI- dotyczy osoby, jednostki

SIEĆ POZYCJI- dotyczy analizy struktury społecznej

Strukturę społeczna można porównać- badając cechy

Np. por. rodzina- uniwersytet

1. liczba rodzajów pozycji. R- kilka, u- mnóstwo

2. liczba osób na danej poz. R- żona jedna, u- studentów masa

3. natura/ charakter powiązań między człowiekiem, pozycją

• jakie dobra, wartości tam są? r- miłość, u- wiedza

• władza jaką możemy przypisać danej pozycji w strukturze społ.

STRUKTURA SPOŁECZNA składa się z sieci powiązanych ze sobą pozycji społecznych, z symboli kulturowych związanych z tymi pozycjami i z ról wyznaczonych przez scenariusze i kulturę, oczekiwanie, potrzeby osobiste

SIECI opisuje się za pomocą cech ( to było wyżej)

GRUPA SPOŁECZNA- niewielka struktura społeczna złożona z 1 lub kilku rodzajów pozycji np. 1 to grupa studencka, więzi ścisłe i jednoznaczne, jasno formułowane oczekiwania społeczne.

Różnią się pod względem trwałości.

Im grupa mniejsza tym bardziej trwała ( ale 2 osoby+ konflikt= rozpad grupy. Muszą być 3 osoby, gdzie ta 3 załagodzi konflikt).

Grupy dzielą się na:

* pierwotne- zwarte, bliskie, osobiste kontakty, potrzebuj czasu, im dłużej tym szanse przetrwania są większe

* wtórne- większe, kontakty formalne, gęstość powiązań mniejsza, mniejsza wymiana dóbr, pozbawione intymności, bliskości, jasno określone normy, im większa grupa tym krócej funkcjonuje.

ZJAWISKA W RAMACH GRUPY:

• siła grupy- możliwość oddziaływania na poszczególne jednostki

w grupie np. co powiedzą koleżanki na moje nowe

spodnie a co rodzice. Tu kształtuje się nasza samoocena- jak widzą mnie inni.

- jak mocno grupa kształtuje moje życie i inne

- gdzie najbardziej się kontroluję- co te osoby sobie pomyślą

Najważniejsze są grupy pierwotne; więzi zinternalizowane

• dynamika grupy- dotyczy przywództwa w jednym obszarze ktoś decyduje o tym a w innym jeszcze ktoś inny.

2 typy przywódców:

- zadaniowi- tak długo aż skończy zadania

- socjoemocjonalni (charyzmatyczni)- wybrany spontanicznie często role łącza się z sobą. Potrafi rozładować napięcia w grupie. Wywiązuje się z zadań.

Można iść spać 

SOCJOLOGIA- WYKŁADY

i

n

s

t

y

t

u

c

j

a

1

---